|
| Theo số liệu từ SimilarWeb, hiện có khoảng 70 website bóng đá lậu, với hơn 1,5 tỷ lượt view trong những năm 2022, 2023. |
Thông tin được đưa ra tại tọa đàm “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc, điện ảnh, truyền hình số” do Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam (DCCA) tổ chức, nhằm chia sẻ về thực trạng vi phạm bản quyền nội dung số nói chung, ở ngành âm nhạc, điện ảnh và truyền hình số nói riêng, đồng thời, thảo luận về khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn xâm phạm bản quyền.
Trong bối cảnh phân phối nội dung kỹ thuật số đang diễn ra cực kỳ sôi động, sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng truyền hình OTT (Over-The-Top) và các nhà phát hành phim trực tuyến đã đưa người dùng tới một thời kỳ tiêu thụ nội dung giải trí hoàn toàn mới mẻ. Sự thuận tiện trong việc truy cập phim, chương trình truyền hình và sự kiện âm nhạc trực tiếp trên các thiết bị đã làm biến đổi cách khán giả tương tác với nội dung.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng số hóa này cũng mang đến những thách thức chưa từng có trong việc bảo mật và bảo vệ bản quyền nội dung, cũng như yêu cầu cần có các giải pháp mới để tránh hàng loạt rủi ro về xâm hại bản quyền.
Các nhà cung cấp dịch vụ truyền hình OTT như TV360, FPT Play; các hãng phát hành phim trực tuyến như Netflix, Hulu, và Hotstar đã trở thành những nhân tố quan trọng trong hệ sinh thái giải trí Internet khi đáp ứng nhu cầu nội dung không giới hạn. Vì vậy, việc đảm bảo tính toàn vẹn và độc quyền cho các nội dung phát hành đã trở thành vấn đề quan trọng và là bài toán mà các nhà sở hữu và phát hành nội dung ngày càng coi trọng.
Mặc dù các biện pháp chặn tên miền cũng bắt đầu được thực thi tại Việt nam; các giải pháp quản lý quyền kỹ thuật số (DRM) như Widevine, FairPlay và PlayReady đã được triển khai để ngăn chặn truy cập và phân phối trái phép, nhưng các giải pháp bảo vệ bản quyền hiện tại vẫn chưa đủ sức bảo vệ và cần một phương pháp đa chiều để giải quyết các rủi ro đang hiện hữu.
Đặc biệt, vấn đề mà các nhà cung cấp nội dung đối mặt trong lỗ hổng DRM trước hết là việc lợi dụng sự giả mạo gói tin để đánh lừa máy chủ ủy quyền (License Server) và qua mặt việc xác thực cấp quyền lấy nội dung cho các tài khoản không đủ tin cậy.
Bên cạnh lỗ hổng của DRM, các nhà cung cấp truyền hình OTT và các hãng phát hành trực tuyến phải đối mặt với một loạt rủi ro khác, đòi hỏi các giải pháp bảo vệ bản quyền toàn diện như: Vấn đề dùng thiết bị quay màn hình để phát lại hay việc khai thác các Mạng riêng ảo (VPN) để né tránh hạn chế địa lý, cho phép truy cập nội dung từ quốc gia phân phối nội dung trái phép tại một quốc gia khác...
Ông Đinh Tiến Dũng - Phó Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại, Bộ Thông tin và Truyền thông - cho rằng khối cơ quan nhà nước đã có nhiều biện pháp thể hiện trách nhiệm trong bảo vệ bản quyền, các sản phẩm công nghiệp văn hóa và tuân thủ các cam kết, quy ước quốc tế mà Việt Nam tham gia. Cơ quan quản lý Nhà nước cũng đang nỗ lực trong việc sửa đổi văn bản luật và bổ sung quy định liên quan.
Tuy nhiên, công tác quản lý nội dung trên mạng hiện đang do 3 cơ quan quản lý là Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Do đó, việc xử lý các hành vi vi phạm, các kênh vi phạm bản quyền còn tốn nhiều thời gian hành chính.
Ông Dũng cũng cho rằng tốc độ chặn, gỡ các nội dung vi phạm bản quyền cần phải được tăng tốc hơn nữa, bởi nếu xử lý trong khoảng 10-15 phút, khi nội dung đó mới có vài chục lượt xem, thì công tác quản lý mới có tác dụng. Nếu kênh vi phạm đã thu được hàng triệu lượt xem thì việc xử lý không còn hiệu quả.
Dẫn thực tế mức xử phạt hành chính cao nhất từ trước đến nay là 150 triệu đồng, trong khi mức thu lợi của một website lậu tường thuật bóng đá, tổ chức cá độ bóng đá trên mạng, có thể đến hàng tỷ đồng, ông Đinh Tiến Dũng cho rằng các cơ quan cần chia sẻ dữ liệu để phối hợp hiệu quả hơn và chế tài xử phạt cũng cần nghiêm khắc hơn.
Ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu trong 12 tháng qua
Cùng quan điểm với ông Đinh Tiến Dũng, ông Phạm Hoàng Hải - Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số, Cục Phát thanh truyền hình và thông điện tử, Bộ TT&TT- cho rằng, các biện pháp chặn truy cập vào các trang vi phạm bản quyền đã phát huy hiệu quả, góp phần thay đổi thói quen của người dùng. "23% người dùng Internet Việt Nam trả lời sẽ không truy cập web lậu hoặc ít truy cập do tác động của việc chặn truy cập" - ông Hoàng Hải dẫn một khảo sát gần đây.
Đại diện Trung tâm bảo vệ bản quyền nội dung số cũng đề xuất các giải pháp phòng, chống vi phạm bản quyền trên mạng một cách hiệu quả, đó là thiết lập đầu mối phối hợp giữa chủ sở hữu quyền, cơ quan quản lý nhà nước và các ISP; thiết lập cơ chế chặn linh hoạt – chặn đuổi các tên miền mới phát sinh sau khi chặn; áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp khác nhau để chặn truy cập (DNS, IP, CDN). Đồng thời, cần phát triển công cụ chặn tự động để các bên sử dụng, nhằm giảm thiểu thời gian và nhân lực.
Theo thống kê, từ tháng 8/2022 đến tháng 8/2023, Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử đã phối hợp với Cục An toàn thông tin và các chủ thể quyền để ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu như xoilac.1tiengruoi.link, xoivo4.com, coichua.net, tammao.tv, 90link.com, xoilac.live, xemtructiep.xyz...
Danh sách các website vi phạm được công bố trên trang banquyen.gov.vn.
Ông Vũ Kiêm Văn - Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) - cho biết nhiều tổ chức xã hội nghề nghiệp, nhiều doanh nghiệp về khai thác và bảo vệ bản quyền đã ra đời, tập trung vào các lĩnh vực như phim ảnh, âm nhạc, game..., tạo thành một lực lượng ngày càng đông đảo, cùng chung tay góp sức trong công cuộc bảo vệ bản quyền số. Sau một thời gian truyền thông, chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức, ý thức bảo vệ bản quyền của cộng đồng DN Việt Nam đã nâng cao.
Nhiều đơn vị đã chú ý hơn đến công tác bảo vệ bản quyền tác giả, đầu tư cho công tác phát triển. Nhiều đơn vị đã cung cấp những giải pháp công nghệ hỗ trợ hoạt động này.
Trước vấn nạn vi phạm bản quyền nội dung số, ông Nguyễn Ngọc Hân - Tổng giám đốc Thủ Đô Multimedia - đã chia sẻ giải pháp Sigma Multi-DRM tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong bảo vệ bản quyền (tên thương mại Sigma Active Observer - SAO) giúp các nhà sở hữu nội dung, các nền tảng phát hành nội dung trực tuyến có thể bảo vệ được bản quyền các sản phẩm nội dung trên Internet.
SAO không chỉ đơn thuần là một lớp bảo mật của Sigma Multi-DRM, mà còn quan sát hoạt động giám sát mọi khía cạnh phân phối nội dung và phát trực tuyến. Sử dụng thuật toán AI tiên tiến, SAO tiến xa hơn trong việc phát hiện và rà soát mọi hoạt động trao đổi dữ liệu trong quá trình phân phối nội dung trên Internet.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hân, SAO sử dụng thuật toán do AI thúc đẩy để xác định các biểu hiện bất thường và các mối đe dọa tiềm năng tại mọi bước, bao gồm việc phát hiện việc vi phạm phân phối xuyên biên giới, đồng thời, có thể xác định việc sử dụng VPN và tiêu diệt các nỗ lực khai thác việc truy cập nội dung qua các khu vực khác nhau. Biện pháp tích cực này loại bỏ các hạn chế về địa lý và cắt giảm việc truy cập thâm dụng nội dung trái phép xuyên biên giới.
Đồng thời, SAO có khả năng kháng lại giả mạo thông tin khi thuật toán AI của SAO nhận ra các dấu hiệu giả mạo thông tin, đẩy lùi các nỗ lực đánh lừa máy chủ ủy quyền (license server).
Ngoài việc đảm bảo việc thu thập thông tin và phản hồi thời gian thực, cho phép các nhà điều hành đối mặt nhanh chóng với các mối đe dọa, SAO còn đi sâu vào mẫu hành vi người dùng, xác định các hoạt động đáng ngờ và ngăn chặn can thiệp. Với các yêu cầu truy cập có các thông tin không khớp, ví dụ yêu cầu truy cập tại Hà Nội nhưng lại có các thông tin người dùng tại tỉnh khác thì các truy cập này sẽ bị rà soát,.../.
