Nhiều trang tin Hoa ngữ sáng 6.12 đồng loạt đưa lại tin của báo Canada The Globe and Mail dẫn nguồn thông báo của Bộ Tư pháp nước này cho biết, cảnh sát Cna đã bắt giữ Mạnh Vãn Chu (tên tiếng Anh là Cathy W. Z. Meng), CFO và là con gái của ông Nhiệm Chính Phi, người sáng lập và là ông chủ của Tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc Huawei (Hoa Vi). Bà Chu bị cáo buộc vi phạm quy định trừng phạt mậu dịch đối với Iran của Mỹ nên sẽ bị dẫn độ tới Mỹ để xét xử.
Thông báo của Bộ Tư pháp Canada cho biết, Canada bắt giữ Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của nhà chức trách Mỹ. Hành động bắt giữ đã diễn ra hôm 1.12 tại Vancouver. Mỹ yêu cầu dẫn độ Chu và dự định ngày 7.12 sẽ tổ chức điều trần xem có thể cho bảo lãnh tại ngoại hay không.
Thông báo viết: “Do lệnh hạn chế đưa tin, hiện chúng tôi không thể cung cấp thêm bất cứ thông tin chi tiết nào. Lệnh cấm này được đưa ra theo yêu cầu của người bị bắt”. Bộ Tư pháp cũng nghiêm cấm mọi bình luận không thích hợp vào lúc này.
Thông tin trên báo chí cho biết, là một trong những hãng chế tạo thiết bị viễn thông và mạng internet lớn nhất thế giới, từ năm 2016 đến nay Huawei luôn bị Bộ Tư pháp Mỹ bí mật điều tra và cho rằng họ đã vi phạm luật chế tài và cấm xuất khẩu của Mỹ.
 |
|
Theo kế hoạch Mạnh Vãn Chu sẽ kế nhiệm cha trở thành bà chủ Huawei vào đầu năm tới.
|
Trang tin Đông Phương ngày 6.12 cho biết thêm, bà Mạnh Vãn Chu hiện là Phó chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm CFO của Huawei và là người sẽ thay cha trở thành Chủ tịch Huawei sau khi ông nghỉ giữ chức vào cuối năm nay.
Sau khi tin bà Chu bị bắt lan truyền, lúc đầu khi được báo chí yêu cầu xác nhận, giới chức công ty này đã nói đây là “tin bịa đặt, không có thực”, “không đáng bình luận”. Sau đó Huawei ra tuyên bố nói bà “bị giữ tạm thời, phía Mỹ đang tìm cách dẫn độ bà”, nhưng không nói rõ bà đang đối diện với cáo buộc của viện kiểm sát khu Đông New York. Tuyên bố nói: “Các thông tin cáo buộc cụ thể cung cấp cho Huawei rất ít. Huawei không biết bà Mạnh Vãn Chu có hành vi gì không thích hợp. Công ty tin rằng hệ thống pháp luật của Canada và Mỹ cuối cùng "sẽ có kết luận công bằng”, “Huawei tuân thủ mọi pháp luật, pháp quy liên quan của nước sở tại, bao gồm cả các pháp luật, pháp quy về chế tài và quản chế xuất khẩu của Liên hợp quốc, Mỹ và EU”.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Canada cũng ra tuyên bố về sự kiện bà Mạnh Vãn Chu bị bắt, nói: “Cảnh sát Canada theo yêu cầu của phía Mỹ đã bắt giữ một công dân Trung Quốc không vi phạm bất cứ đạo luật nào của Canada và Mỹ. Đối với hành động xâm phạm nhân quyền quan trọng này, phía Trung Quốc bày tỏ kiên quyết phản đối và kịch liệt lên án. Phía Trung Quốc đã tiến hành giao thiệp nghiêm khắc với phía Canada và Mỹ, yêu cầu họ ngay lập tức sửa chữa cách làm sai lầm, khôi phục tự do nhân thân cho bà Mạnh Vãn Chu. Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ sự phát triển của tình hình, áp dụng mọi hành động, kiên quyết bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân Trung Quốc”.
Đông Phương cho biết, theo tin của giới truyền thông Mỹ thì từ tháng 4.2018 Mỹ đã tiến hành điều tra hành động của Huawei vi phạm lệnh trừng phạt Iran của Mỹ. Nguyên nhân có thể do bà Mạnh Vãn Chu từng là thành viên Hội đồng quản trị của Công ty công nghệ Skycom Hongkong, mà Skycom lại bị cáo buộc đã bán các thiết bị máy tính HP cho công ty Iran, vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ.
Các ý kiến phân tích cho rằng việc bà Mạnh Vãn Chu bị bắt lần này có nghĩa là Huawei sẽ phải đối diện với việc “xử phạt hình sự” với mức cực lớn, vượt xa mức độ nghiêm trọng của việc Công ty ZTE bị Bộ Thương mại Mỹ xử phạt hành chính trước đây.
Sau khi tin bà Mạnh Vãn Chu bị bắt được đưa tin, tuy Bộ Tư pháp Mỹ chưa chính thức có bình luận gì, nhưng ông Ben Sasse, Thượng nghị sĩ bang Nebraska, Ủy viên Ủy ban Quân lực và Tài chính Thượng nghị viện đã lên tiếng ca ngợi hành động của phía Canada. Ông nói, Huawei đã vi phạm lệnh cấm vận Iran của Mỹ và nói: “Phía sau một số hành vi xâm lược các nước khác của Trung Quốc rõ ràng được chính phủ ủng hộ, nhà đương cục Bắc Kinh thường lấy các công ty tư nhân để núp bóng”.
Theo trang tin Đa Chiều thì từ năm 2016, Huawei đã bị Bộ Tư pháp Mỹ ngầm điều tra vì cho rằng công ty này đã vi phạm luật chế tài và cấm xuất khẩu của Mỹ. Các tin tức cho thấy Huawei đã sớm bị Ủy ban thẩm tra mậu dịch và kinh tế Mỹ nhắm tới, bị cấm nhập smartphone và thiết bị thông tin. Đầu năm 2018, một công ty công nghệ khác là ZTE đã bị Mỹ trừng phạt vì vi phạm quy định, xuất khẩu sản phẩm cho Iran. Sau đó, Bộ Tư pháp Mỹ đã triển khai điều tra xem Huawei có giao dịch với Iran, vi phạm lệnh cấm của Mỹ hay không.
 |
|
Ông Nhiệm Chính Phi bên người vợ thứ ba Tô Vi và con gái út Annebel Yao (giữa).
|
Mạnh Vãn Chu sinh năm 1972. Bà là thạc sĩ, tốt nghiệp Đại học Khoa học tự nhiên Hoa Trung năm 1992, năm 1993 gia nhập Huawei, từng giữ các chức Tổng giám Vụ kế toán quốc tế. CFO của chi nhánh Huawei tại Hongkong, hiện là Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng quản trị kiêm CFO của tập đoàn.
Cha bà Chu, ông Nhiệm Chính Phi năm nay 74 tuổi, là người sáng lập và Chủ tịch Tập đoàn Huawei - có tên đầy đủ là Công ty trách nhiệm hữu hạn Kỹ thuật Hoa Vi – một tập đoàn đa quốc gia về thiết bị mạng và viễn thông, có trụ sở chính tại Thâm Quyến, Quảng Đông, Trung Quốc. Huawei được thành lập năm 1987 là nhà cung cấp thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới. Nói đến Huawei là gắn liền với tên tuổi Nhiệm Chính Phi - người sáng lập và đưa nó trở thành “công ty dân tộc ưu tú” như báo chí Trung Quốc từng ca ngợi.
Tờ Epoch Times cho biết, sản phẩm của Huawei bao gồm điện thoại thông minh, máy bộ đàm, máy chủ...và các thiết bị mạng khác. Hiện trên toàn thế giới có 500 hãng viễn thông lớn của 145 nước đang sử dụng sản phẩm của Huawei. Năm nay Huawei đã vượt qua Apple, trở thành hãng sản xuất điện thoại thông minh lớn nhất thế giới, chỉ xếp sau Samsung.
Ở tuổi 74, hiện ông đã dần trở thành một nhân vật đóng vai trò thủ lĩnh tinh thần của Huawei. Ông có cả thảy 3 bà vợ là Mạnh Quân, Diêu Linh và Tô Vi. Ông có 3 người con, đều lấy họ mẹ. Mạnh Vãn Chu là con đầu, con trai thứ là Mạnh Bình và cô con gái út Annebel Yao.
Mẹ của Mạnh Vãn Chu là bà Mạnh Quân - con gái Phó tỉnh trưởng Tứ Xuyên. Sau khi cưới bà Mạnh Quân, ông Nhiệm Chính Phi đã đến ở rể và được nhạc phụ nâng đỡ nhiều trong sự nghiệp. Mạnh Bình là con thứ hai do bà Mạnh Quân sinh ra, hiện cũng giữ chức trong Huawei. Nhưng khác với chị gái, vai trò của Mạnh Bình có vẻ mờ nhạt.
 |
|
Mạnh Bình, con trai thứ của ông Nhiệm Chính Phi.
|
Cô con gái thứ 3 Annebel Yao do bà Diêu Lăng (Yao Ling) sinh ra khi ông Nhiệm Chính Phi đã 54 tuổi nên ông rất cưng chiều, hiện đang theo học chuyên ngành IT và thống kê số liệu tại Đại học Havard.
Theo một số nguồn tin, ông Nhiệm Chính Phi sẽ chính thức nghỉ hưu từ ngày 31.12.2018. Tới khi đó ông sẽ không tham gia quản lý công ty nữa và cũng không có quyền phủ quyết. Đồng thời, thời điểm đó cũng sẽ bãi bỏ chế độ CEO luân phiên như hiện nay. Từ ngày 1.1.2019, Mạnh Vãn Chu sẽ thay thế cha để giữ chức CEO của tập đoàn.
Tuy nhiên với việc bà Mạnh Vãn Chu bị Mỹ bắt và điều tra thì rõ ràng tương lai của Huawei đã trở nên khó đoán định.
