Phiên họp của Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) lần thứ 42 tại Pháp, đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn danh sách các “Danh nhân văn hóa và sự kiện lịch sử niên khóa 2023 - 2024" vào lúc 11h20' giờ Paris (17h20' ngày 21/11/2023 giờ Việt Nam).
Trong số 53 danh nhân, sự kiện được ghi trong Văn bản 42C/15 có Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam. Văn bản cũng ghi rõ: “Kỷ niệm 300 năm ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, bác sĩ (1724 - 1791).
Tham dự phiên họp và chứng kiến buổi công bố có Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc - Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam; Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên; Phó Chủ tịch UBND Hà Tĩnh Trần Báu Hà; Đại sứ Lê Thị Hồng Vân - Trưởng phái đoàn đại diện thường trực của Việt Nam bên cạnh UNESCO, cùng đại diện tỉnh Hưng Yên, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam.
Đánh giá về Nghị quyết vừa được UNESCO thông qua, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc - Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam - cho biết, việc UNESCO vinh danh danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác của Việt Nam là sự ghi nhận và đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp của cá nhân danh y đối với xã hội, cộng đồng, nhất là tư tưởng nhân văn “sống vì mọi người” và tinh thần “học tập suốt đời”.
"Đây là những giá trị mà tổ chức đang thúc đẩy. Nghị quyết được toàn thể thành viên UNESCO thông qua là sự khẳng định rõ ràng nhất về những đóng góp to lớn của người Việt Nam trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, đồng thời thể hiện sự lan tỏa tài năng, trí tuệ của người Việt Nam trên trường quốc tế"- thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc nói.
Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, danh y Lê Hữu Trác là một nhân vật lịch sử đã để lại kho tàng giá trị to lớn trong lĩnh vực y học, văn hóa và giáo dục. Với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, “tôn sư trọng đạo”, việc Việt Nam xây dựng hồ sơ và đệ trình lên UNESCO càng thêm ý nghĩa khi nghị quyết vinh danh danh y Lê Hữu Trác được thông qua vào đúng dịp cả nước đang kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và ngành Y tế đang hướng tới kỷ niệm 69 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2 vào năm 2024 - tròn 300 năm ngày sinh của danh y.
Đại sứ Lê Thị Hồng Vân cho biết, hồ sơ đề cử của Việt Nam được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao, được chuẩn bị kỹ lưỡng, đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí do UNESCO đề ra, đặc biệt là phù hợp với lý tưởng và sứ mệnh của tổ chức trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa, thông tin - truyền thông, góp phần thúc đẩy hòa bình, đối thoại văn hóa, hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.
"Đây là niềm vinh dự chung của các quốc gia thành viên thuộc Tổ chức UNESCO. Việc UNESCO thông qua nghị quyết cùng tham gia kỷ niệm 300 năm ngày sinh của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã khẳng định sự đánh giá cao của quốc tế đối với những giá trị văn hóa, y học của Việt Nam, với cá nhân danh nhân Lê Hữu Trác; góp phần quảng bá cho các mục tiêu phát triển tự do, cải thiện tính đại diện theo khu vực địa lý và thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao chất lượng, tính minh bạch của các chương trình mà UNESCO đang thúc đẩy"- Đại sứ Lê Thị Hồng Vân chia sẻ.
Như vậy, với việc UNESCO ra nghị quyết lần này, Việt Nam đã có 7 danh nhân được UNESCO vinh danh, cùng tham gia kỷ niệm là Nguyễn Du (năm 2015), Nguyễn Trãi (năm 1980), Chủ tịch Hồ Chí Minh (năm 1990), Chu Văn An (năm 2019), Hồ Xuân Hương (năm 2021), Nguyễn Đình Chiểu (năm 2021) và Lê Hữu Trác (năm 2023).
Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác sinh năm Giáp Thìn (1724), mất năm Tân Hợi (1791), quê ở làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương (nay là xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên). Tuy nhiên, cuộc đời ông chủ yếu gắn bó vùng đất Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Mộ Lê Hữu Trác nay thuộc xã Sơn Trung, Khu lưu niệm Lê Hữu Trác thuộc xã Quang Diệm, đều thuộc huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.
Lê Hữu Trác là Đại danh y có đóng góp lớn cho nền y học dân tộc Việt Nam. Ngoài ra, ông còn là một nhà văn, nhà thơ, nhà khoa học xuất sắc trong lịch sử nước ta ở thế kỷ XVIII. Lê Hữu Trác để lại một sự nghiệp đồ sộ với các tác phẩm nổi tiếng như: Thượng kinh ký sự, Nữ công thắng lãm, Bảo thai thần hiệu diễn ca, Vệ sinh yếu quyết... Đặc biệt, bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh (28 tập, chia thành 66 quyền), được coi là cuốn bách khoa toàn thư về Đông y, là cột mốc đánh dấu bước tiến mới, mở đường cho sự phát triển của y học cổ truyền Việt Nam.
Hải Thượng y tông tâm lĩnh cho thấy nền y học cổ truyền Việt Nam có chân lý riêng, gắn liền kinh nghiệm thực tiễn, phù hợp với phong thổ và dược liệu Việt Nam; một nền y học thuần Việt, thấm nhuần đạo đức và đầy tính nhân văn, nhân đạo. Ngoài lĩnh vực y học (Đông y), bộ sách còn có giá trị về nhiều lĩnh vực như: văn học, lịch sử, giáo dục, văn hóa học. Hải Thượng y tông tâm lĩnh có giá trị không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới.
Lê Hữu Trác đã vươn tới đỉnh cao của nền y, dược học cổ truyền, để lại tấm gương sáng về tài năng, đức độ của người thầy thuốc và một di sản vô giá về y học. Ở Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, có thể thấy trong lĩnh vực hoạt động nào, ông cũng đều toát lên một nhân cách, trí tuệ và tâm hồn lớn. Ông là một tấm gương tiêu biểu về tinh thần lao động, học tập và sáng tạo, sống hết mình vì dân, vì người, vì nghĩa cả. Lê Hữu Trác thực sự mang tầm vóc quốc tế, đủ sức lãnh sứ mệnh nêu gương và truyền cảm hứng cho nhân loại, xứng đáng là một nhân vật lỗi lạc, toàn diện, sánh ngang với nhiều danh nhân trên thế giới.
Hội thảo về Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác: Cơ sở để hoàn tất hồ sơ trình UNESCO
Việt Nam sẽ đề nghị UNESCO vinh danh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác
