Thơ của Như Quỳnh de Prelle xuất hiện trên nhiều trang văn trong và ngoài nước. Chị cũng in chung với nhiều tác giả, đọc thơ tại các sự kiện văn hóa ở nơi chị sống.
Cuộc sống dù có những khó khăn, khác biệt về văn hóa nhưng dường như với Như Quỳnh de Prelle lại không phải là trở ngại. Có lẽ bởi chị đã chuẩn bị sẵn tâm thế cho cuộc đời và sự lựa chọn của mình.
Cùng tìm hiểu về người thơ mạnh mẽ ấy và những gì đang diễn ra trong cuộc sống của Như Quỳnh de Prelle, để hiểu vì sao người Việt dù ở đâu cũng ghi được dấu ấn của mình.
Tiếng Việt đẹp biết bao giữa lòng bạn bè thế giới
Như Quỳnh này, chúng ta hãy bắt đầu câu chuyện từ những bức ảnh về thiên nhiên, phong cảnh nơi chị sống và được chị chia sẻ với bạn bè. Ở đó có gì đặc biệt không Quỳnh nhỉ?
- Tôi là người mệnh Mộc nên rất yêu tự nhiên, từ nhỏ đã say sưa trồng rau, trồng hoa và cây cảnh cùng bố mẹ. Nhà tôi có 2 chị em gái, chúng tôi đã từng trồng bonsai khoai lang trong những vỏ lon.
 |
|
Như Quỳnh de Prelle bên người thân
|
Cuộc sống hiện tại của tôi ở Brussels khá là bình lặng và đơn giản. Căn hộ với ban công ngập tràn hoa của chúng tôi nằm trong một công viên xanh, bên cạnh những cánh rừng nhỏ... mà hàng ngày vào mùa nắng như lúc này, chúng tôi hay đi xuyên qua đó và con gái hay nói là chúng ta đang đi dưới một mái nhà giữa những hàng cây với tán lá rộng. Con trai tôi gọi tôi là mẹ thiên nhiên vì ở đâu, vào lúc nào tôi cũng bị cây cối, hoa lá thu hút, ngạc nhiên.
Đặc biệt nhất ở đây là tôi có một tình yêu và gia đình nhỏ của mình cùng với những người thân yêu trong một gia đình lớn của chàng. Tình yêu ấy cho tôi tự do và những con đường, thời gian dành cho thi ca và sáng tạo.
Tôi bước ra khỏi nhà là hòa trong bầu khí quyển của thiên nhiên và nghệ thuật... Bản thân tôi cũng có nhiều cơ hội để tiếp xúc với các bạn bè khắp nơi trên thế giới với nhiều bản sắc văn hóa đa dạng nhưng lại rất thống nhất và bình đẳng. Tôi học hỏi và trưởng thành nhiều ở đây.
Chị nói vậy khiến tôi tò mò về con người ở đó quá?
- Người Bỉ nói chung là thân thiện, gần gũi. Họ giữ được truyền thống gia đình và các giá trị, nên tôi rất thích và phù hợp với gia đình ông xã của mình ở đây. Chúng tôi gắn bó với ông bà nội, ngoại và bố mẹ, cùng với các anh chị em trong gia đình và họ hàng lớn... Trong các kỳ nghỉ ngắn hay dài, chúng tôi và bố mẹ cùng gia đình các anh trai, chị gái luôn thu xếp làm sao để cùng gặp gỡ cả nhà.
Không khí gia đình gắn bó là nét văn hóa đặc trưng mà tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc và hài lòng. Bố mẹ chồng dành nhiều tình yêu thương cho gia đình chúng tôi, đặc biệt là hai bạn nhỏ. Họ hiểu thêm nhiều văn hóa truyền thống Việt xưa từ tôi và thích các món ăn Việt mà tôi nấu. Mọi người ở đây cũng hay hỏi tôi về cách giáo dục trẻ và họ cũng thực hành như những việc tôi làm.
 |
|
Một số "đứa con tinh thần" của Như Quỳnh de Prelle
|
Thủ đô nơi tôi sống có gần 180 quốc tịch khác nhau, hội tụ của sự đa dạng văn hóa và ngôn ngữ. Điều thú vị là mọi người ở đây thích giọng đọc thơ bằng tiếng Việt của tôi mỗi khi tôi trình diễn. Điều đó cho thấy tiếng Việt đẹp biết bao giữa lòng bạn bè thế giới. Một cách tình cờ tôi trở thành dịch giả vì thường xuyên đi đọc thơ.
Nền tảng cơ bản giáo dục và tính cách cá nhân mỗi người là quyết định
Quay trở lại câu chuyện sáng tác của chị, thường thì con người luôn bị ảnh hưởng bới các điều kiện tự nhiên và môi trường sống, chị có như vậy không?
- Tôi nghĩ tự nhiên hay môi trường chỉ là một phần nào đó chứ không phải tất cả quyết định đến cách sống hay giá trị của mỗi người. Các bạn ở châu Âu cũng có nhiều khó khăn chứ không phải mọi tiện nghi giúp họ thoát khỏi điều đó, họ chấp nhận hoàn cảnh thực têâý́ và sống chung với sự khắc nghiệt.
Viết là công việc thầm lặng của tôi, chính xác hơn đó là một đam mê riêng và là cái gốc trong con người mình dù tôi đã làm các công việc khác nhau. Dù ở Việt Nam hay ở đây, tôi vẫn luôn là một người tích cực và tìm kiếm cho bản thân giá trị phù hợp, sự thích ứng. Trong 30 năm sống ở quê nhà, tôi có 3 việc chính là học hành, làm việc và thưởng thức cuộc sống, thì đến bây giờ các công việc ấy tôi vẫn duy trì dù có thêm 2 đứa trẻ, một gia đình với nhiều nhu cầu khác nhau...
Tôi nghĩ nền tảng cơ bản giáo dục và tính cách cá nhân mỗi người mới là yếu tố quyết định.
Từ “Song Tử” là những câu thơ ám ảnh nhưng không nặng nề, ‘tình’ nhưng không ‘dục’ về cuộc sống nhân sinh quan. Đến “Buổi sáng phủ định” hay “Biến đổi khí hậu” là những phong cách hoàn toàn khác nhau, những cách thức và nội dung luôn không ở một ID nào chính xác là chị... Xin hỏi thật, những vần thơ đó đến với chị như thế nào?
- Tôi là người coi trọng tình yêu và tự do, giá trị này của tôi có được từ Việt Nam chứ không phải từ cuộc sống ở đây. Nhưng ở đây thì tôi xác định tôi trở thành một nhà thơ thực sự, viết và xuất bản, xuất hiện ở những nơi cần xuất hiện như một nhà thơ, với ID hay căn cước gốc là một người Việt nguyên bản với những giá trị mang tên Như Quỳnh de Prelle.
Song tử là tập thơ đầu tay của tôi sau nhiều năm viết thơ trong im lặng cũng là lúc tôi đã trở thành một bà mẹ ở tuổi ngoài 30 trưởng thành. Ở Song tử, tôi sử dụng nhiều kỹ thuật của phim ảnh, hội họa cũng như cấu trúc của tiểu thuyết để chia thành 3 phần rõ rệt Vỡ ngực, Thư viết cho người yêu, Song tử và thi ca. Song tử dường như tưởng là tình yêu và bi kịch được đẩy lên cao nhưng trong ý tưởng của tác giả thì đó là tình yêu song song của người phụ nữ với thi ca và cuộc đời. Anh hay tình yêu con người chính là thi ca, thi ca chính là tình yêu con người thường trực ấy.
Sang Buổi sáng phủ định tôi bắt đầu tối giản dung lượng và cách thức cho một tập thơ với nhiều đề tài rộng hơn ngoài tình yêu và thi ca.
Trong tập thơ mới nhất Biến đổi khí hậu của năm 2019, có sự tham gia của 2 bạn nhỏ trong phần Zen của tập thơ với các tranh vẽ với nhiều nội dung khác nhau như Lễ hội, Lịch sử loài người, Chiến tranh, Tàu, Thuyền, Nhà... Các bạn vô cùng thích thú khi mẹ mời tham gia và được xem tác phẩm của mình trong cùng tác phẩm thơ với mẹ.
Tôi được biết chị từng là nhà sản xuất phim, viết kịch bản, vậy có kịch bản hay chị có sắm vai đạo diễn trong một khoảnh khắc nào đó, hay cho cuộc đời mình?
- Tôi đã từng học Quản lý xã hội, đó là cơ sở mà sau này khi học về phim và viết kịch bản, tôi chọn vai trò của một nhà sản xuất phim chứ không phải đạo diễn. Tôi thấy rằng, cuộc đời của mỗi người đều do chính họ tạo dựng, nghĩa là họ đóng nhiều vai trò, vị trí khác nhau...
Như tôi lúc này là tổng thể chứa đựng những vòng trục đan xen, không tách rời, tôi vừa là một cá nhân, vừa là một nghệ sỹ, vừa là một người mẹ, một người vợ, một người tình của thi ca... Tôi vừa yêu thiên nhiên, vừa sống bình lặng mà viết không hề bình lặng, lúc nào cũng trong cao trào của bi kịch và nỗi buồn bã, cô độc của con người...
Thi ca hay văn chương cũng là một sự tồn tại hay bản thể riêng của tác giả mà lại không phải hoàn toàn, vì sự sống của mỗi cá nhân không chỉ phụ thuộc vào những gì nhìn thấy, có được mà là một hành trình của nội tâm và lao động quá khứ... có cả những yếu tố của tài năng, bẩm sinh và may mắn...
Nhưng căn cước tác giả và tác phẩm của Như Quỳnh de Prelle thì chỉ là của Như Quỳnh de Prelle, khó mà lẫn với ai.
Xin cảm ơn cuộc trò chuyện thú vị về một chặng đường sống và sáng tác của Như Quỳnh de Prelle!
