Năm 2018, có rất nhiều vấn đề liên quan đến những chính sách trong lĩnh vực ICT được đông đảo xã hội và cộng đồng ICT quan tâm như việc Quốc hội thông qua Luật An ninh mạng, những nội dung cơ bản về bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia, phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh mạng; triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng và quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Một trong những điểm nhấn của bức tranh ICT Việt Nam năm 2018 nằm ở các chính sách liên quan đến người sử dụng dịch vụ di động mà Bộ TT&TT ban hành. Cụ thể từ ngày 16/11/2018, Viettel, VinaPhone, MobiFone cung cấp dịch vụ cho thuê bao trả sau được chuyển mạng giữ nguyên số. Từ 1/1/2019, nhà mạng sẽ đồng loạt cung cấp dịch vụ chuyển mạng cho cả thuê bao di động trả trước. Dịch vụ chuyển mạng giữ nguyên số được triển khai sẽ đem lại nhiều lợi ích cho thị trường viễn thông, doanh nghiệp viễn thông, thuê bao di động và đáp ứng mục tiêu quản lý của cơ quan quản lý nhà nước.
Một trong những sự kiện lớn trong năm 2018 có ảnh hưởng đến lĩnh vực ICT là xét xử vụ đánh bạc nghìn tỷ lớn nhất từ trước đến nay. Ngày 12/11, TAND tỉnh Phú Thọ bắt đầu xét xử sơ thẩm 92 bị cáo trong vụ án “Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc; đánh bạc; mua bán trái phép hóa đơn; rửa tiền; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Đây là đường dây tổ chức đánh bạc trực tuyến với tổ chức tinh vi, quy mô hoạt động lớn, thu hút hàng nghìn tỷ đồng và hàng triệu con bạc tham gia đánh bạc và dính líu đến ông Phan Văn Vĩnh (cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát) và ông Nguyễn Thanh Hóa (cựu Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao - C50). Điều tra bước đầu xác định, tổng số tiền đánh bạc nạp qua các cổng thanh toán là 9.583,2 tỷ đồng.
Bức tranh ICT Việt Nam 2018 cũng có nhiều gam mầu sáng khi VinGroup bỗng nổi lên như một hiện tượng khi dồn dập nhảy vào lĩnh vực ICT một cách thần tốc. Chỉ sau đúng 6 tháng bắt tay vào dự án, ngày 14/12, Vingroup ra mắt 4 dòng điện thoại thông minh thương hiệu Vsmart có giá 2.490.000 đồng đến 6.290.000 đồng. Chưa dừng lại ở đó, VinGroup tuyên bố đầu tư 1.200 tỷ đồng xây nhà máy sản xuất thiết bị điện tử thông minh như tivi, smarthome, thiết bị IoT… để tạo ra các sản phẩm "Made in Vietnam", "Made by VinGroup". Chưa hết, VinGroup cũng đã thành lập cùng lúc 4 công ty con với tổng số vốn 390 tỷ đồng về an ninh mạng, giải pháp công nghệ, sản xuất phần mềm và du lịch.
Dưới đây là 10 sự kiện ICT tiêu biểu năm 2018 do 50 nhà báo thuộc Câu lạc bộ Nhà báo Công nghệ Thông tin bình chọn:
1. Thông qua dự án Luật An ninh mạng
Ngày 12/6/2018, tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã thông qua dự án Luật an ninh mạng. Luật An ninh mạng chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2019. Trong phiên thảo luận về dự án Luật An ninh mạng trước đó, nhiều đại biểu Quốc hội có ý kiến cho rằng cần tránh chồng chéo với Luật An toàn thông tin mạng đã có. Cũng có quan điểm về lo ngại về quy định lưu trữ thông tin… Bộ Công an khẳng định: quy định lưu trữ dữ liệu và đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam trong Luật An ninh mạng là phù hợp với thông lệ quốc tế. Bộ Công an cho rằng, Luật An ninh mạng những nội dung cơ bản về bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia, phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh mạng; triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng và quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
2. Các nhà mạng chuyển thành công thuê bao 11 số về 10 số
Từ ngày 15/9/2018 có khoảng 60 triệu thuê bao 11 số chuyển về 10 số. Sau khi thuê bao 11 số về 10 số thì những số 11 số đó sẽ để phát triển cho các thuê bao là kết nối với những thiết bị máy móc thông minh. Theo Bộ TT&TT, với quy hoạch kho số mới, Việt Nam sẽ có trên 500 triệu số thuê bao di động 10 chữ số cho liên lạc người với người và khoảng 1 tỷ số thuê bao di động cho liên lạc thiết bị với thiết bị để phát triển Internet Vạn vật. Tuy nhiên, nhiều khách hàng cho rằng những chính sách này đã ít nhiều ảnh hưởng đến họ và đây cũng là điều mà cơ quan quản lý phải đầu tư xây dựng quy hoạch và chiến lược tốt hơn để tránh ảnh hưởng đến người dân.
3. Xét xử vụ đánh bạc nghìn tỷ qua mạng
Ngày 12/11, TAND tỉnh Phú Thọ bắt đầu xét xử sơ thẩm 92 bị cáo trong vụ án “Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc; đánh bạc; mua bán trái phép hóa đơn; rửa tiền; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Đây là đường dây tổ chức đánh bạc trực tuyến với tổ chức tinh vi, quy mô hoạt động lớn, thu hút hàng nghìn tỉ đồng và hàng triệu con bạc tham gia đánh bạc Đặc biệt hơn là vụ việc liên đới tới C50 – Đơn vị có trách nhiệm ngăn chặn hoạt động này và liên đới tới các cựu lãnh đạo của Bộ Công an. Bản án dành cho các đối tượng liên quan là lời cảnh tỉnh sâu sắc cho các cá nhân hoạt động trong lĩnh vực công nghệ nhưng lại bỏ qua các yếu tố luật pháp, chính sách.
4. VinGroup nhảy vào lĩnh vực ICT và sản xuất điện thoại, thiết bị thông minh
 |
Chỉ sau đúng 6 tháng bắt tay vào dự án, ngày 14/12, VinGroup ra mắt 4 dòng điện thoại thông minh thương hiệu Vsmart có giá 2.490.000 đồng đến 6.290.000 đồng. Chưa dừng lại ở đó, VinGroup tuyên bố đầu tư 1.200 tỷ đồng xây nhà máy sản xuất thiết bị điện tử thông minh như tivi, smarthome, thiết bị IoT… để tạo ra các sản phẩm "Made in Vietnam", "Made by VinGroup". Dự kiến nhà máy sẽ hoạt động từ quý II năm 2019 và có công suất mỗi năm sản xuất từ 3 - 4 triệu sản phẩm. Chưa hết, VinGroup cũng đã thành lập cùng lúc 4 công ty con với tổng số vốn 390 tỷ đồng về an ninh mạng, giải pháp công nghệ, sản xuất phần mềm và du lịch. Với mảng công nghệ, VinGroup xác định nhiều mũi nhọn để có thể thúc đẩy đầu tư mạnh mẽ, trong đó có 3 điểm chính. Đầu tiên là tập trung đầu tư đội ngũ nhân sự, hạ tầng để phát triển sản xuất phần mềm với việc thành lập Công ty VinTech, tách ra từ Công ty VinSmart.
Công ty VinTech sẽ tập trung nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI), sản xuất các phần mềm và nghiên cứu phát triển các nguyên vật liệu thế hệ mới. Mũi nhọn thứ hai là tập trung đầu tư trung tâm nghiên cứu, phát triển, ứng dụng công nghệ cao VinTech City theo mô hình của thung lũng Silicon tại Hà Nội. Mục tiêu của VinTech City là tạo ra hệ sinh thái toàn diện tương tự như thung lũng Silicon để phục vụ cho các công ty khởi nghiệp về CNTT, bao gồm từ các khu văn phòng làm việc tới chỗ ăn ở... và các công ty dịch vụ hỗ trợ khởi nghiệp đi kèm. Mũi nhọn thứ ba là lập Quỹ Đầu tư về công nghệ với nhiệm vụ tìm kiếm các cơ hội hợp tác, phát triển những dự án công nghệ - trí tuệ nhân tạo có khả năng ứng dụng cao trên phạm vi toàn cầu.
5. Sếp Viettel làm Bộ trưởng Bộ TT&TT
 |
Ngày 3/11/2018, Thủ tướng Chính phủ đã trao Quyết định của Chủ tịch nước bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng. Trước đó, Bộ Chính trị đã có quyết định chỉ định ông Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel), giữ chức Bí thư Ban Cán sự Đảng Bộ Thông tin và Truyền thông nhiệm kỳ 2016-2021. Ông Nguyễn Mạnh Hùng được giới truyền thông bình chọn là 1 trong 10 nhân vật ICT Việt Nam tiêu biểu vì có nhiều đóng góp quan trọng, thiết thực và hiệu quả cho sự phát triển của ngành CNTT-TT Việt Nam. Ngoài ra, ông Nguyễn Mạnh Hùng còn được giới truyền thông bình chọn là nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất đến Internet Việt Nam trong 1 thập kỷ (giai đoạn 2007 - 2017). Mục tiêu của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng sẽ tập trung vào công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực được giao. Trong đó mảng công nghệ sẽ giúp Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu còn mảng tuyên truyền sẽ góp phần tạo sự ổn định xã hội, tạo niềm tin cho người dân, từ đó tạo nền tảng cho sự phát triển.
6. Thực hiện chính sách chuyển mạng giữ nguyên số
Từ ngày 16/11/2018, Viettel, VinaPhone, MobiFone cung cấp dịch vụ cho thuê bao trả sau được chuyển mạng giữ nguyên số. Từ 1/1/2019, các doanh nghiệp Viettel, VinaPhone, MobiFone và Vietnamobile sẽ đồng loạt cung cấp dịch vụ chuyển mạng cho cả thuê bao di động trả trước và trả sau. Cục Viễn thông cho biết, dịch vụ chuyển mạng giữ nguyên số được triển khai sẽ đem lại nhiều lợi ích cho thị trường viễn thông, doanh nghiệp viễn thông, thuê bao di động và đáp ứng mục tiêu quản lý của cơ quan quản lý nhà nước. Đối với thuê bao di động sẽ đem lại khả năng lựa chọn doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phù hợp với nhu cầu của mình trong khi vẫn giữ được số điện thoại, xóa bỏ rào cản phải thay số điện thoại mới, gây rắc rối trong công việc và sinh hoạt của người sử dụng. Đối với doanh nghiệp viễn thông, đây là động lực cho doanh nghiệp di động tăng cường năng lực cạnh tranh của mình bằng cách nâng cao chất lượng dịch vụ, chăm sóc khách hàng nhất là các khách hàng lâu năm đã gắn bó với mình. Đây có thể coi là một kênh phát triển thuê bao trong bối cảnh thị trường viễn thông di động đang dần bão hòa.
7. Khách hàng ồ ạt khai báo bổ sung thông tin thuê bao trước
Trong năm 2018, Bộ TT&TT đã yêu cầu các nhà mạng phải rà soát lại và yêu cầu khách hàng phải bổ sung thông tin tin cá nhân của thuê bao nếu thiếu, nếu thuê bao không đăng ký lại sẽ phải dừng liên lạc, thậm chí là cắt hợp đồng và hạn chót cho việc đăng ký lại thông tin là ngày 24/4/2018. Để thực thi chính sách này rất nhiều thuê bao trả trước phải đi đăng ký lại thông tin khiến các cửa hàng, điểm đăng ký của nhà mạng bị quá tải. Đây là lần đầu tiên các nhà mạng phải trực cả đêm để cho thuê bao đăng ký lại thông tin cá nhân.
8. Hủy hợp đồng MobiFone mua 95% cổ phần của AVG
Ngày 18/12/2018, MobiFone chính thức chấm dứt dự án mua 95% cổ phần AVG, thu về hơn hơn 8.775 tỷ đồng. Như vậy, thương vụ mua cổ phần của AVG đã bất thành sau 2 năm. Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, trong quá trình thực hiện dự án đầu tư, MobiFone, Bộ Thông tin và Truyền thông và các cơ quan có liên quan đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm. Thông báo Kết luận thanh tra nêu rõ, đây là vụ việc kinh tế rất nghiêm trọng, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao cơ quan điều tra có thẩm quyền của Bộ Công an tiếp nhận toàn bộ hồ sơ, tài liệu thanh tra Dự án Tổng công ty Viễn thông MobiFone mua 95% cổ phần AVG để xem xét, khởi tố điều tra, xử lý đúng người, đúng vi phạm, đúng pháp luật.
9. Cấm dùng thẻ cào thanh toán dịch vụ giá trị gia tăng
 |
Hệ lụy của vụ đánh bạc nghìn tỷ qua mạng là Chính phủ yêu cầu dừng việc thanh toán bằng thẻ cào đối với các dịch vụ nội số. Sau khi nhà mạng thông báo tạm dừng thanh toán thẻ cào trong những ngày qua, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực nội dung số và game online cho biết, doanh thu của họ đã giảm từ 50-60%, thậm chí có doanh nghiệp giảm đến 90%. Trước vấn đề này, Bộ TT&TT đã đề nghị Thủ tướng chính phủ xem xét cho phép sử dụng thẻ cào viễn thông để nạp tiền cho các dịch vụ nội dung số, nhằm phát triển các dịch vụ nội dung số theo quy định của pháp luật. Thẻ cào viễn thông không phải là phương tiện thanh toán, càng không phải là trung gian thanh toán.
10. Thành lập Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử
Ngày 28/8, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định thành lập Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử. Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về chủ trương, chiến lược, cơ chế, chính sách tạo môi trường pháp lý thúc đẩy xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số; tạo thuận lợi cho việc triển khai Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tại Việt Nam. Ủy ban này sẽ giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện các chiến lược, chương trình, cơ chế, chính sách, đề án, dự án, giải pháp có tính chất liên ngành về xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử; giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ điều phối, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các chiến lược, chương trình, cơ chế, chính sách, đề án, dự án, giải pháp có tính chất liên ngành về xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử.
