Đây là vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, và yêu cầu phải khẩn trương hoàn tất điều tra, truy tố, đưa ra xét xử trong quý II-2022.
Phiên toà do thẩm phán Đào Bá Sơn làm chủ tọa. Có 14 bị cáo hầu tòa lần này, trong đó, ba bị cáo bị truy tố tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gồm ông Trương Quốc Cường - nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý Dược tại thời điểm xảy ra vụ việc; ông Nguyễn Việt Hùng - nguyên Cục phó Cục Quản lý Dược và ông Lê Đình Thanh - nguyên công chức Cục Hải quan TP.HCM.
Hai bị cáo bị truy tố tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gồm bà Nguyễn Thị Thu Thủy - nguyên Phó Trưởng phòng Quản lý giá thuốc của Cục Quản lý Dược và Phạm Hồng Châu – nguyên Trưởng phòng Đăng ký thuốc của Cục Quản lý Dược.
Chín người còn lại bị truy tố tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, gồm Nguyễn Minh Hùng- nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma, Võ Mạnh Cường - nguyên Giám đốc Công ty TNHH thương mại Hàng hải Quốc tế H&C, Nguyễn Trí Nhật - nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma, Ngô Anh Quốc - nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma…
Có 29 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo. Trong đó, nguyên Thứ trưởng Trương Quốc Cường có 6 luật sư bào chữa, cựu Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược Nguyễn Việt Hùng có 2 luật sư bào chữa.
Bắt tay nhau đưa thuốc giả về Việt Nam
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, lợi dụng những sơ hở trong công tác quản lý Dược và Hải quan, trong các năm 2008-2010, Nguyễn Lê Xuân Khang (là người Việt Nam định cư tại Canada, có quốc tịch Canada, hiện đang bị truy nã quốc tế) đã bàn bạc, thống nhất với Nguyễn Minh Hùng và ông Lê Văn Sơn (Giám đốc Công ty cổ phần Dược phẩm Trung ương II – Codupha) lập hồ sơ các thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada để Công ty Codupha, Công ty TNHH Dược phẩm Vimedimex (Vimedimex con) đứng tên xin cấp số đăng ký.
Thực tế, các hồ sơ thuốc đều là giả nhưng do một số cán bộ của Cục Quản lý Dược thiếu trách nhiệm hoặc có động cơ cá nhân đã làm trái công vụ trong quá trình thẩm định, xét duyệt nên 7 loại thuốc gồm: Extrafovir; Kaderox-250; Kafotax-1000; MGP Axinex-1000, MGP Mosinase-625, H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin mang nhãn mác Health 2000 Canada đã được cấp số đăng ký.
 |
Ông Trương Quốc Cường được dẫn giải tới tòa sáng nay, 12/5. Ảnh: Dân trí |
Sau khi các thuốc trên được cấp số đăng ký, Nguyễn Minh Hùng đã cấu kết với Nguyễn Lê Xuân Khang, Võ Mạnh Cường cùng các nhân viên Công ty VN Pharma, Công ty TNHH thương mại hàng hải Quốc tế H&C và một số đối tượng khác thực hiện các thủ đoạn để mua bán, nhập khẩu, thông quan một số lượng lớn thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam để tiêu thụ trong nước, gây thiệt hại về kinh tế và sức khỏe cho người bệnh.
Các bị cáo đã làm giả hợp đồng và phụ lục hợp đồng mua bán, nâng khống giá thuốc, làm giả chứng từ thay đổi nguồn gốc xuất xứ thuốc, hợp thức chứng từ thanh toán để thông quan, nhập khẩu các thuốc trên, với tổng số lượng là 838.100 hộp, trị giá 1.234.892,75 USD (tương đương gần 26 tỷ đồng), được nâng khống thêm giá mua 1.339.632,25 USD (tương đương hơn 28 tỷ đồng), tổng cộng là 2.574.525 USD (tương đương 54 tỷ đồng).
Số thuốc giả nêu trên đã được Công ty VN Pharma bán cho các doanh nghiệp, bệnh viện, nhà thuốc tổng cộng 623.819 hộp, thu lợi bất chính số tiền hơn 31,5 tỷ đồng.
Vai trò của ông Trương Quốc Cường trong vụ án
Ông Trương Quốc Cường khi đó là Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Phó Chủ tịch thường trực, được Chủ tịch ủy quyền điều hành Hội đồng Xét duyệt thuốc, đã thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm được giao; thiếu giám sát, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của nhóm chuyên gia thẩm định và bộ phận thường trực đăng ký thuốc.
Ông Cường đã xét duyệt, cấp số đăng ký thuốc trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp, dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam, trị giá hơn 148 tỉ đồng.
Mặc dù nhận được nhiều thông tin về thuốc Health 2000 Canada là không rõ nguồn gốc nhưng ông Cường không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy, dẫn đến hậu quả các cơ sở y tế trong nước tiếp tục sử dụng các loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc để điều trị cho người bệnh, tổng trị giá hơn 3,7 tỉ đồng…
Quá trình truy tố, ông Trương Quốc Cường đã nộp 1,8 tỷ đồng để khắc phục một phần hậu quả thiệt hại do hành vi không đình chỉ lưu hành thuốc không rõ nguồn gốc gây ra. Bà Nguyễn Thị Thu Thủy đã tích cực hợp tác với cơ quan tố tụng, cung cấp nhiều tài liệu để phục vụ điều tra, giải quyết vụ án.
Nhiều cán bộ Cục Quản lý Dược cùng hầu toà
Trong phiên sơ thẩm, luật sư Hà Mạnh Huy – người bào chữa cho Nguyễn Thị Thu Thủy, nguyên Phó Trưởng phòng Quản lý giá thuốc của Cục Quản lý Dược, đã đề nghị triệu tập nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang.
Trong cáo trạng, Viện KSND tối cao cũng xác định ông Cao Minh Quang là người quyết định cuối cùng trong việc cấp số đăng ký cho 7 loại thuốc giả liên quan đến vụ án. Ông Quang thừa nhận trách nhiệm là người đứng đầu, chịu trách nhiệm cao nhất trong việc cấp số thuốc đăng ký nhưng để xảy ra sai phạm trong lĩnh vực mình quản lý.
Hành vi của ông Cao Minh Quang có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, nhưng thời hạn điều tra đã hết nên Viện KSTC đề nghị tiếp tục làm rõ trách nhiệm của ông Cao Minh Quang để xem xét, xử lý trong vụ án VNPharma.
Trước đó, ngày 11/3, ông Cao Minh Quang đã bị bắt tạm giam về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng liên quan đến vụ án tại Công ty Dược phẩm Cửu Long.
Tại phiên toà, luật sư Trần Hồng Phúc, người bào chữa cho bà Phạm Hồng Châu, nguyên Trưởng phòng Đăng ký thuốc của Cục Quản lý Dược, cũng đề nghị Hội đồng xét xử triệu tập đại diện Hội đồng Giám định của Bộ Y tế để làm rõ một số nội dung mà ông này cho rằng có sự mâu thuẫn trong kết luận giám định liên quan vụ án.
