Washington đang để mắt đến Hà Lan, một quốc gia châu Âu có diện tích nhỏ nhưng quan trọng có thể nắm giữ chìa khóa cho tương lai của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn tiên tiến.
Hà Lan có dân số chỉ hơn 17 triệu người, là quê hương của công ty ASML, một "ngôi sao" của chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu. ASML tạo ra cỗ máy sản xuất chip công nghệ cao mà Trung Quốc rất muốn tiếp cận.
Hoa Kỳ dường như đã thuyết phục Hà Lan tạm dừng các chuyến hàng đến Trung Quốc. Tuy nhiên, Hà Lan vẫn đang cân nhắc về triển vọng kinh tế nếu họ bị cắt đứt khỏi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Vai trò chip quan trọng của ASML
ASML, trụ sở chính tại thị trấn Veldhoven, không sản xuất chip. Thay vào đó, công ty sản xuất và bán các máy in khắc cực tím (EUV) trị giá 200 triệu USD cho các nhà sản xuất chất bán dẫn như TSMC của Đài Loan.
Những cỗ máy này là yếu tố đặc biệt quan trọng để tạo ra những con chip tiên tiến nhất trên thế giới và ASML hiện là công ty duy nhất trên thế giới sản xuất chúng.
Điều này khiến ASML trở thành một trong những công ty chip quan trọng nhất trên thế giới.
Theo một phát ngôn viên của công ty, ASML đã không thể vận chuyển máy EUV đến Trung Quốc kể từ năm 2019 do nhiều hạn chế xuất khẩu của Hà Lan. Hiện tại vẫn chưa có hệ thống EUV nào ở Trung Quốc. Hoa Kỳ lo lắng rằng nếu ASML vận chuyển máy móc đến Trung Quốc, các nhà sản xuất chip ở nước này có thể bắt đầu sản xuất chất bán dẫn tiên tiến nhất trên thế giới, có ứng dụng trí tuệ nhân tạo rộng rãi.
Mỹ, Hà Lan đàm phán
Sức ép của Mỹ đối với Hà Lan liên quan đến ASML được cho là bắt đầu từ năm 2018, dưới thời cựu tổng thống Donald Trump. Đến năm 2020, theo Reuters, Hà Lan rút giấy phép xuất khẩu máy EUV sang Trung Quốc của ASML. Điều này diễn ra sau khi chính phủ Mỹ vận động hành lang và bày tỏ lo ngại nếu ASML vận chuyển máy móc đến Trung Quốc, các nhà sản xuất chip nước này có thể tạo ra những sản phẩm với sức mạnh lớn hơn, ứng dụng AI và sử dụng cho các mục đích quân sự.
Dưới thời Trump, Hoa Kỳ bắt đầu cuộc chiến thương mại với Trung Quốc với việc Washington cố gắng cắt đứt nguồn cung cấp công nghệ quan trọng cho các công ty Trung Quốc.
Huawei, cường quốc viễn thông của Trung Quốc, phải đối mặt với các hạn chế xuất khẩu khiến họ không có đủ chip cần thiết để sản xuất điện thoại thông minh và các sản phẩm khác, làm tê liệt hoạt động kinh doanh di động của gã khổng lồ này. Trump cũng sử dụng danh sách đen xuất khẩu để cắt đứt nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc, SMIC tiếp cận các công nghệ tận tiến của Hoa Kỳ
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã tiến thêm một bước trong cuộc tấn công vào ngành công nghiệp chip của Trung Quốc.
Vào tháng 10, Cục Công nghiệp và An ninh của Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa ra các quy tắc sâu rộng yêu cầu công ty phải xin giấy phép nếu họ muốn bán chất bán dẫn máy tính tiên tiến hoặc thiết bị sản xuất có liên quan cho Trung Quốc.
ASML đã yêu cầu nhân viên Hoa Kỳ ngừng phục vụ khách hàng Trung Quốc sau khi các quy tắc này được đưa ra.
Áp lực buộc Hà Lan phải tuân theo các quy tắc của Hoa Kỳ vẫn tiếp tục. Alan Estevez, thứ trưởng thương mại phụ trách công nghiệp và an ninh tại Bộ Thương mại Hoa Kỳ, và Tarun Chhabra, giám đốc cấp cao về công nghệ và an ninh quốc gia tại Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, được cho là đã nói chuyện với các quan chức Hà Lan trong tháng này.
“Giờ đây, chính phủ Hoa Kỳ đã đơn phương áp đặt các biện pháp kiểm soát sử dụng cuối đối với các công ty Hoa Kỳ, những biện pháp kiểm soát này sẽ vô ích theo quan điểm của họ nếu Trung Quốc có thể lấy các máy này từ ASML,” ông Pranay Kotasthane, chuyên gia địa chính trị đến từ Viện Takshashila, nói với CNBC.
“Do đó, chính phủ Hoa Kỳ muốn chuyển đổi các biện pháp kiểm soát đơn phương này thành các biện pháp kiểm soát đa phương bằng cách lôi kéo các quốc gia như Hà Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản tham gia”.
Hội đồng An ninh Quốc gia từ chối bình luận khi được CNBC liên hệ, trong khi Bộ Thương mại không trả lời yêu cầu bình luận.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Hà Lan cho biết họ không bình luận về các chuyến thăm của các quan chức. Bộ đã không trả lời các câu hỏi bổ sung từ CNBC.
Căng thẳng
Tuần trước, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã ca ngợi “sự kết hợp ngày càng tăng trong cách tiếp cận những thách thức mà Trung Quốc đặt ra”, đặc biệt là với Liên minh Châu Âu.
Tuy nhiên, Hà Lan lại không mấy vui vẻ về điều này.
“Rõ ràng là chúng tôi đang cân nhắc lợi ích của chính mình, lợi ích an ninh quốc gia của chúng tôi là vô cùng quan trọng, rõ ràng chúng tôi có lợi ích kinh tế như bạn có thể hiểu và yếu tố địa chính trị cũng luôn đóng một vai trò nào đó,” Liesje Schreinemacher, bộ trưởng ngoại thương và hợp tác phát triển của Hà Lan, cho biết tuần trước.
Bà nói thêm rằng Bắc Kinh là “một đối tác thương mại quan trọng.”
Theo CNBC
