Sức khoẻ suy kiệt vì dùng thuốc corticoid
Bà D.T.K., 61 tuổi, sống ở Bắc Ninh là bệnh nhân nội trú đang điều trị tại Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai. Bà K. có tiền sử bị đái tháo đường tuýp 2 cách đây 1 năm (đang phải duy trì tiêm insulin hằng ngày), đau khớp gối 10 năm. Trước đó, bà K. đã nhiều lần tiêm khớp không rõ thuốc và còn sử dụng thuốc nam để điều trị đau khớp theo kinh nghiệm truyền miệng.
Gần đây, bà K. thấy mệt mỏi nhiều, ăn uống giảm, gầy sút 7kg trong 1 tháng nên đã đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai. Qua khám lâm sàng và làm xét nghiệm, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân có biểu hiện kiểu hình cushing gồm: teo cơ tứ chi, béo bụng, rạn da vùng bụng, da mỏng, dễ xuất huyết,… suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng các thuốc có chứa corticoid để điều trị bệnh lý khớp trong thời gian dài.
Sau 20 ngày điều trị, hiện sức khỏe bệnh nhân đã ổn định và có thể xuất viện. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn tiếp tục phải theo dõi sức khoẻ, thăm khám định kỳ vì những tác dụng phụ mà corticoid gây ra với sức khỏe.
Cũng lạm dụng corticoid, bà N.T.H., 72 tuổi, sống ở Hải Dương vào viện khi đã rát mệt mỏi và yếu nửa người trái. Theo bác sĩ, bệnh nhân có tiền sử bị đái tháo đường, tăng huyết áp 10 năm, suy thận 2 năm.
Vài năm gần đây, bà H. bị đau khớp gối 2 bên và cột sống thắt lưng nên đã tự mua thuốc thấp khớp gia truyền dạng viên hoàn uống hàng ngày. Cách đây 1 năm, bà cũng đã được chẩn đoán suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid, đang điều trị Hydrocortisone 15mg/ngày.
Corticoid không phải là “thần dược
ThS. BS. Phạm Thị Lưu - Khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai - cho biết: 2 bệnh nhân trên là 2 trường hợp điển hình trong rất nhiều trường hợp bị suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid điều trị tại Khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai.
Nhóm thuốc corticoid là nhóm thuốc chống viêm, giảm đau mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch; được áp dụng trong điều trị của nhiều chuyên khoa khác nhau: khớp, dị ứng, thận, hô hấp,… Mặc dù có nhiều lợi ích nhưng nhóm thuốc corticoid có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ bất lợi như: Đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, thay đổi kiểu hình cushing, suy tuyến vỏ thượng thận.
Thực tế, nhiều người bệnh tự mua thuốc theo đơn cũ không đi khám lại hoặc tự ý ra các hiệu thuốc mua thuốc về dùng theo kinh nghiệm truyền miệng, thấy hiệu quả giảm đau, chống viêm tức thì ngay sau khi sử dụng thì cho rằng đó là “thần dược” nên đã dùng thường xuyên.
Bên cạnh đó, bệnh nhân còn tìm đến các loại thuốc đông y, thuốc nam vì nghĩ nó “lành hơn” thuốc tây mặc dù không biết nguồn gốc xuất xứ, đặc biệt là các bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính: đau khớp, gút, viêm mũi xoang, dị ứng,… Tuy nhiên, các loại thuốc này rất khó xác định được thành phần cũng như liều lượng corticoid trong đó, chỉ đến khi các tác dụng phụ của việc lạm dụng corticoid nặng nề mới đến gặp các bác sĩ và phát hiện ra tác hại của nó.
BS. Lưu cho hay: Việc sử dụng thuốc corticoid như con dao hai lưỡi. Vì vậy, để phát huy hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng bất lợi của nhóm thuốc này người bệnh phải tuân thủ liệu trình điều trị và chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị, đặc biệt các loại thuốc nam, thuốc bắc trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
