Bom nhiệt nhôm là một loại bom gây cháy. Hiện nay có nhiều loại bom cháy đang được quân đội các nước sử dụng trong chiến tranh như bom xăng đặc (Napan), bom phốt pho trắng…Trong số đó, bom cháy sử dụng phản ứng nhiệt nhôm khi cháy để tạo ra nhiệt năng là loại bom có uy lực mạnh nhất.
Phản ứng nhiệt nhôm được đề cập đến quá trình phản ứng hóa học tỏa nhiệt trong đó nhôm và một số kim loại mạnh là chất khử ở nhiệt độ cao. Tuy nhiên nhôm thường được sử dụng do nhiệt độ tỏa ra cao. Ví dụ nổi bật nhất là phản ứng nhiệt nhôm giữa oxide sắt III và nhôm. Phản ứng nhiệt nhôm rất dữ dội, thời gian tác dụng cực ngắn, có thể giải phóng một lượng nhiệt rất lớn, nhiệt độ của phản ứng thậm chí có thể vượt quá 3.000 °C.
 |
Hình ảnh đáng sợ khi bom nhiệt nhôm phát nổ trên không (Ảnh: Toutiao). |
Nhờ đặc tính này, phản ứng nhiệt nhôm đã được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực công nghiệp như hàn nối đường ray, v.v. Nhưng dần dần, có người phát hiện ra mặt trái của phản ứng, có thể được áp dụng vào chiến trường. Nếu hỗn hợp bột nhôm và chất xúc tác được thả vào trận địa của kẻ thù, nó có thể gây ra sức phá hoại rất lớn trong một khoảng thời gian ngắn do nhiệt độ cực cao.
Do phản ứng nhiệt nhôm đòi hỏi điều kiện nhiệt độ cao, nên chất nổ thông thường cũng được thêm vào bên trong quả bom, quá trình đốt cháy những chất này đáp ứng các điều kiện của phản ứng nhiệt nhôm, gây ra sức phá hoại và đám cháy càng trở nên khó dập tắt hơn.
 |
Thử nghiệm bắn đạn nhiệt nhôm (Ảnh: Toutiao). |
Lần đầu tiên quân đội Nga sử dụng bom cháy 9M22S là phóng từ bệ phóng rocket 40 nòng BM-21 “Grad” để tấn công Nhà máy thép Azovstal. Vào ngày 15/5/2022, chỉ huy lực lượng vũ trang Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng đã công bố một video trên mạng xã hội, trong đó quân đội Nga và lực lượng vũ trang địa phương Donetsk đã sử dụng bom nhiệt nhôm 9M22S để tấn công Nhà máy thép Azovstal ở Mariupol. Hình ảnh cho thấy những quả bom cháy nổ trên nhà máy thép, bao phủ một khu vực rộng lớn như pháo hoa. Mỗi đầu đạn nhỏ có thể đốt cháy một khu vực.
 |
Các đơn nguyên gây cháy nhồi trong quả bom nhiệt nhôm (Ảnh: Sohu). |
Bom nhiệt nhôm 9M22S quân đội Nga sử dụng thường được phóng bằng tổ hợp rocket phóng loạt BM-21 “Grad” 122 mm, tầm bắn tối đa 20 km, tổng chiều dài đạn 2.970 mm, tổng trọng lượng 65,615 kg, đầu đạn nặng 17,8 kg.. Mỗi quả bom cháy 9M22S này mang 180 đơn nguyên (cục) gây cháy độc lập, mỗi cục dài 40 mm, rộng 25 mm, có mặt cắt ngang hình lục giác đều, có thể cháy liên tục trong hơn 2 phút. Sau khi kích nổ, các cục này có thể được phóng đi, nằm rải rác trong phạm vi 80 mét x 80 mét (tức là 6.400 mét vuông) trong phạm vi rất rộng. Mặc dù trước đây đã có thông tin nói rằng những đơn nguyên này có chứa bom phốt pho trắng, nhưng có vẻ chúng chủ yếu chứa hỗn hợp bột nhôm nhiều hơn. Nhiệt lượng sinh ra sau vụ nổ và phản ứng của nó có thể lập tức xuyên thủng tấm thép dày vài centimet, nhiệt độ đốt cháy khoảng 2500-3000 độ C. Mỗi đầu đạn gây cháy của nó có thể tiếp tục cháy trong hai phút và có thể làm tan chảy mọi thứ mà nó tiếp xúc trong hai phút đó, gần như không thể dập tắt được.
 |
Bom nhiệt nhôm được phóng bằng dàn phóng rocket BM-21 Grad (Ảnh: Toutiao). |
Bom nhiệt nhôm không chỉ có thể thiêu rụi các tòa nhà và thiết bị của đối phương mà còn ảnh hưởng đến binh lính và thậm chí cả dân thường. Dưới sức nóng khủng khiếp như vậy, nhiều người sẽ chết ngay lập tức, những người sống sót cũng phải trải qua quá trình điều trị y tế đau đớn, bị thương tật vĩnh viễn và sang chấn tâm lý lâu dài.
Trong chiến tranh, thương vong của binh lính là điều không thể tránh khỏi; nhưng trên tinh thần nhân đạo, mọi người đều phản đối việc gây thêm thương vong, đau đớn, kéo dài. Do đó, các trang bị như vũ khí sinh học và hóa học đều bị cộng đồng quốc tế cấm sử dụng. Vì vậy, bom nhiệt nhôm liệu có được cả thế giới nghiêm cấm hay cho phép sử dụng?
 |
Một số đơn nguyên không nổ sót lại dưới mặt đất (Ảnh: Toutiao). |
Bom nhiệt nhôm có vẻ đẹp chết người khi được sử dụng. Khi nó được dùng tấn công, nó được ví như một nữ thần rải hoa chết chóc. Xem xét những bức ảnh chụp quân đội Nga sử dụng bom nhiệt nhôm được chụp trên chiến trường Nga-Ukraine, khi bom nhiệt nhôm tấn công, chúng giống như tia chớp trên bầu trời và tạo thành những chùm hoa lửa rải xuống như nanh vuốt con quỷ hung dữ.
Trên thực tế, thái độ của các nước trên thế giới đối với bom nhiệt nhôm cũng không rõ ràng. Bản thân bom nhiệt nhôm không những có thể gây sát thương mà còn có thể dùng để xuyên kim loại, đánh dấu tín hiệu, tạo ra màn khói ngụy trang, v.v... Những ứng dụng này không vi phạm tinh thần nhân đạo, một số quốc gia cho rằng việc ứng dụng những thứ này không có vấn đề gì thì không thể cấm hoàn toàn bom nhiệt nhôm.
Hình ảnh quân Nga sử dụng bom nhiệt nhôm tấn công quân đội Ukraine do phía Ukraine công bố hôm 8/12 (Nguồn: Sohu, TQ). |
Mặc dù vậy, mọi người đều không muốn thấy loại vũ khí này được sử dụng để chống lại cơ thể con người. Tuy nhiên, trong tình hình không có luật pháp quốc tế cụ thể nào để hạn chế nó, nếu bom nhiệt nhôm thực sự được sử dụng, những người phản đối cũng chỉ có thể chỉ trích bằng lời.
Đây không phải là lần đầu tiên Nga đối mặt với cáo buộc về vấn đề sử dụng bom nhiệt nhôm. Lần này phía Nga cho đến nay vẫn im lặng, không bình luận trước những cáo buộc của phía Ukraine. Có tin nói bom nhiệt nhôm có thể thúc đẩy đàm phán hòa bình Nga-Ukraine. Nga gần đây tuyên bố, nếu Ukraine muốn đàm phán hòa bình, điều đó có thể được thực hiện ngay trong ngày mai. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Zelensky luôn từ chối đàm phán.
