Theo trang tin Dwnews ngày 13/10, tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, người phát ngôn Triệu Lập Kiên đã tuyên bố về kế hoạch của Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, nói việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc “một Trung Quốc” và ba bản thông cáo chung Trung-Mỹ, đặc biệt quy định của “Thông cáo ngày 17/8”, can thiệp nghiêm trọng vào công việc nội bộ của Trung Quốc và gây tổn hại nghiêm trọng đến chủ quyền và lợi ích an ninh của Trung Quốc. Trung Quốc kiên quyết phản đối việc này.
Ông Triệu Lập Kiên cũng nói, “Trung Quốc thúc giục Mỹ hãy nhận thức đầy đủ tác hại nghiêm trọng của việc họ bán vũ khí cho Đài Loan, tuân thủ nguyên tắc “một Trung Quốc” và các quy định trong ba thông cáo chung Trung-Mỹ, lập tức hủy bỏ mọi kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan, đồng thời ngừng bán vũ khí cho Đài Loan và chấm dứt quan hệ quân sự Mỹ - Đài Loan. Trung Quốc sẽ căn cứ diễn biến của tình hình để đưa ra phản ứng chính đáng và cần thiết”.
 |
|
Tên lửa không đối đất tầm xa hiện đại SLAM-ER của hãng Boeing Mỹ sẽ bán cho Đài Loan (Ảnh: newbeezer).
|
Hãng tin Anh Reuters hôm 12/10 dẫn nguồn 5 người quen thuộc với vấn đề này cho biết Nhà Trắng đang xúc tiến 3 dự án bán vũ khí để cung cấp các vũ khí tối tân cho Đài Loan và gần đây đã thông báo cho Ủy ban Đối ngoại của cả lưỡng viện Quốc hội.
Reuters hồi tháng 9 đưa tin rằng có tới 7 hệ thống vũ khí lớn đã được đưa vào trình tự phê duyệt xuất khẩu của Mỹ. Một nguồn tin giấu tên tiết lộ với Reuters rằng các lãnh đạo của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ đã nhận được thông báo không chính thức nói, Bộ Ngoại giao Mỹ, cơ quan chịu trách nhiệm phê duyệt việc bán vũ khí ở nước ngoài, đã phê chuẩn ba dự án bán vũ khí này.
Ba hệ thống vũ khí này bao gồm hệ thống phóng tên lửa nhiều nòng gắn trên xe có tên “Hệ thống phóng tên lửa cơ động cao” (HIMARS) do hãng Lockheed Martin sản xuất và các tên lửa đất đối không tầm xa SLAM-ER do hãng Boeing sản xuất và các thùng cảm ứng treo bên ngoài máy bay chiến đấu F-16 có thể truyền hình ảnh và dữ liệu từ máy bay đến trạm mặt đất trong thời gian thực.
 |
|
Ngày 18/9, bà Thái Anh Văn tiếp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ Keith Krach (trái) (Ảnh: Reuter).
|
Nguồn tin cho biết, các vụ mua bán vũ khí khác, bao gồm máy bay không người lái công nghệ cao cỡ lớn, tên lửa chống hạm Harpoon đặt trên đất liền và thủy lôi vẫn chưa được đệ trình lưỡng viện Quốc hội, nhưng dự kiến sẽ sớm được trình lên.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Reuters: “Theo chính sách của chúng tôi, Mỹ sẽ không xác nhận hoặc bình luận về việc bán hoặc chuyển giao quốc phòng được đề xuất trước khi nó được thông báo chính thức cho Quốc hội”.
Trước khi Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo chính thức cho Quốc hội, Ủy ban Đối ngoại của Thượng viện và Hạ viện có quyền xem xét và ngăn cản việc mua bán vũ khí theo một trình tự thủ tục phê duyệt không chính thức.
Reuters cho biết, Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ trong một bức e-mail trả lời đã thúc giục Washington ngừng bán vũ khí cho Đài Loan và chấm dứt quan hệ quân sự với Đài Loan, nói Trung Quốc quyết tâm bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia.
 |
|
Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Robert O'Brien: Đài Loan cần được trang bị mạnh để đối phó Trung Quốc (Ảnh: AP).
|
Vào tháng 7/2020, Trung Quốc đã tuyên bố áp đặt lệnh trừng phạt đối với hãng Lockheed Martin, một nhà thầu quốc phòng của Mỹ liên quan đến việc bán vũ khí cho Đài Loan.
Tình hình eo biển Đài Loan gần đây rất căng thẳng, trong bài phát biểu ngày 7/10, ông Robert O'Brien, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ, cũng kêu gọi Đài Loan mua thêm vũ khí của Mỹ để chống lại Bắc Kinh. Ông O'Brien nói rằng Đài Loan cần mua số lương đáng kể tên lửa hành trình phòng thủ bờ biển, thủy lôi, tàu tấn công nhanh và các thiết bị giám sát tiên tiến để theo kịp tốc độ bành trướng của Bắc Kinh. Ông O'Brien cũng bày tỏ Đài Loan cần “biến mình thành một con nhím” về mặt quân sự. Ông nói thêm “sư tử nói chung không thích ăn nhím”.
Bàn về động thái này của Mỹ, Thời báo Hoàn Cầu ngày 13/10 viết, nếu lần bán vũ khí này trót lọt, đây sẽ là lần bán vũ khí thứ 9 cho Đài Loan kể từ khi ông Trump nhậm chức, và đây cũng sẽ là lần thứ 4 Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan chỉ trong năm nay.
Trước đó, ngày 20/5, Mỹ đã chấp thuận bán 18 ngư lôi tiên tiến MK-48 Mod6 cho Đài Loan . Vào ngày 9/7, Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê duyệt việc bán thiết bị và công nghệ tên lửa Patriot-3 cho Đài Loan với số tiền khoảng 620 triệu USD. Ngày 14/8 báo chí đưa tin Đài Loan đã mua máy bay chiến đấu F-16 từ hãng chế tạo vũ khí Mỹ Lockheed Martin.
 |
|
Dàn phóng tên lửa đa năng cơ động cao HIMARS (Ảnh: Dongfang).
|
Thời báo Hoàn Cầu cũng dẫn lời Giáo sư Lý Hải Đông của Học viện Ngoại giao Trung Quốc hôm 13/10 nói với Thời báo Hoàn cầu rằng việc Mỹ nâng cấp và gia tăng bán các hệ thống vũ khí cho Đài Loan cho thấy rằng hiện nay và giai đoạn tiếp theo, Mỹ sẽ điều chỉnh thái độ đối với chính sách “một Trung Quốc”, từ sự mơ hồ trong quá khứ trở thành rõ ràng hơn. Việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan là biểu hiện mới nhất cho thấy thái độ của Mỹ đối với chính sách “một Trung Quốc” chuyển từ mơ hồ sang rõ ràng.
Theo phân tích, nói chính sách “một Trung Quốc” của Mỹ đối với Đài Loan mơ hồ là đề cập đến việc Mỹ trước đây có lập trường rất mơ hồ, không rõ trong việc đối với Đại lục và Đài Loan là duy trì hiện trạng “không thống nhất, không độc lập, không dùng vũ lực”, hay “một Trung Quốc, một Đài Loan”, “hai Trung Quốc” và “Đài Loan độc lập” mà các thế lực chính trị cực đoan tìm kiếm ở Đài Loan. Từ đó khiến Trung Quốc và Hoa Kỳ khó có thể tìm ra điểm chung lớn nhất của “thống nhất” trong vấn đề liên quan đến Đài Loan.
Lý Hải Đông nói: “Trước đây, thái độ của Hoa Kỳ đối với chính sách “một Trung Quốc” liên quan đến Đài Loan đã bị hiểu rất mơ hồ. Mặc dù các nhà tư vấn trong nước Mỹ vẫn đang thảo luận và chủ trương Mỹ nên tiếp tục duy trì sự mơ hồ. Tuy nhiên, chính sách thực tế của Mỹ đối với Đài Loan cho thấy các nhà hoạch định chính sách của họ đang từ bỏ sự xử lý mơ hồ trước kia, chuyển sang xử lý rõ ràng hơn; cũng tức là dần dần tiến gần hơn đến việc lựa chọn đứng về phía thế lực chính trị cực đoan ly khai ở Đài Loan. Đây là điều rất nguy hiểm”.
 |
|
Ngày 13/10, Triệu Lập Kiên, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố Mỹ sẽ đáp trả cần thiết nếu Mỹ bán ba loại vũ khí cho Đài Loan (Ảnh: Reuters).
|
Ngoài ra, so với các loại vũ khí phòng thủ mà Mỹ bán cho Đài Loan trong quá khứ, các loại vũ khí mà Mỹ bán cho Đài Loan hiện nay có tính năng cao hơn và tính tấn công mạnh hơn; dần dần thể hiện rõ sự ủng hộ các thế lực ly khai ‘Đài Loan độc lập’ khuyến khích các hành động chia cắt vĩnh viễn Đài Loan và đại lục, khiến chính sách Đài Loan của họ càng trở nên nguy hiểm hơn.
Vậy Trung Quốc nên làm gì tiếp theo? Lý Hải Đông cho rằng Trung Quốc có nhiều biện pháp đối phó, như tổ chức các cuộc tập trận quân sự liên tục và các cuộc tuần tra trên không thường xuyên gần eo biển Đài Loan. Những hành động như vậy mang tính trực diện và răn đe cao. Ông nói: “Mặc dù Mỹ về chính sách từng bước tỏ rõ chính sách ủng hộ lực lượng ly khai 'Đài Loan độc lập’, nhưng do chúng ta luôn nhấn mạnh rằng sẽ không bao giờ từ bỏ cách lựa chọn giải quyết vấn đề Đài Loan bằng vũ lực, Mỹ sẽ phải chịu những ràng buộc mạnh mẽ đối với các vấn đề liên quan đến Đài Loan và sẽ không dám dễ dàng mạo hiểm đi quá nhanh và quá xa”. Lý Hải Đông cho rằng “vũ khí phản kích mạnh nhất là luôn tăng cường sức mạnh quân sự, luôn duy trì sự răn đe mạnh mẽ đối với vấn đề eo biển Đài Loan và giáng trả kiên quyết và chính xác các hành động thực chất của Mỹ hoặc chính quyền của đảng DPP thực hiện gây hại chủ quyền của Trung Quốc”.
