Chính phủ đoàn kết dân tộc (GNA) là chính quyền được quốc tế công nhận của Libya đã chống lại cuộc tấn công kéo dài suốt nhiều tháng ở miền đông Libya của lực lượng do Tướng Khalifa Haftar đứng đầu. Lực lượng này được Nga, Ai Cập và các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) hỗ trợ.
Tháng trước, Ankara đã ký hai hiệp định khác nhau với GNA, do Fayez al-Serraj đại diện. Một hiệp định về hợp tác an ninh và quân sự, hiệp định còn lại là về biên giới trên biển ở phía đông Địa Trung Hải.
Thỏa thuận hàng hải chấm dứt sự cô lập của Thổ Nhĩ Kỳ tại phía Đông Địa Trung Hải khi sự tăng cường hoạt động thăm dò năng lượng ngoài khơi của Thổ Nhĩ Kỳ đã “rung chuông cảnh báo” với Hy Lạp và một số quốc gia láng giềng khác. Thỏa thuận quân sự thì sẽ bảo vệ đồng minh Tripoli, vốn đang bị bao vây bởi lực lượng của Haftar.
Tổng thống Ergodan tuyên bố với các thành viên của Đảng Công lý và Phát triển (AK): “Vì có một lời đề nghị (từ Libya) ngay lúc này nên chúng ta sẽ chấp nhận nó. Chúng ta sẽ đưa dự luật về việc đưa quân tới Libya trong chương trình nghị sự ngay khi quốc hội khai mạc.”
Theo đó, luật sẽ thông qua vào khoảng ngày 8-9/1/2020.
Tuy nhiên, với tư cách là Bộ trưởng nội vụ của chính quyền tại Tripoli, ông Fathi Bashagha cho biết chưa có yêu cầu chính thức nào được đưa ra. “Nếu tình hình leo thang, chúng tôi có quyền bảo vệ Tripoli cùng các cư dân... chúng tôi sẽ gửi yêu cầu chính thức tới chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ để hỗ trợ chúng tôi về mặt quân sự”, ông cho biết.
Trong nhiều tuần qua, Ankara đã cho thấy khả năng về một nhiệm vụ quân sự ở Libya. Theo Reuters, Thổ Nhĩ Kỳ đã tiếp tế quân sự cho GNA bất chấp lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hợp Quốc.
Ông Erdogan đã đến Tunisia ngày 25/12 để thảo luận về việc hợp tác cho khả năng ngừng bắn ở nước láng giềng Libya. Sang ngày 26/12, ông tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ và Tunisia đã đồng ý hỗ trợ GNA.
Trong khi đó, Moscow lên tiếng lo ngại về khả năng Thổ Nhĩ Kỳ triển khai quân sự tới Libya để hỗ trợ GNA. Ông Erdogan tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không giữ im lặng trước lực lượng lính đánh thuê từ nhóm Wagner liên kết với Kremlin nhằm hỗ trợ Haftar.
Ngày 26/12, Tổng thống Erdogan cho biết: “Nga đang ở đó với 2.000 lính đánh thuê Wagner”. Ông cũng đề cập đến khoảng 5.000 quân lính từ Sudan ở Libya: “Chính quyền mời họ tới ư? Không!"
Ông nói thêm: “Tất cả bọn họ đang giúp đỡ cho Haftar, trong khi chúng tôi thì chấp nhận lời đề nghị từ chính quyền hợp pháp của Libya. Đó chính là sự khác biệt.”
Kể từ tháng 4, lực lượng của Tướng Haftar đã cố gắng để giành lấy Tripoli từ GNA, được thiết lập vào năm 2016 sau một thỏa thuận do LHQ làm trung gian. Theo các báo cáo của LHQ, trong suốt nhiều năm, UAE và Ai Cập đã hỗ trợ quân sự cho các lực lượng của Haftar.
Ông Sinan Ulgen, cựu quan chức ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ và chủ tịch của Trung tâm nghiên cứu chính sách kinh tế và đối ngoại, cho rằng lính đánh thuê Nga đã gây áp lực lớn hơn đối với GNA và “đã thúc đẩy mối quan hệ có qua có lại giữa Tripoli và Ankara”.
“Vì vậy, việc triển khai quân đội phải diễn ra ngay lập tức, nhưng rủi ro là Thổ Nhĩ Kỳ đang bị cuốn vào một trò chơi quân sự, mà con đường duy nhất là tham gia và leo thang nhiều hơn”, ông nói thêm.
Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã có cuộc hội đàm tại Moscow trong tuần này để tìm cách thỏa hiệp về các vấn đề của cả Libya và Syria.
Ở Địa Trung Hải, Thổ Nhĩ Kỳ đang bất hòa với Hy Lạp, Cộng hòa Síp, Ai Cập và Israel về quyền hạn đối với các nguồn tài nguyên ở vùng biển ngoài khơi của đảo Síp bị chia cắt. Phía Hy Lạp cho rằng thỏa thuận hàng hải của Ankara với Tripoli là vi phạm luật pháp quốc tế.
(Theo Reuters)
