Máy bay Mỹ dùng tên lửa bắn hạ khí cầu, Trung Quốc phản đối mạnh mẽ

Truyền thông Mỹ VOA sáng 5/2 cho biết, Quân đội Mỹ đã bắn hạ một khinh khí cầu bị nghi ngờ là gián điệp Trung Quốc ngoài khơi bờ biển bang Nam Carolina hôm thứ Bảy (4/2) vì nó bay qua các địa điểm quân sự nhạy cảm trên khắp Bắc Mỹ. Phía Trung Quốc khẳng định chiếc khí cầu này là có tính chất dân sự và bay vào Mỹ là do trường hợp bất khả kháng, hoàn toàn ngoài ý muốn, đồng thời yêu cầu "Mỹ xử lý vấn đề một cách bình tĩnh, chuyên nghiệp và kiềm chế."

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh bắn hạ quả khí cầu, nhưng ông hy vọng sẽ thực hiện được điều này vào đầu ngày thứ Tư. Các quan chức Mỹ cho biết ông Biden được cho biết thời điểm tốt nhất để hành động là khi quả khí cầu ở phía trên đại dương. Các quan chức quân đội xác định rằng nếu bắn hạ nó từ độ cao 60.000 feet xuống đất sẽ gây rủi ro không cần thiết cho những người trên mặt đất.

"Họ đã bắn hạ được nó và tôi muốn khen ngợi các phi công của chúng ta", ông Biden phát biểu sau khi rời chiếc “Air Force One” trên đường đến Trại David.

Quả cầu trắng khổng lồ được phát hiện trên vùng trời Carolina vào sáng thứ Bảy (4/2) khi nó bay đến gần bờ biển Đại Tây Dương. Một quan chức quốc phòng cấp cao cho biết, vào khoảng 14h39’ chiều theo giờ Bờ Đông nước Mỹ, một máy bay chiến đấu F-22 đã bắn một tên lửa vào khí cầu, hạ gục nó cách bờ biển khoảng 6 hải lý gần Myrtle Beach, Nam Carolina.

Ảnh do phía Mỹ công bố về "khí cầu do thám" của Trung Quốc trước khi bị bắn hạ (Ảnh: Sina).

Quan chức quân sự cấp cao này nói, nhiều máy bay chiến đấu và một máy bay tiếp dầu trên không đã tham gia vào nhiệm vụ này, nhưng chỉ một chiếc F-22 cất cánh từ Căn cứ Không quân Langley ở Virginia sử dụng tên lửa không đối không tầm nhiệt siêu thanh AIM-9X, một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ cho biết.

Các mảnh vỡ văng xuống biển ở mực nước sâu 47 feet, nông hơn so với các quan chức dự kiến, và bao phủ khoảng 7 dặm, một số tàu thuyền đã thực hiện nhiệm vụ thu nhặt chúng. Các quan chức ước tính việc thu dọn sẽ hoàn thành trong một khoảng thời gian ngắn chứ không tới vài tuần. Một con tàu trục vớt đang trên đường đến khu vực khí cầu rơi xuống.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã đưa ra một tuyên bố vào chiều thứ Bảy (4/2) nói rằng, “chiều nay, theo chỉ đạo của Tổng thống Biden, các máy bay chiến đấu thuộc Bộ Tư lệnh Miền Bắc (USNORTHCOM) của Mỹ đã bắn hạ thành công một khinh khí cầu do thám tầm cao của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) đang bay trên bầu trời ven biển Nam Carolina. Khinh khí cầu được Trung Quốc sử dụng để do thám các địa điểm chiến lược ở lục địa Mỹ”.

Hình ảnh Foxnews đưa tin vụ máy bay F-22 bắn hạ quả khí cầu Trung Quốc (Ảnh: FoxNews).

Tuyên bố viết: “Theo chỉ thị của Tổng thống, Bộ Quốc phòng đã xây dựng phương án bắn hạ an toàn khinh khí cầu trên lãnh hải nước ta, đồng thời giám sát chặt chẽ đường đi của khinh khí cầu và các hoạt động thu thập thông tin tình báo. Hành động này được thực hiện với sự phối hợp và hỗ trợ đầy đủ của Chính phủ Canada.”

Tuyên bố nhấn mạnh rằng “các hành động có chủ ý và hợp pháp ngày hôm nay cho thấy Tổng thống Biden và đội ngũ an ninh quốc gia của ông sẽ luôn đặt sự an toàn và an ninh của người dân Mỹ lên hàng đầu, đồng thời đáp trả hiệu quả hành vi vi phạm chủ quyền nước ta không thể chấp nhận được của Trung Quốc.”

Khí cầu đã được nhìn thấy trên vùng trời Mỹ trong tuần này, sự kiện này đã giáng một đòn mạnh vào mối quan hệ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc vốn đang đi xuống trong nhiều năm qua và khiến Ngoại trưởng Blinken đột ngột hủy bỏ chuyến đi đầy rủi ro tới Bắc Kinh nhằm mục đích làm giảm bớt căng thẳng.

Các quan chức quốc phòng và quân sự Mỹ hôm thứ Bảy (4/2) cho biết: Khinh khí cầu đã đi vào Vùng nhận diện phòng không của Mỹ ở phía bắc quần đảo Aleutian vào ngày 28/1 và di chuyển qua Alaska trước khi vào không phận Tây Bắc của Canada vào thứ Hai (30/1). Khinh khí cầu bay qua phía bắc Idaho để trở lại lãnh thổ Mỹ vào thứ Ba (31/1) và Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden đã lần lần đầu tiên được thông báo về tin tức vào ngày hôm đó.

Khinh khí cầu được phát hiện hôm thứ Năm (2/2) trên không phận Montana, nơi có Căn cứ Không quân Malmstrom và có nhiều giếng phóng tên lửa hạt nhân.

Hai quan chức quốc phòng cấp cao cho biết Trung Quốc có thể thu thập thông tin tình báo khi khinh khí cầu bay qua nước Mỹ; phía Mỹ cần vài ngày để phân tích, cách khí cầu di chuyển và những gì nó có thể do thám. Các quan chức đã giới thiệu tình hình liên quan cho các phóng viên với điều kiện giấu tên.

Các quan chức cho biết quân đội Mỹ đang liên tục đánh giá mối đe dọa và kết luận rằng công nghệ trên khinh khí cầu không cung cấp được cho Trung Quốc những thông tin tình báo quan trọng ngoài những gì họ đã có từ các vệ tinh, phía Mỹ đã thực hiện các biện pháp để giảm thiểu thông tin mà khí cầu có thể thu thập được.

Mặc dù vụ bắn hạ “khinh khí cầu do thám” của Trung Quốc hôm thứ Bảy đã chấm dứt khía cạnh quân sự của “vụ gián điệp”, nhưng ông Biden có khả năng sẽ tiếp tục đối mặt với sự giám sát chính trị gay gắt từ các đối thủ Đảng Cộng hòa tại Quốc hội, những người cho rằng ông đã hành động không đủ nhanh chóng.

Một quan chức chính quyền cấp cao cho biết, sau khi khinh khí cầu bị bắn hạ, chính phủ Mỹ đã liên lạc trực tiếp với Trung Quốc về hành động này. Bộ Ngoại giao cũng đã thông báo cho các đồng minh và đối tác trên khắp thế giới về tình hình liên quan.

Hiện vẫn còn nhiều câu hỏi về việc liệu Trung Quốc có thể thu thập được bao nhiêu thông tin trong hành trình khinh khí cầu bay xuyên qua nước Mỹ.

Phản ứng trước hành động của Quân đội Mỹ, Bộ Ngoại giao Trung Quốc vào sáng Chủ Nhật 5/2 đã đưa ra một tuyên bố về việc Mỹ bắn rơi khí cầu Trung Quốc, nêu rõ: “Trung Quốc bày tỏ bất bình và phản đối mạnh mẽ việc Mỹ sử dụng vũ lực tấn công tàu bay không người lái dân sự. Phía Trung Quốc sau khi xác minh đã nhiều lần thông báo cho phía Mỹ rằng khí cầu này là dành cho mục đích dân sự và vào Mỹ vì lý do bất khả kháng, hoàn toàn là ngoài ý muốn. Trung Quốc thẳng thắn yêu cầu Mỹ xử lý đúng đắn một cách bình tĩnh, chuyên nghiệp và kiềm chế.

Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Mỹ cũng tuyên bố khinh khí cầu không gây ra mối đe dọa quân sự hay cá nhân cho người ở mặt đất. Trong bối cảnh đó, Mỹ cố ý sử dụng vũ lực, rõ ràng là phản ứng thái quá và vi phạm nghiêm trọng thông lệ quốc tế. Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty có liên quan, đồng thời bảo lưu quyền đưa ra các phản ứng cần thiết hơn nữa”.