Trong thời gian gần đây, các cơ quan truyền thông, thông tấn, báo đài liên tục cập nhật và đưa tin về dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona. Qua các bài viết, đã có một vài cái tên, cách gọi được sử dụng khác nhau như Corona, nCoV, virus Vũ Hán, COVID-19, SARS-CoV-2.
1. Virus Corona – Coronavirus
Coronavirus (viết tắt: CoV) hay virus Corona là tên gọi của “một nhóm” các virus thuộc phân họ Coronavirinae, họ Coronaviridae, bộ Nidovirales, được tìm thấy trên cả động vật và người, phát hiện lần đầu vào những năm 1960.
Tính đến nay, các nhà khoa học đã tìm ra 7 chủng virus Corona trên người thuộc nhóm virus này, bao gồm: HCoV-229; HCoV-OC43; SARS-CoV 2003 gây ra bệnh “hội chứng hô hấp cấp tính nặng” (severe acute respiratory syndrome - SARS); HCoV NL63 2004; HKU1 2005; MERS-CoV 2012 gây ra bệnh “hội chứng hô hấp cấp Trung Đông” (Middle East respiratory syndrome - MERS); và SARS-CoV-2 2019 gây ra bệnh “hội chứng hô hấp cấp tính nặng 2”.
2. 2019-nCoV
Vào ngày 31/12/2019, một chủng mới của virus Corona đã được báo cáo tại TP. Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc với tên chỉ định tạm thời bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 2019-nCoV (2019 novel Coronavirus, dịch sang tiếng Việt là virus Corona mới 2019, “novel” nghĩa là “mới”). 2019-nCoV được cho là có nguồn gốc từ các động vật hoang dã như rắn và dơi, lây truyền qua hoạt động buôn bán tại chợ hải sản Hoa Nam thuộc TP. Vũ Hán.
Chủng virus mới này là một chủng mới của dạng β CoV từ nhóm 2B với độ tương đồng di truyền ~ 80% so với SARS-CoV. Do có nguồn gốc từ TP. Vũ Hán (Trung Quốc), virus này cũng được gọi một số tên không chính thức là Wuhan Coronavirus (virus Corona Vũ Hán), Chinese virus (virus Trung Quốc). Tuy nhiên, những tên gọi này vấp phải sự chỉ trích, phản đối vì mang tính phân biệt chủng tộc và vùng miền.
3. COVID-19
COVID-19 viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Coronavirus disease 2019”, trong đó CO là “Corona”, VI là “virus”, D là “disease” và 19 là “2019”, dịch sang tiếng Việt là “Bệnh virus Corona 2019”, là tên gọi chính thức của bệnh viêm đường hô hấp cấp chủng mới của virus Corona (2019-nCoV). Tên gọi này được đặt bởi Ủy ban Quốc tế về Phân loại virus (ICTV) và được công bố bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 11/02/2020, nhằm tránh nhầm lẫn với bệnh SARS, căn bệnh trong dịch SARS năm 2003 do virus SARS-CoV gây nên.
Như vậy, dịch bệnh do chủng mới của virus Corona sẽ được gọi là “dịch COVID-19”. Đại dịch “COVID-19” hiện nay đang lan rộng trên quy mô toàn cầu với số lượng các ca nhiễm tăng nhanh tại Bắc Mỹ và châu Âu.
4. SARS-COV-2
SARS-COV-2 viết tắt từ cụm từ tiếng Anh “Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2”, dịch sang tiếng Việt là “Virus Corona gây hội chứng hô hấp cấp tính nặng 2” là tên gọi chính thức của 2019-nCoV.
 |
|
Virus SAR-CoV-2. Ảnh minh họa: Freepik
|
Trong thời gian đầu bùng phát dịch bệnh do chủng mới của virus Corona, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đề nghị sử dụng “2019-nCoV” (2019 novel Coronavirus virus) là tên gọi tạm thời cho virus này. 2019-nCoV còn được gọi với các cách như “virus Corona mới”, “virus Corona Vũ Hán”, hay đơn giản là “virus Corona”.
Tuy nhiên, việc không có tên gọi chính thức sẽ dẫn đến tình trạng sử dụng nhiều tên gọi khác nhau, gây khó khăn trong việc trao đổi thông tin về phòng bệnh, sự lây lan, phương thức lây truyền, mức độ nghiêm trọng và việc điều trị.
Theo hướng dẫn của WHO năm 2015 về việc đặt tên virus và bệnh, Ủy ban Quốc tế về Phân loại Virus (ICTV) sẽ là cơ quan đặt tên chính thức cho các loại virus mới trên toàn thế giới. Virus và bệnh do virus thường sẽ có tên khác nhau. Ví dụ, virus HIV gây ra bệnh AIDS, virus Rubella gây ra bệnh sởi.
Ngày 11/02/2020, Ủy ban Quốc tế về Phân loại Virus (ICTV) đã công bố “severe acute respiratory syndrome coronavirus 2” (tạm dich: “virus Corona gây ra Hội chứng hô hấp cấp tính nặng 2”), ký hiệu viết tắt: SARS-CoV-2 là tên chính thức của virus Corona mới thay thế cho tên chỉ định tạm thời trước đây là 2019-nCoV. ICTV cho biết: “Tên của loại virus mới là virus Corona gây ra Hội chứng hô hấp cấp tính nặng 2 (SARS-CoV-2). Tên này được chọn bởi đặc tính gene của virus này liên quan đến loại virus Corona gây dịch bệnh SARS vào năm 2003. Tuy nhiên, hai loại virus này là khác nhau".
Như vậy, nCoV (tên tạm thời) và SARS-CoV-2 (tên chính thức) là tên gọi của chủng virus Corona mới, còn COVID-19 là tên bệnh do virus này gây nên.
