Trung Quốc hiện chiếm ưu thế trong phần lớn các lĩnh vực công nghệ tiên tiến, theo báo cáo mới nhất từ Dự án Công nghệ Quan trọng của Viện Chính sách Chiến lược Australia (ASPI).
Theo báo cáo, Trung Quốc dẫn đầu trong 57 trên tổng số 64 lĩnh vực công nghệ, tương đương khoảng 90%, dựa trên số lượng trích dẫn các bài báo nghiên cứu từ năm 2019 đến 2023. Đây là sự chuyển mình rõ rệt so với giai đoạn 2003-2007, khi Mỹ đứng đầu trong 60 lĩnh vực và Trung Quốc chỉ đứng đầu ba lĩnh vực.
Báo cáo này cũng cho thấy Trung Quốc không chỉ dẫn đầu trong các công nghệ tiên tiến nói chung mà còn có những bước tiến đáng kể trong các công nghệ có thể có ứng dụng quân sự. Trong số 24 lĩnh vực được xếp loại có nguy cơ cao về độc quyền công nghệ, Trung Quốc hiện đang chiếm ưu thế trong các lĩnh vực như radar, định vị vệ tinh và drone.
Cụ thể, Trung Quốc chiếm tới 73% số trích dẫn liên quan đến phát hiện và theo dõi siêu thanh, trong khi Mỹ chỉ có 13% và Vương quốc Anh 3%. Đối với các động cơ máy bay tiên tiến, Trung Quốc nắm giữ 63% số trích dẫn, trong khi Mỹ chỉ đạt 7%.
Báo cáo của ASPI dự đoán rằng các đột phá khoa học và đổi mới trong công nghệ quốc phòng ngày càng có khả năng xảy ra tại Trung Quốc. Kế hoạch “Made in China 2025”, do Chủ tịch Tập Cận Bình công bố vào năm 2015, nhằm mục đích giúp Trung Quốc trở nên tự chủ hơn về công nghệ và hiện đại hóa ngành công nghiệp trong 10 lĩnh vực quan trọng, như vi mạch và robot.
Để đối phó với nguy cơ độc quyền công nghệ của Trung Quốc, ASPI khuyến nghị rằng AUKUS - nhóm an ninh gồm Australia, Vương quốc Anh và Mỹ - nên hợp tác chặt chẽ hơn với Nhật Bản và Hàn Quốc.
Báo cáo nêu rõ: "Trong nhiều lĩnh vực công nghệ, như robot tiên tiến và hệ thống tự động, nỗ lực kết hợp của AUKUS vẫn kém xa so với kết quả nghiên cứu có tác động cao của Trung Quốc. Tuy nhiên, việc phối hợp với các đối tác thân thiết như Nhật Bản và Hàn Quốc có thể giúp thu hẹp khoảng cách."
AUKUS, được thành lập vào năm 2021 để đối phó với sức ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, hiện đang xem xét hợp tác với Nhật Bản trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử, khả năng chiến tranh điện tử và vũ khí siêu thanh. Hàn Quốc, với cam kết đầu tư vào sản xuất vi mạch thế hệ mới, cũng đang tìm kiếm cơ hội hợp tác nghiên cứu trong các công nghệ quốc phòng tiên tiến.
Nhật Bản đứng trong top 5 về số lượng trích dẫn trong tám danh mục công nghệ, bao gồm năng lượng hạt nhân và cảm biến lượng tử, trong giai đoạn 2019-2023. Trong khi đó, Hàn Quốc đứng trong top 5 ở 24 danh mục, bao gồm sản xuất vi mạch.