Steve Jobs có thể có cái "tôi" khá lớn khi ông là người đứng đầu của Apple, nhưng ông luôn hiểu rõ vị trí của mình trong thời đại công nghệ thông tin phát triển nhanh chóng hiện nay.
“Không có lý nào chúng ta thuê những người tài giỏi mà còn phải nói cho họ biết họ phải làm những gì. Chúng ta phải thuê những người tài giỏi để họ nói cho chúng ta biết phải làm gì.” Thật tài tình và thâm thúy. Nhiều nhân vật lớn cũng đồng ý với quan điểm này. Như Lee Iacocca cũng đã từng nói: “Tôi thuê những người thông minh hơn tôi và họ phải cố gắng, nỗ lực hơn bình thường.” Cả Jobs và Iacocca đều đang ám chỉ đến một kiểu người: Nhân viên trí thức.
Thời đại của nhân viên trí thức
Thuật ngữ “nhân viên tri thức” được tạo ra bởi chuyên gia quản lý Peter Drucker năm 1959, chỉ nhóm người sử dụng suy nghĩ của mình để kiếm sống. Họ làm việc với cái đầu để lập kế hoạch, phân tích, tổ chức, thử nghiệm, phân phối, tìm kiếm, tiếp thị hoặc nói chung đóng góp cho việc chuyển đổi thông tin trong nền kinh tế tri thức, chứ không phải lao động bằng tay chân.
Drucker đã “tiên tri” trước khi ông mất vào năm 2005 rằng nâng cao năng suất của các nhân viên tri thức là đóng góp quan trọng nhất của các nhà quản lý trong thế kỷ 21. Điều đó dẫn đến ‘câu hỏi hàng triệu đô la’: Làm thế nào để bạn quản lý họ - những con người có suy nghĩ độc lập, muốn kiểm soát quá trình làm việc của họ và không muốn bị quản lý? Và bạn trả lương cho họ như thế nào?
Điều này rõ ràng đòi hỏi phải có sự lãnh đạo tốt. Và tin tốt là để dẫn dắt những người thông minh nhất, bạn không nhất thiết phải thông minh hơn họ.
3 “bí quyết” để lãnh đạo được các nhân viên tri thức
Giống như tất cả các nhân viên giỏi, các nhân viên tri thức tự hào về công việc của họ và muốn phục vụ khách hàng tốt nhất có thể. Họ muốn phát triển và đạt được những thành tựu mới trong con đường sự nghiệp của họ.
Dưới đây là 3 cách mà các nhà lãnh đạo có thể thu hút và truyền cảm hứng cho nhân viên của mình.
1. Phân phối lại các quyết định
Trong nền kinh tế tri thức, các kiểu quản lý có thứ bậc từ trên xuống dưới (top-down) thường chỉ mang tính một chiều và không mang lại hiệu quả, bởi vì nhân viên thường nhận thức rõ hơn và biết nhiều hơn ông chủ về lĩnh vực chuyên môn của mình. Hơn nữa, họ cũng rõ hơn về nhu cầu, mong muốn của khách hàng và giúp khách hàng có những trải nghiệm phong phú hơn. Đó là lý do tại sao Drucker có lời khuyên đến các nhà quản lý: “Các nhân viên tri thức phải quản lý chính họ. Họ phải có sự tự quản.”
Ngược lại, các tổ chức, cơ quan hoạt động hiệu quả cao khi họ trao quyền cho các nhân viên tri thức. Thông tin sẽ được chia sẻ công khai và mọi người có thể sử dụng nó để đưa ra những quyết định đúng đắn một cách nhanh chóng.
2. Hỗ trợ và dẫn dắt làm việc nhóm
Trong nền kinh tế tri thức, các nhà lãnh đạo phải đầu tư nhiều thời gian vào những nhân viên có giá trị nhất để tìm hiểu xem họ thực sự là ai, họ có thể làm nên những việc gì. Nhà lãnh đạo phải đảm bảo có sự liên kết giữa mục tiêu cá nhân của nhân viên với mục tiêu kinh doanh của công ty. Khi rõ ràng có sai lệch, các nhà lãnh đạo phải tìm ra cách dàn xếp để mọi người cùng hài lòng (miễn là không làm tổn hại đến doanh nghiệp).
Karen Dillon, cựu biên tập viên của Harvard Business Review (HBR) và là đồng tác giả của cuốn “Competing against Luck: The story of Innovation and Customer Choice” (Tạm dịch: Cạnh tranh chống lại sự may mắn: Câu chuyện về Đổi mới và Sự lựa chọn của khách hàng), viết trong HBR: “Khi tôi tập trung vào việc trở thành một nhà lãnh đạo thực sự thay vì là một người quản lý, tôi bắt đầu hỏi các đồng nghiệp về cách chúng tôi có thể hoàn thành công việc tốt hơn chứ không chỉ đơn giản là tự mình phải giải quyết. Tôi nghĩ rằng đó là một dấu hiệu để họ biết rằng tôi quan tâm đến ý kiến và chuyên môn của họ, và tôi không phải là một kẻ ngạo mạn chỉ biết làm theo ý mình.”
Sau đó nhóm của cô đã giành được giải thưởng cao nhất trong ngành - một thành tích tượng trưng cho một đội ngũ nhân viên mạnh và giỏi.
3. Nghe nhiều hơn nói để cho bạn thấy giá trị chuyên môn của họ
Điều này thực sự rất quan trọng nếu muốn thành công. Xây dựng các mối quan hệ cá nhân là cách tốt nhất để đảm bảo rằng nhân viên của bạn cảm thấy họ được lắng nghe. Điều này có nghĩa là các nhà lãnh đạo dễ tiếp thu nhất sẽ lắng nghe nhu cầu của họ, hỏi những vấn đề quan trọng nhất đối với họ, và thực sự tìm ra một cách để phát triển họ theo hướng họ muốn đi.
Tác giả Lee Ellis, một Đại tá Không quân Hoa Kỳ đã nghỉ hưu, đồng thời là nhà tư vấn lãnh đạo cho biết: “Các nhà lãnh đạo cần lắng nghe những ý tưởng và quan điểm từ những nhân viên cấp dưới.” “Kỹ năng nghe không phải tự nhiên mà có, phải thực hành chung với các nhà lãnh đạo cấp cao thường xuyên bận rộn bởi vì nó đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và niềm tin tích cực vào sức mạnh và năng lực của người khác.”
Ông nói thêm, “Và giống như tất cả các đặc tính lãnh đạo tuyệt vời khác, chiến thuật nghe đòi hỏi sự kết hợp của tự tin và sự khiêm tốn mà rất ít người trong chúng ta hiếm khi tự nhiên mà có được.”
Lời kết
Nếu bản thân bạn đang phải quản lý những người thông minh nhất, thì hãy nhớ rằng: Nhu cầu phổ biến của các nhân viên tri thức không giống với nhu cầu chung của tất cả chúng ta. Đó là họ được làm những công việc có ý nghĩa, được tôn trọng, được cộng tác với những con người xuất sắc, chia sẻ các giá trị và cuối cùng tạo ra được những tác động tích cực đến thế giới.
