Dự án "Bảo tồn tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan" có tổng mức đầu tư hơn 42 tỷ đồng (ngân sách Đà Nẵng 50%, ngân sách tỉnh Thừa Thiên Huế 50%), dự kiến sẽ thực hiện trong vòng 2 năm và diện tích trùng tu khoảng 6.500m2.
Theo quy mô đầu tư và phương án xây dựng, toàn bộ các lô cốt phía trên Hải Vân Quan và Thiên hạ đệ nhất hùng quan sẽ được tháo dỡ đến nền gốc tích thời Nguyễn và tu bổ cửa Hải Vân Quan - Cửa Thiên hạ đệ nhất hùng quan theo các dấu tích nguyên gốc.
Kết cấu nền cổng sẽ được thay thế, lát đá Thanh, hệ thống cối, cổng đá, tường xây gạch vồ; gia cố, chống nứt, chống thấm cho các khối xây; phục hồi lan can xây gạch vồ chia ô hộc và trang trí trên nóc theo tư liệu; phục hồi hệ thống cửa ván ghép, con tiện gỗ.
Các hạng mục của nhà Trú Sở, nhà Vũ Khố; tuyến bậc cấp từ Hải Vân Quan xuống phía TP. Đà Nẵng; tuyến đường Thiên lý từ Thiên hạ đệ nhất hùng quan đi tỉnh Thừa Thiên Huế; sân đường giữa Hải Vân Quan và Thiên hạ đệ nhất hùng quan; kè phân thủy và chống sạt, chống trượt hướng đông bắc di tích; các lô cốt; bia Chiến thắng Đồn Nhất… cũng được trùng tu theo kết cấu khảo cổ.
Riêng đối với hệ thống tường thành nhà Nguyễn sẽ được phục hồi bằng đá núi theo dấu vết khảo cổ học và dấu vết trên tường hông Hải Vân Quan và Thiên hạ đệ nhất hùng quan. Gia cố toàn bộ hệ thống chân tường thành bằng vữa neo, các vị trí xung yếu gia cố bằng bê tông.
Ngoài ra, thân tường của di tích sẽ được phục hồi theo các đoạn nguyên gốc được khảo cổ. Phía trong tính từ mặt tường và các khu vực chân móng được gia cố khối xây vữa truyền thống tăng cường khả năng cố kết và chịu lực của tường…
 |
Du khách tham quan di tích Hải Vân Quan trên đỉnh đèo Hải Vân |
Được biết, di tích Hải Vân Quan được xây dựng vào năm 1826, là một đồn lũy quân sự trấn thủ tại đỉnh đèo Hải Vân ngay ranh giới giữa tỉnh Thừa Thiên-Huế và TP Đà Nẵng ngày nay (xưa là ranh giới giữa phủ Thừa Thiên và Quảng Nam).
Hải Vân Quan được đánh giá có vị trí chiến lược, đắc địa, vừa hiểm trở cheo leo, là nơi xung yếu nhất được mệnh danh là "yết hầu" của kinh đô Huế. Thành lũy này án ngữ trên con đường thiên lý độc đạo lưu thông từ kinh đô Huế đến xứ Quảng Nam và ngược lại.
Theo mô tả, những năm 1876 về sau ghi nhận tại đây có 50 lính canh phòng, đến năm 1885 số lính chỉ còn khoảng 5 người và sang đầu thế kỷ 20 thì hầu như đã bị bỏ ngỏ, không còn ai canh gác.
Trong giai đoạn 1945-1975, nhiều hạng mục công trình quân sự được xây dựng thêm ở đây như một số vọng gác, lô cốt hòng trấn giữ con đường huyết mạch này... Đặc biệt, trên đỉnh của 2 cổng Hải Vân Quan và Thiên hạ Đệ nhất hùng quan còn xây thêm những hệ thống pháo đài công sự để quan sát và đặt súng ống.
Sau những thăng trầm của di tích, tháng 4/2017, di tích Hải Vân Quan được Bộ VH-TT&DL xếp hạng Di tích Quốc gia và lên kế hoạch trùng tu, tôn tạo.
Lần đầu tiên mở hầm Hải Vân cho xe máy của người dân từ miền Nam về quê đi qua
Hầm Hải Vân 2 chỉ thông xe 20 ngày vì chủ đầu tư chưa được giải ngân đủ vốn?
