Thị trường chứng khoán Trung Quốc vừa trải qua một đợt tăng giá mạnh mẽ, khiến các nhà đầu tư trên toàn quốc chuyển từ trạng thái bi quan sang lạc quan.
Sự tăng trưởng này bắt nguồn từ việc chính phủ Trung Quốc công bố một loạt các biện pháp kích thích kinh tế. Đợt tăng giá này đã kéo theo tâm lý FOMO (nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội) trong cộng đồng nhà đầu tư, đặc biệt là qua các nền tảng truyền thông xã hội như Douyin, WeChat và Kuaishou.
Đợt tăng giá và sự thay đổi tâm lý nhà đầu tư
Sau khi các biện pháp kích thích kinh tế được công bố, các chỉ số chứng khoán lớn tại Trung Quốc đại lục và Hồng Kông đã đạt mức giao dịch kỷ lục. Điều này phản ánh tâm lý của các nhà đầu tư, bao gồm cả những người đã từng chịu tổn thất trong cuộc khủng hoảng thị trường chứng khoán Trung Quốc năm 2015. Những nhà đầu tư này đã nhanh chóng quay trở lại với hy vọng về một đợt phục hồi mạnh mẽ.
Ba sàn giao dịch lớn của Trung Quốc bao gồm Thượng Hải, Thâm Quyến và Hồng Kông đều bước vào "vùng tăng giá", khiến sự lạc quan càng lan rộng. Đặc biệt, các nhà đầu tư nhỏ lẻ tại Trung Quốc, vốn chiếm phần lớn lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán, đã nhanh chóng chuyển đổi tâm lý và hành vi mua bán, nhờ sự lan tỏa của các bài đăng video ngắn trên mạng xã hội.
Vai trò của mạng xã hội trong làn sóng đầu tư
Điểm đặc biệt trong đợt tăng giá lần này là sự tương tác mạnh mẽ giữa các nhà đầu tư thông qua mạng xã hội. Những nền tảng như Douyin (phiên bản TikTok của Trung Quốc), WeChat và Kuaishou đã trở thành nơi các nhà đầu tư trao đổi và lan truyền thông tin về thị trường. Đây được xem là đợt tăng giá đầu tiên tại Trung Quốc trong kỷ nguyên của video ngắn tràn lan, khi các nhà đầu tư nghiệp dư chia sẻ quan điểm và dự đoán thị trường một cách dễ dàng hơn bao giờ hết.
Hiện tượng này có nhiều điểm tương đồng với "cổ phiếu meme" tại Hoa Kỳ, nơi các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên các nền tảng như Reddit đã thổi phồng giá cổ phiếu của những công ty như GameStop.
Ở Trung Quốc, việc trao đổi thông tin qua mạng xã hội đã thay thế các chuyên gia kinh tế và các nhà phân tích chuyên nghiệp, khiến quyết định đầu tư của người dân dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những ý kiến không chính thống.
Một ví dụ điển hình là sự kiện xảy ra vào năm 2016, khi công ty phát triển phần mềm Wisesoft đã chứng kiến cổ phiếu của mình tăng vọt chỉ vì tên công ty trong tiếng Trung có nghĩa là "Trump có thể sẽ thắng".
Câu chuyện này lặp lại vào tháng 7 năm 2023, khi Wisesoft một lần nữa trở thành lựa chọn yêu thích của các nhà đầu tư bán lẻ sau khi một vụ ám sát không thành công liên quan đến ứng cử viên tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Tác động của các "chuyên gia" không chính thống
Trong thời gian gần đây, nhân vật nổi tiếng nhất trên thị trường chứng khoán Trung Quốc là một người về hưu tên là "Bác Thượng Hải". Ông này, với dáng vẻ giản dị, đã trở thành một "phù thủy" trong mắt các nhà đầu tư bán lẻ. Những dự đoán của ông về việc chỉ số chứng khoán Thượng Hải sẽ đạt 14.700 điểm vào năm 2025 (tăng gần 400% so với mức hiện tại) ban đầu bị chế giễu, nhưng sau đó lại nhận được sự ủng hộ lớn khi các biện pháp kích thích từ chính phủ được công bố.
Các dự đoán của "Bác Thượng Hải" đã thu hút hàng tỉ lượt thích trên các nền tảng truyền thông xã hội, khiến ông trở thành một hiện tượng trong cộng đồng đầu tư.
Điều này phản ánh một thực tế là các nhà đầu tư bán lẻ tại Trung Quốc thường dễ dàng tin tưởng vào những người đưa ra các quan điểm không chính thống và đôi khi, những người này lại đóng vai trò quan trọng trong việc điều hướng tâm lý của thị trường.
Một đoạn video clip về tỷ phú đầu tư David Tepper nói về việc mua "mọi thứ" liên quan đến Trung Quốc đã lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, với hàng trăm triệu lượt xem. Điều này càng khuếch đại tâm lý đám đông và gây áp lực buộc chính phủ phải có biện pháp kiềm chế đà tăng trưởng quá mức.
Nhận thức rõ điều này, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc đã thông báo rằng họ sẽ tổ chức một cuộc họp báo về chính sách kinh tế. Mục tiêu của Bắc Kinh là tạo ra một "đợt tăng giá chậm" và bền vững, đồng thời thúc đẩy mức tiêu dùng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều biến động.
Theo SCMP