Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hiện đã đạt được bước tiến đáng chú ý trong công cuộc phát triển các ngành công nghiệp trong nước, trong đó phải kể đến trí tuệ nhân tạo (AI) và sản xuất chip.
"Trung Quốc đang dần thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ; và dù cho họ không thể sánh bằng Mỹ xét về tổng thể, nhưng sẽ sớm trở thành một trong những siêu cường thế giới về công nghệ như AI, tự động hóa, lưu trữ năng lượng, mạng di động thế hệ thứ 5 (5G), các hệ thống thông tin lượng tử, và có thể là cả công nghệ sinh học" - Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) Mỹ nói trong bản báo cáo công bố mới đây.
Bản báo cáo này xuất hiện trong bối cảnh Bắc Kinh hướng tới lễ kỷ niệm 70 năm ngày quốc khánh (1/10). Theo như dự kiến, sự kiện này sẽ giúp Trung Quốc phô diễn sức mạnh quân sự bằng một cuộc diễu binh rầm rộ tại thành phố thủ đô, và Chủ tịch Tập Cận Bình có bài phát biểu nói về công cuộc phát triển đất nước.
Đà tăng trưởng ấn tượng
Một phần được xem là quan trọng bậc nhất trong công cuộc phát triển của Trung Quốc chính là công nghệ.
Nền kinh tế số của Trung Quốc hiện chiến khoảng 34% tổng sản phẩm nội địa (GDP). Đây cũng là nơi sản sinh một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới, trong đó phải kể đến Tập đoàn thương mại điện tử Alibaba và Tập đoàn công nghệ Tencent.
Điều này là nhờ vào cuộc bùng nổ Internet diễn ra trong nhiều năm qua. Số lượng người dùng Internet ở Trung Quốc tính đến cuối năm 2008 là 298 triệu người - chiếm 22% tổng dân số thời điểm đó - theo Trung tâm Thông tin Mạng Internet Trung Quốc (CNNIC). Con số này đã tăng lên 854 triệu người vào cuối tháng 6/2019 - chiếm hơn 60% tổng dân số.
Hơn 99% số người dùng web ở Trung Quốc truy cập Internet bằng các thiết bị di động - theo dữ liệu chính phủ. Ở Mỹ, trong khi đó, chỉ có 92% người dùng Internet truy cập qua di động; theo dữ liệu từ eMarketer. Sự tập trung vào các thiết bị di động ở Trung Quốc đã giúp các công ty trong nước này bán ra lượng lớn sản phẩm một cách nhanh chóng.
Và sự trỗi dậy của Trung Quốc đang đe dọa vị thế đặc biệt của Mỹ trong lĩnh vực công nghệ.
"Vào thời điểm này, thế thống trị công nghệ của Mỹ đã bị Trung Quốc phá vỡ" - Eoin Murray, Giám đốc phòng đầu tư thuộc công ty quản trị đầu tư Hermes, nhận định.
Không còn là nước chuyên đi bắt chước
 |
|
Trung Quốc có thể trở thành nước dẫn đầu về công nghệ AI và tự động hóa trong tương lai (Ảnh: SCMP)
|
Tuy nhiên, sự trỗi dậy của ngành công nghiệp Trung Quốc lại vấp phải hàng loạt cáo buộc ăn cắp tài sản trí tuệ và các cáo buộc rằng nhiều công ty công nghệ của họ chỉ chuyên bắt chước các nước khác. Dù các mẫu di động mà Trung Quốc thiết kế có giống mẫu iPhone của Apple, các công ty của nước này có bị so sánh với tập đoàn lớn ở Thung lũng Sillicon như Google hay Amazon hay không... thì thực tế Trung Quốc từ lâu đã bị mang tiếng là bắt chước công nghệ.
Nhưng hình ảnh đó đang dần thay đổi.
"Suốt nhiều năm liền, Thung lũng Sillicon vẫn đứng trên đỉnh cao và nhìn xuống Trung Quốc như một bên chỉ chuyên bắt chước. Nhưng ngày nay, nhiều người nhận ra rằng Trung Quốc đang đổi mới và đi đầu trong một số lĩnh vực công nghệ" - Rebecca Fannin, tác giả của cuốn sách "Những người khổng lồ công nghệ của Trung Quốc", nói.
Thậm chí có một số tín hiệu cho thấy các công ty công nghệ lớn nhất của nước Mỹ giờ còn phải đi bắt chước một số sản phẩm của Trung Quốc.
Năm ngoái, Facebook công bố một ứng dụng video có tên Lasso nhằm cạnh tranh với TikTok - một ứng dụng của công ty Bytedance của Trung Quốc. TikTok hiện đang dần chiếm lĩnh thị trường Mỹ.
Trung Quốc đe dọa công nghệ Mỹ
Trong vài năm gần đây, Bắc Kinh đã công khai tuyên bố về tham vọng phát triển công nghệ chủ chốt trong tương lai, như AI và mạng 5G.
Thậm chí từ trước khi thương chiến Mỹ - Trung bùng nổ, năm 2017, Bắc Kinh nói họ muốn trở thành nước đi đầu về công nghệ AI vào năm 2030. Một số công ty lớn nhất ở Trung Quốc - trong đó có Alibaba, Huawei, Tencent và Baidu - cũng đang đầu tư mạnh tay phát triển AI. Vừa tuần trước, Alibaba đã tiếp bước Huawei khi công bố mẫu chip AI đầu tiên của họ.
Bắc Kinh từng nói rằng sản xuất bán dẫn sẽ là lĩnh vực chủ chốt trong kế hoạch "Made in China 2025", một sáng kiến của chính phủ nước này đưa ra nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất các sản phẩm giá trị cao. Trung Quốc cũng muốn tự sản xuất chip điện tử trong nước để tự cung.
Trong khi đó, Huawei - tập đoàn viễn thông lớn nhất thế giới - hiện đang vượt mặt các đối thủ như Nokia và Ericsson để giành được nhiều hơn các hợp đồng mạng 5G. Thế hệ mạng không dây thứ 5 này hứa hẹn mang tới tốc độ truyền dữ liệu siêu nhanh cùng khả năng hỗ trợ nhiều công nghệ mới như các phương tiện giao thông tự động.
Phản ứng của Mỹ quá hạn chế
 |
|
Theo giới phân tích, tham vọng công nghệ của Trung Quốc là không thể ngăn chặn, dù có thương chiến với Mỹ hay không (Ảnh: Getty)
|
Công nghệ vốn là một điểm bất đồng chính trong thương chiến Mỹ -Trung kéo dài mà trong đó Huawei đặc biệt bị lọt vào tầm ngắm.
Tập đoàn công nghệ khổng lồ của Trung Quốc đã bị liệt vào danh sách các thể chế bị hạn chế quyền tiếp cận với công nghệ Mỹ. Thế nhưng lệnh cấm này chỉ càng khiến Huawei tăng cường sức mạnh nội tại, khi họ cố gắng tự sản xuất các trang thiết bị và phần mềm cần thiết. Công ty này hiện đã công bố các bộ vi xử lý cho smartphone và mới đây công bố hệ điều hành riêng nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ.
Thế nhưng, theo giới chuyên gia, cách phản ứng mà Washington đang áp dụng trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của ngành công nghệ Trung Quốc chỉ là cố gắng phong tỏa, thay vì tự mình bứt phá.
"Tính đến nay, Mỹ chủ yếu tập trung làm giảm tốc Trung Quốc và ngăn chặn Bắc Kinh nắm được các công nghệ chủ chốt" - Adam Segal, một trong số các tác giả của bản nghiên cứu của CFR, nói - "Dù cho cả Quốc hội và Nhà Trắng đều nhận thức được rằng Mỹ cần nỗ lực hơn trong việc cách tân công nghệ, nhưng phản ứng của họ đến nay vẫn chưa đủ".
Ông Segal cho rằng Mỹ nên nối lại các nguồn ngân sách liên bang dành cho nghiên cứu và phát triển công nghệ. Cụ thể, Mỹ cần phải tăng nguồn ngân sách cho công nghệ từ 0,7% GDP lên 1,1% GDP mỗi năm, tương đương từ 146 tỷ USD lên 230 tỷ USD - tính theo GDP năm 2018.
Bà Fannin cũng nhất trí với quan điểm này, thêm rằng Mỹ cần có hẳn một "chương trình nghị sự quốc gia" trong lĩnh vực công nghệ và một lần nữa khẳng định rằng cuộc thương chiến hiện tại không thể ngăn chặn được sự trỗi dậy của Trung Quốc.
"Thương chiến Mỹ - Trung đang gây tổn hai cho cả hai bên. Nhưng tham vọng của Trung Quốc trở thành nước tiên phong trong công nghệ là không thể ngăn chặn, dù có hay không có cuộc thương chiến này" - Rebecca Fannin nói.
Theo CNBC
