 |
Khi thực hiện chiến dịch “Start-up và người đồng hành”, Văn phòng Đề án 844, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã được lắng nghe nhiều câu chuyện đầy cảm hứng về mối quan hệ gắn bó giữa start-up và những người đồng hành.
Giá trị lớn từ những quỹ đầu tư, tổ chức phát triển, chuyên gia cố vấn
Việt Nam hiện có khoảng hơn 100 quỹ đầu tư nội và ngoại hoạt động. Không chỉ mang đến nguồn tài chính dồi dào, các quỹ đầu tư còn mang tới cho các start-up rất nhiều giá trị khác ngoài tiền.
“Với ý tưởng kinh doanh sách nói có bản quyền, chúng tôi tìm đến PK Invest – một quỹ đầu tư nội. PK đã cho WeWe niềm tin mình không đơn thương độc mã” - Lê Hoàng Thạch – CEO của WeWe (start-up ra đời ứng dụng Voiz FM) chia sẻ.
Không chỉ đầu tư nguồn tài chính ban đầu, PK Invest còn chia sẻ với Lê Hoàng Thạch và các cộng sự những phương án kinh doanh khác biệt, kinh nghiệm để phát triển sản phẩm phù hợp với văn hóa Việt Nam. WeWe cũng được hưởng lợi từ danh mục đầu tư và mối quan hệ của đội ngũ sáng lập quỹ như đối tác phân phối sản phẩm, nhà cung cấp bản quyền sách, bản quyền nhạc,...
 |
Ảnh: Văn phòng Đề án 844 |
Không chỉ trong nước, các start-up được đào tạo khởi nghiệp ở nước ngoài khi mở tại thị trường Việt Nam vẫn cần được hỗ trợ. Điều này được xem là điều tất nhiên bởi một thị trường bản địa luôn có những khác biệt và rất cần kinh nghiệm từ cố vấn.
“Tôi đã nhận được sự hỗ trợ toàn diện từ BLOCK71 - một chương trình hợp tác của Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp (Becamex IDC) và Đại học Quốc gia Singapore (NUS)” – Nguyễn Nhật – CEO của Otrafy có trụ sở tại Mỹ chia sẻ.
Mỗi tuần, anh đều đặn tham gia các buổi hội thảo chia sẻ kinh nghiệm từ cố vấn và các start-up đã thành công ở thị trường Việt Nam. Cụ thể, anh tìm hiểu về cách xây dựng đội ngũ, tiếp cận thị trường đặc thù ở Việt Nam và Đông Nam Á, cách vận hành công ty, phương thức làm việc với doanh nghiệp lớn. Thậm chí, Otrafy đã được BLOCK71 kết nối với nhiều doanh nghiệp lớn, phải kể đến như Masan - điều mà không phải start-up nào cũng dễ dàng làm được.
 |
Ảnh: Văn phòng Đề án 844 |
Các cố vấn độc lập luôn có rất nhiều hoạt động hỗ trợ start-up, chỉ khác là họ làm một cách âm thầm và nuôi dưỡng cho những start-up thật sự có tâm huyết. “Họ giống như anh chị lớn trong nhà, có hàng chục năm kinh nghiệm, thấy mấy đứa nhỏ vào nghề, nó cần thì giúp” - CEO WeWe miêu tả - “Bởi vậy, lúc nào mắc, gọi điện lên hỏi là được”.
Các start-up nhận định, mỗi cuộc gặp khoảng 15-30 phút mang lại những giá trị to lớn, khó đo đếm được. Theo lời kể của anh Trần Thanh Tùng – BOD của Loli & The Wolf (start-up chuyên nghiên cứu và cung cấp các dòng sản phẩm hỗ trợ giới tính), 30 phút ngồi cùng cố vấn đã chỉ ra lý do khi doanh nghiệp lỗ tới 1,6 tỷ VNĐ trong tháng 3/2020. Kể từ đó đến nay, lợi nhuận của công ty luôn duy trì mức trên 15%.
Tại một cuộc gặp gỡ với trưởng làng y tế Ngô Thanh Sơn tại TECHFEST 2020 của Bộ KH&CN, CEO Hạnh Nguyễn của Deepcare – Start-up chuyên cung cấp giải pháp y tế - đã ví sự nghiệp kinh doanh của mình ở thời điểm đó như một cuộc lột xác sau nhiều năm thất bại liên tiếp. “Sau nhiều năm loay hoay, chúng tôi được chỉ cách đi vào thị trường y tế đặc thù. Tháng 6/2021 chúng tôi sẽ triển khai thử nghiệm cho bệnh viện đầu tiên” – anh nói.
Sự đồng hành của các tổ chức phát triển và niềm tin từ cộng đồng
Nhìn sâu hơn vào hệ sinh thái, trò chuyện nhiều hơn với các start-up mới thấy, không chỉ có các quỹ đầu tư, những doanh nhân mới quan tâm tới start-up. Thời gian qua, có rất nhiều các tổ chức phát triển và cộng đồng đã mang nhiều cơ hội hơn cho hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam.
Điều này đã giúp cho FUWA – một start-up chuyên sản xuất các chế phẩm sinh học từ vỏ trái cây của nhà sáng lập Đỗ Xuân Tiến - hiện thực hoá khát vọng vừa kinh doanh vừa tạo ra tác động xã hội tích cực. Khi còn đang loay hoay với cách thức sản xuất, bảo quản, đóng gói, anh Tiến được sự hỗ trợ vô điều kiện từ anh Đặng Đức Long – một chuyên gia Hóa sinh đến từ Viện Nghiên cứu Việt – UK về mặt kỹ thuật. Sản phẩm hoàn thiện, FUWA tiếp tục được chương trình Youth Co:Lab của UNDP hỗ trợ cung cấp các gói kiến thức về quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu, tập khách hàng, vv…
“Gói hỗ trợ truyền thông mà FUWA nhận tại TECHFEST 2020 của Bộ KH&CN đã giúp một doanh nghiệp ở Thanh Hóa được biết đến nhiều hơn. Sáng kiến thiết lập 10 địa điểm tái sử dụng bao bì sản phẩm đã giúp giảm thải ra môi trường từ 600 - 1000 chai nhựa mỗi tháng” – Anh Đỗ Xuân Tiến chia sẻ. Với anh, điều quan trọng hơn cả ở mô hình kinh doanh là việc cộng đồng xung quanh được bảo vệ nhờ sử dụng sản phẩm không hoá chất. Hơn thế nữa, dự án còn góp phần giúp hạn chế thải nhựa và sản phẩm khi phân huỷ không gây hại cho môi trường.
Trong một câu chuyện khác về văn hóa với khát vọng “bình dân hóa lịch sử”, Việt Sử Giai Thoại – Start-up phát triển dự án/lĩnh vực liên quan đến lịch sử, đặc biệt là lịch sử Việt Nam - thừa nhận, sự ủng hộ của cộng đồng yêu sử giúp họ làm được những điều tưởng chừng không thể. Không phải đóng cửa như nhiều dự án đi trước vì khó khăn tài chính, Việt Sử Giai Thoại đã xây dựng một hệ sinh thái xoay quanh lịch sử, vừa tạo ra được lợi nhuận, vừa khơi dậy tình yêu lịch sử trong lòng mỗi người Việt.
 |
Ảnh: Văn phòng Đề án 844 |
“Start-up phải cân bằng được lợi nhuận và ý nghĩa cộng đồng. Chúng tôi may mắn được mọi người ủng hộ góp ý để hoàn thiện sản phẩm mỗi ngày. Những lời chia sẻ, khen ngợi của cộng đồng đã minh chứng rõ nét cho điều này" - CEO Đoàn Xuân Quang chia sẻ.
Địa phương dốc sức hỗ trợ
Trong những năm trở lại đây, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không chỉ sôi nổi ở các thành phố lớn mà "làn sóng" ấy cũng đã tràn về địa phương. Những người quan tâm tới hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam hẳn đều biết Go Stream – một start-up từ Nghệ An đi ra thế giới.
Không riêng gì Nghệ An, nhiều địa phương khác cũng đã tạo điều kiện tối đa để làm bệ phóng cho start-up. Đơn cử, chế phẩm sinh học của FUWA sau khi đạt 4 sao trong chương trình OCOPP Việt Nam đã có cơ hội đặt tại tất cả các trạm dừng chân trên địa bàn Thanh Hóa. Tới đây, FUWA cũng được lựa chọn là sản phẩm tiêu biểu được trưng bày tại những gian hàng OCOPP quốc gia. Anh Đỗ Xuân Tiến – Nhà sáng lập FUWA - khẳng định: “Nếu không có địa phương hỗ trợ, để đạt được hiệu quả như vậy, chúng tôi có lẽ đã phải mất kinh phí và thời gian hơn thế rất nhiều”.
Chứng kiến sự vươn mình năng động và nhiệt tình của các địa phương với start-up, câu chuyện của Quế Rừng Xanh tiếp tục mang tới thêm niềm tin về giá trị từ những hệ sinh thái khởi nghiệp của địa phương, vùng miền. Giờ đây, với sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp ngành, địa phương được coi như một điểm kết nối trong mạng lưới khởi nghiệp và cũng vận động theo “sóng lớn” từ Trung ương. Bởi vậy, khi giới thiệu về sản phẩm trà quế Quảng Ngãi, bà Trần Thị Xuân Quỳnh – CEO Tân Hoa Thảo với thương hiệu Quế Rừng Xanh - đã được các lãnh đạo tỉnh ủng hộ nhiệt tình.
 |
Ảnh: Văn phòng Đề án 844 |
Sự kết nối của đại diện Sở KH&CN, start-up và các lãnh đạo huyện, xã, đại diện ban dân tộc tỉnh đã giúp Quế Rừng Xanh nhanh chóng tìm được nguyên liệu quế Trà Bồng có chất lượng tốt nhất đưa vào sản xuất. Không chỉ vậy, ý tưởng xây dựng vùng trồng hữu cơ của Quế Rừng Xanh cũng được lãnh đạo tỉnh ủng hộ nhiệt tình. Tỉnh đã hỗ trợ về nguồn gốc, vùng trồng để start-up này nhanh chóng lấy được giấy chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc tế, hướng tới xuất khẩu sản phẩm và nguyên liệu sau chế biến.
“Sau cuộc thi khởi nghiệp của tỉnh Quảng Ngãi, trà quế của Tân Hoa Thảo đã được hỗ trợ trưng bày sản phẩm ở các gian hàng của tỉnh hay tại các hoạt động du lịch. Nhờ vậy thương hiệu của chúng tôi đi xa hơn” – CEO Xuân Quỳnh hào hứng chia sẻ.
Những câu chuyện của start-up và người đồng hành cho thấy, các thành tố của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam đã và đang liên kết bền chặt để nuôi dưỡng, phát triển. Từ đó, điều này đã tạo bệ phóng cho start-up thai nghén, trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững.
Tổng hợp từ Văn phòng Đề án 844
