Tuy nhiên, chính phủ Mỹ vẫn còn bất đồng về việc liệu bà Pelosi có nên thăm Đài Loan lúc này hay không. Xét cho cùng, động thái này chắc chắn sẽ khiến Bắc Kinh tức giận.
Theo trang web tiếng Trung Deutsche Welle (Tiếng nói nước Đức), tờ báo Anh có uy tín trong làng truyền thông quốc tế Financial Times ngày 19/7 dẫn lời sáu nguồn thạo tin quen thuộc với vấn đề này cho biết, bà Nancy Pelosi có kế hoạch dẫn đầu một phái đoàn đến thăm Đài Loan vào tháng 8 tới.
Ngay từ tháng 4 năm nay, bà Pelosi đã lên kế hoạch thăm Đài Loan, điều này đã gây ra sự bất bình tột độ ở Bắc Kinh vào thời điểm đó, họ gọi đây là một "hành động khiêu khích ác ý". Nhưng do bà sau đó đã bị nhiễm COVID-19 nên chuyến thăm Đài Loan này đã bị hủy bỏ.
Bà Nancy Pelosi, 82 tuổi, là một chính trị gia lão luyện của Đảng Dân chủ, từng làm Chủ tịch Hạ viện Mỹ từ năm 2007 đến năm 2011 và từ năm 2019 đến nay. Nếu chuyến đi tới Đài Loan diễn ra, bà sẽ là nhà lập pháp cấp cao nhất của Mỹ đến thăm Đài Loan sau cựu Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich người của đảng Cộng hòa đến Đài Bắc vào năm 1997.
 |
Bà Pelosi hội đàm trực tuyến với ông Lại Thanh Đức tháng 1/2022. Ảnh: Twitter LTĐ). |
Bà Pelosi trước đây đã nhiều lần bày tỏ sự ủng hộ đối với Đài Loan. Sau khi Hạ viện Mỹ thông qua Đạo luật Đài Bắc vào tháng 3/2020, bà đã đặc biệt đưa ra một tuyên bố nói rằng "Mỹ luôn sát cánh với Đài Loan", đạo luật này sẽ duy trì và thúc đẩy vị thế của Đài Loan trên trường quốc tế.
Vào tháng 12/2021, bà Pelosi một lần nữa bày tỏ sự ủng hộ đối với Đài Loan trong một lá thư gửi cho Viện trưởng Lập pháp (nghị viện) Đài Loan You Xikun (Du Tích Khôn), nhắc lại rằng Washington và Đài Bắc có một "mối quan hệ không thể lay chuyển". Vào thời điểm đó, Mỹ và Đài Loan đã cùng nhau tổ chức "Diễn đàn Quốc hội mở 2021”.
Không lâu sau đó, vào cuối tháng 1/2022, vị Chủ tịch của Hạ viện Mỹ này đã tổ chức một cuộc hội nghị qua truyền hình với “Phó Tổng thống” Đài Loan Lai Ching-de (Lại Thanh Đức). Theo bà Xiao Meiqin (Tiêu Mỹ Cầm), Trưởng Văn phòng đại diện của Đài Loan tại Mỹ, cuộc hội đàm kéo dài khoảng 30 phút và bao gồm các chủ đề như an ninh, kinh tế và các giá trị chung. Ông Lại Thanh Đức đã tweet sau hội nghị truyền hình rằng bà Pelosi là một "người bảo vệ nhân quyền và người bạn thực sự của Đài Loan" và "chúng tôi cam kết tăng cường quan hệ Mỹ-Đài Loan."
 |
Các nhà phân tích cho rằng ông Biden ủng hộ chuyến thăm Đài Loan của bà Nancy Pelosi (Ảnh: Deutsche Welle). |
Có sự bất đồng trong nội bộ chính phủ Mỹ về chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi
Những năm gần đây, quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan ngày càng căng thẳng, máy bay quân sự Trung Quốc liên tục xuất hiện tại Vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Trong nhiều lĩnh vực như quân sự, ngoại giao, Đài Bắc đang phải đối mặt với sức ép rất lớn từ Bắc Kinh.
Ba người quen thuộc với vấn đề này nói với Financial Times rằng Nhà Trắng lo ngại về chuyến thăm Đài Loan theo kế hoạch của bà Pelosi. Đây là một thời điểm nhạy cảm, vì ngày 1/8 kỷ niệm thành lập Quân đội Trung Quốc và vài tháng sau sẽ diễn ra Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc, là dịp để nhà lãnh đạo Tập Cận Bình dự kiến sẽ có nhiệm kỳ thứ ba. Hai nguồn tin khác cho biết có sự bất đồng trong chính phủ Mỹ về việc liệu bà Pelosi có nên đến thăm Đài Loan vào lúc này hay không.
Bonnie Glaser, một chuyên gia về Đài Loan tại Quỹ Marshall của Đức, nói với Financial Times rằng Bắc Kinh đã trở nên "quá nhạy cảm" với Quốc hội Mỹ và "Trung Quốc tin rằng Quốc hội và cơ quan hành pháp Mỹ đang thông đồng để kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc". Do bà Pelosi và ông Biden đều thuộc Đảng Dân chủ, hành trình của bà sẽ được Bắc Kinh giải thích là Mỹ “chơi lá bài Đài Loan chống lại Trung Quốc và cung cấp sự ủng hộ chính thức của Mỹ đối chủ trương đòi độc lập của Đài Loan."
Ông Hu Xijin (Hồ Tích Tiến), cựu Tổng biên tập của Thời báo Hoàn cầu cơ quan truyền thông nhà nước của Trung Quốc, ngày 19/7 cũng đã viết tweet đáp lại tin của Financial Times: "Nếu bà Pelosi, người cũng là đảng viên Đảng Dân chủ với Biden, đến thăm Đài Loan, sẽ không ai tin đó là vì Biden không quản được bà ta, mà tin rằng đây là một phần trong thủ đoạn 'lá mặt lá trái' của Washington trong việc thao túng vấn đề Đài Loan". Ông ta cũng viết: Pelosi, với tư cách là nhân vật số 3 của Mỹ, "chuyến thăm của bà ta đến Đài Loan không chỉ là sự leo thang của sự ủng hộ của Mỹ đối với thế lực 'Đài Loan độc lập', mà còn là một sự biến lớn."
Bài viết của Financial Times cũng cho biết bà Pelosi và phái đoàn của bà sẽ thăm Nhật Bản, Singapore, Indonesia và Malaysia trong chuyến đi vào tháng 8 tới của họ. Phái đoàn Quốc hội Mỹ cũng sẽ dành thời gian tới Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ ở Hawaii.
Tuy nhiên, tất cả các điều này dường như chưa chắc chắn. Một nguồn tin khác ngoài sáu người quen thuộc nói trên cho biết, chuyến đi này vẫn có thể thất bại. Cho đến nay, cả văn phòng của bà Pelosi và Nhà Trắng đều từ chối bình luận về kế hoạch chuyến công du châu Á này.
 |
Chiều 19/7, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên kịch liệt phản đối chuyến thăm của bà Pelosi (Ảnh: Deutsche Welle) |
"Trung Quốc yêu cầu Mỹ không được sắp xếp chuyến thăm"
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington lập tức cho biết Trung Quốc kiên quyết phản đối mọi hình thức tiếp xúc chính thức giữa Mỹ và Đài Loan. Người phát ngôn sứ quán Lưu Bằng Vũ nói, chuyến thăm của bà Pelosi tới Đài Loan sẽ "ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền tảng chính trị của quan hệ Trung-Mỹ và gửi một tín hiệu sai trái nghiêm trọng tới các thế lực ly khai đòi 'Đài Loan độc lập'."
Mỹ đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan vào cuối năm 1978, và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc Đại Lục vào ngày 1/1/1979. Mặc dù Washington công nhận Bắc Kinh về mặt ngoại giao, họ cũng vẫn duy trì quan hệ với Đài Bắc và coi Đài Loan là đồng minh quân sự quan trọng.
Trong tình hình này, Mỹ đã duy trì "sự mơ hồ chiến lược" trong nhiều năm qua, tức là không cho biết rõ Washington sẽ có lập trường gì nếu Bắc Kinh tấn công Đài Loan. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, "sự mơ hồ chiến lược" đã bị thách thức ở Mỹ, đã có những tiếng nói trong giới chính trị và Quốc hội kêu gọi thay đổi thành "sự rõ ràng về chiến lược" (tức là Mỹ nói rõ chính sách đáp trả Trung Quốc nếu họ sử dụng vũ lực đối với Đài Loan).
Bản thân Tổng thống Biden đã nói rằng nếu Đài Loan bị Trung Quốc tấn công, Mỹ sẽ giúp bảo vệ Đài Loan. Mặc dù một số cơ quan truyền thông đồn đoán rằng đó là một "nhầm lẫn khi phát biểu" và Bộ Ngoại giao Mỹ cũng thanh minh và nhắc lại rằng chính sách "mập mờ chiến lược" vẫn không thay đổi, nhưng một số nhà phân tích cho rằng đây là tín hiệu Washington muốn gửi tới Bắc Kinh.
Trong cuộc họp báo thường kỳ chiều ngày 19/7, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết trước các thông tin về chuyến thăm Đài Loan dự kiến của bà Pelosi rằng: “Trung Quốc yêu cầu phía Mỹ không được sắp xếp để Chủ tịch Hạ viện Pelosi thăm Đài Loan, chấm dứt trao đổi chính thức giữa Mỹ với Đài Loan, chấm dứt gây căng thẳng ở eo biển Đài Loan, dùng các hành động thực tế thực hiện cam kết của Mỹ không ủng hộ 'Đài Loan độc lập'."
Triệu Lập Kiên nói, “Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố lập trường nghiêm túc về vấn đề này và kiên quyết phản đối bất kỳ hình thức trao đổi chính thức nào giữa Mỹ và Đài Loan”. Ông đe dọa: "Nếu Mỹ cứ đi theo con đường riêng của mình, Trung Quốc tất sẽ thực hiện các biện pháp kiên quyết và mạnh mẽ để bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ. Phía Mỹ phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về mọi hậu quả do họ gây ra."
