Ngoại trưởng Mỹ cảnh cáo Trung Quốc chớ nên hành động đơn phương ở eo biển Đài Loan

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ mô tả cuộc hội đàm giữa hai Ngoại trưởng đã diễn ra hôm Chủ nhật (31/10) trong "bầu không khí thẳng thắn". Hãng tin Anh Reuters dẫn lời quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ, Ngoại trưởng Antony Blinken nói với ông Vương Nghị rằng Mỹ kiên quyết phản đối các hành động của Trung Quốc làm gia tăng căng thẳng trên eo biển Đài Loan. Ông Blinken thông báo với Vương Nghị bằng "những ngôn từ rõ ràng nhất" rằng Washington phản đối việc Bắc Kinh đơn phương thay đổi hiện trạng trên eo biển Đài Loan.

Phía Đài Loan cho rằng trong thời gian gần đây, Trung Quốc đã tăng cường quấy rối quân sự đối với Đài Loan, chẳng hạn như thường xuyên đưa máy bay quân sự vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan. Bắc Kinh tuyên bố rằng Đài Loan là một bộ phận lãnh thổ của họ, và những lo ngại của nước ngoài về tình hình ở eo biển Đài Loan được coi là sự can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc.

Gần đây Trung Quốc cho máy bay quân sự bay vào Vùng nhận dạng phòng không Tây Nam Đài Loan (Ảnh: UDN).

Cả hai ông Blinken và Vương Nghị đều cho rằng giữa hai nền kinh tế lớn cần cạnh tranh một cách có trách nhiệm và cả hai bên đều nhận thấy việc duy trì các kênh liên lạc là cực kỳ quan trọng.

Đây cũng là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của hai chính trị gia quan trọng của hai nước kể từ khi họ chia tay sau cuộc gặp mặt không thành công ở Alaska hồi tháng 3. Vào thời điểm đó, các quan chức Trung Quốc và Mỹ đã công khai chỉ trích nhau một cách hiếm thấy. Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Reuters rằng cuộc họp hôm Chủ nhật tại Rome là "cực kỳ thẳng thắn" và có kết quả, tạo cơ sở tốt đẹp cho cuộc hội nghị thượng đỉnh qua truyền hình giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối năm nay.

Mặc dù, giống như hầu hết các quốc gia trên thế giới, Mỹ không thiết lập quan hệ ngoại giao với Đài Loan, nhưng Washington luôn là đồng minh và nhà cung cấp vũ khí quan trọng nhất của Đài Loan dựa trên Đạo luật Quan hệ Đài Loan và các luật khác. Về vấn đề liệu Mỹ có đưa quân đến bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc dùng vũ lực tấn công Đài Loan hay không, lâu nay Mỹ vẫn theo đuổi chính sách gọi là “nhập nhằng (mơ hồ) chiến lược”. Nhưng vào tuần trước, Tổng thống Joe Biden đã nói rõ rằng, nếu cần, Mỹ sẽ sử dụng biện pháp quân sự để bảo vệ Đài Loan. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Antony Blinken một lần nữa nhấn mạnh rằng Washington không thay đổi chính sách "Một Trung Quốc".

Ông Antony Blinken cảnh cáo Trung Quốc không được đơn phương hành động thay đổi hiện trạng eo biển Đài Loan (Ảnh: Đông Phương).

Theo tin của truyền thông Trung Quốc, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã nói rõ với ông Blinken trong cuộc hội đàm rằng "Vấn đề Đài Loan là vấn đề nhạy cảm nhất giữa Trung Quốc và Mỹ. Nếu được xử lý không đúng, nó sẽ gây ra phá hoại tổng thể và có tính sụp đổ cho quan hệ Trung - Mỹ”. Ông cho rằng căng thẳng hiện nay ở eo biển Đài Loan có mối quan hệ trực tiếp với việc Mỹ ủng hộ thế lực chủ trương" Đài Loan độc lập".

Ông Blinken sẽ tới Glasgow vào tuần tới để tham gia Hội nghị Khí hậu Liên Hợp Quốc lần thứ 26. Ông thúc giục Trung Quốc thực hiện nghĩa vụ của mình với tư cách là một cường quốc trong việc giảm phát thải. Các nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong cuộc hội đàm với ông Vương Nghị, ông Blinken cũng bày tỏ lo ngại về một loạt các hành động khác của Trung Quốc “phá hoại trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và vi phạm các giá trị và lợi ích của chúng tôi”, trong đó bao gồm cả hành động của chính phủ Trung Quốc ở Tân Cương, Tây Tạng, Hồng Kông, Biển Hoa Đông và Biển Đông.

Quan chức Ngoại giao Mỹ này cũng nói rằng hai nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc và Mỹ đã không thảo luận về vụ thử vũ khí siêu thanh mới nhất của Trung Quốc. Các chuyên gia quân sự nhận định, các cuộc thử nghiệm liên quan cho thấy Bắc Kinh đang cố gắng làm chủ công nghệ tên lửa mới nhất có thể né tránh hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.

Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương ngày 1/11, sau cuộc gặp với Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tại Rome, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 31/10 cũng đã nhận lời trả lời phỏng vấn với truyền thông Mỹ. Ông nhắc lại rằng Mỹ kiên quyết thực hiện các cam kết của mình theo "Đạo luật Quan hệ Đài Loan" và cũng sẽ đảm bảo rằng Đài Loan có khả năng tự vệ trong trường hợp bị tấn công.

Ông Vương Nghị: căng thẳng hiện nay ở eo biển Đài Loan có mối quan hệ trực tiếp với việc Mỹ ủng hộ thế lực chủ trương" Đài Loan độc lập" (Ảnh: Hk01)

Ông Blinken nói: "Chúng tôi muốn đảm bảo rằng không ai sẽ thực hiện bất kỳ hành động đơn phương nào phá vỡ hiện trạng của Đài Loan. Điều này sẽ không thay đổi". Khi được hỏi liệu có thể khẳng định, như Tổng thống Joe Biden đã nói trước đó, rằng Mỹ sẽ giúp bảo vệ Đài Loan khi Trung Quốc đại lục dùng vũ lực thống nhất Đài Loan hay không? Ông Antony Blinken đã không trả lời trực tiếp, chỉ nói Mỹ kiên quyết thực hiện trách nhiệm theo “Đạo luật quan hệ với Đài Loan”, bao gồm đảm bảo Đài Loan có đủ khả năng tự vệ chống lại bất cứ hành động xâm lược nào. Ông nhắc lại “Tổng thống đã nói rõ chúng tôi sẽ áp dụng mọi hành động cần thiết để đảm bảo Đài Loan có biện pháp tự phòng vệ”.

Trước cuộc phỏng vấn, khi gặp gỡ ông Vương Nghị, ông Blinken đã nhắc lại rằng Mỹ sẽ tiếp tục tuân thủ chính sách một Trung Quốc, sẵn sàng duy trì liên lạc với Trung Quốc, quản lý các bất đồng một cách có trách nhiệm và tránh đối đầu hoặc thậm chí xảy ra khủng hoảng.

Tại Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân chiều ngày 1/11 đã nhấn mạnh tại cuộc họp báo rằng, Ngoại trưởng Vương Nghị đã chỉ ra khi gặp Blinken lần này rằng Mỹ đã theo đuổi một chính sách sai lầm với Trung Quốc trong những năm gần đây, điều này đã gây ra đòn giáng mạnh vào quan hệ Trung - Mỹ. Trung Quốc hy vọng Mỹ sẽ nghiêm túc thực hiện đồng thuận đạt được giữa nguyên thủ hai nước, tăng cường đối thoại và liên lạc với Trung Quốc, làm sâu sắc hơn nữa hợp tác cùng có lợi, quản lý đúng đắn các bất đồng, chuẩn bị chính trị và cung cấp các điều kiện cần thiết cho sự giao lưu giai đoạn tiếp theo.