Hệ thống phòng không HQ-19: Khắc tinh của vũ khí siêu thanh và mối đe dọa hạt nhân

Được ví như THAAD của Trung Quốc

HQ-19 (Hongqi-19) là tên lửa phòng không chống tên lửa sử dụng cả trong và ngoài bầu khí quyển do Viện Nghiên cứu số 2 thuộc Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (COSIC) phát triển. Nó có khả năng phòng không khu vực và chống tên lửa, có thể đánh chặn nhiều mục tiêu kể cả vũ khí siêu thanh. Nó là một phần của hệ thống chống tên lửa tầm cao phóng từ mặt đất của quân đội Trung Quốc (PLA).

Theo thông tin của truyền thông Trung Quốc, việc phát triển hệ thống tên lửa phòng không HQ-19 bắt đầu muộn nhất vào giữa những năm 1990. Do tầm quan trọng đặc biệt của nó, dự án HQ-19 đã được đưa vào Chương trình 19, một chương trình lớn nhằm phát triển các công nghệ tiên tiến.

Một phần công việc thiết kế hệ thống HQ-19 đã hoàn thành vào cuối những năm 1990. Năm 1999, một tên lửa đã được phóng lần đầu tiên từ một địa điểm thử nghiệm ở Trung Quốc. Tuy nhiên, hệ thống tên lửa phòng không này chưa thể được đưa vào sử dụng ở giai đoạn này và công việc vẫn đang được tiến hành.

Vào đầu những năm 2000, các nguồn tin nước ngoài liên tục đưa tin về việc thử nghiệm tên lửa mới và các thành phần khác của HQ-19. Các thử nghiệm này được tiến hành để tinh chỉnh hệ thống đến mức độ cần thiết hoặc tạo ra phiên bản tiên tiến hơn dựa trên nhiều giả định khác nhau giúp đưa hệ thống tên lửa phòng không vào hoạt động sớm hơn.

Người ta tin rằng ngành công nghiệp Trung Quốc đã sản xuất hệ thống HQ-19 trên quy mô lớn vào năm 2014. Những năm tiếp theo, chậm nhất là 2015-2019 HQ-19 đã được sử dụng trong lực lượng phòng không của Không quân PLA.

Tuy nhiên, không có thông tin chi tiết về việc sản xuất và cung cấp cho quân đội, cũng như thông tin chi tiết về hoạt động của hệ thống này. Ngay cả khối lượng sản xuất, khu vực triển khai...cũng không được tiết lộ, chỉ có một số ước tính khác nhau của nước ngoài và độ tin cậy của chúng vẫn bị hoài nghi.

Phải đến gần đây, PLA mới công khai loạt hệ thống phòng không Hongqi mới. HQ-19 sau đó xuất hiện trong nhiều báo cáo và tài liệu khác nhau. Ngày 20/3/2017, dựa trên một tin trên tờ Giải phóng quân báo, thế giới bên ngoài suy đoán rằng tiểu đoàn tên lửa HQ-19 đầu tiên vừa thành lập của Trung Quốc đã được đưa vào trực chiến.

Đặc biệt, một cuộc trình diễn phóng tên lửa đã được tiến hành. Cuối cùng, vào tháng 3/2024, bệ phóng tự hành của hệ thống đã được công khai trước công chúng lần đầu tiên. Tháng 11/2024, HQ-19 đã trở thành một trong những sản phẩm gây chú ý nhất tại Triển lãm hàng không Chu Hải.

Các tính năng đặc biệt

Xe phóng HQ-19 sử dụng thiết kế khung gầm địa hình 4 trục, với buồng lái ở phía trước, cabin thiết bị hoặc cabin điều khiển ở giữa và hai cụm 6 ống phóng tên lửa được lắp đặt ở phía sau. Ống phóng có đường kính khoảng 50 cm và dài hơn 7 mét.

Nó sử dụng phương pháp phóng lạnh và thiết bị dựng áp dụng thiết bị nâng tích hợp. Sau khi dựng, ống phóng gần như thẳng đứng và có góc nghiêng nhất định. Đầu đạn HQ-19 sử dụng đầu đánh chặn động học được cải tiến từ dự án 863-805, sử dụng công nghệ dẫn đường hình ảnh hồng ngoại và sử dụng hệ thống dẫn đường hỗn hợp. Tên lửa HQ-19 có thể được sử dụng để đánh chặn các mục tiêu như đầu đạn tái nhập khí quyển của tên lửa đạn đạo trong phạm vi 3.000 km, vượt qua cả hệ thống S-500 của Nga.

HQ-19 sử dụng động cơ thuốc phóng rắn sức đẩy mạnh, vỏ sợi carbon và vật liệu composite gốc titan tổng hợp. Nó sử dụng chất N-15B làm nhiên liệu đẩy, có tỷ lệ chất lượng 0,85, xung lực 260m/s, có thể giúp bom chùm đạt được tốc độ đầu cuối cao. Hệ thống HQ-19 cũng bao gồm một radar mảng pha trạng thái rắn đa chức năng để cảnh báo sớm.

Người ta tin rằng việc phát triển HQ-19 bị trì hoãn do nhiệm vụ được giao có tính phức tạp cao. Khách hàng yêu cầu không chỉ tạo ra một hệ thống tên lửa phòng không để chống lại lực lượng không quân của đối phương, mà là một tổ hợp đa chức năng có các đặc tính được cải thiện và phạm vi nhiệm vụ được mở rộng. Do đó, cần có các giải pháp và công nghệ mới, việc phát triển các giải pháp và công nghệ này cần rất nhiều thời gian.

Rõ ràng, HQ-19, giống như các sản phẩm khác trong dòng Hongqi, vẫn có khả năng đối phó nhiều mục tiêu khí động học khác nhau. Hệ thống này có khả năng tấn công máy bay, trực thăng, tên lửa hành trình...ở khoảng cách trung bình và xa.

Hệ thống phòng không hiện đại này cũng có thể đánh chặn mục tiêu đạn đạo. Theo nhiều ước tính khác nhau, HQ-19 có thể đánh chặn đầu đạn của tên lửa chiến thuật cũng như các hệ thống tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung. Có nhiều ước tính về tốc độ tối đa của mục tiêu như vậy, cao nhất có thể lên tới vài km mỗi giây.

Thông số kỹ thuật và đặc điểm công nghệ được giữ kín

HQ-19 là hệ thống tên lửa phòng không hoàn chỉnh bao gồm tất cả các thành phần cần thiết. Tuy nhiên, PLA hiện vẫn chưa tiết lộ đầy đủ thông tin về hệ thống phòng không này với thành phần và đặc điểm của nó. Trong các nguồn công khai và triển lãm gần đây, chỉ có các thành phần riêng lẻ được trưng bày. Ngoài ra tuy đã đăng tải hình vẽ và ảnh chụp tên lửa phòng không HQ-19, nhưng tính xác thực của chúng vẫn còn là dấu hỏi.

Hệ thống HQ-19 được cho là bao gồm một radar giám sát, một trạm chỉ huy và các bệ phóng. Tất cả các loại xe này đều được lắp trên khung gầm ô tô, đảm bảo khả năng cơ động và cho phép chúng thay đổi vị trí một cách độc lập. Theo một nguồn tin, hệ thống tên lửa đất đối không này chỉ được trang bị một loại đạn có khả năng bắn trúng mọi loại mục tiêu.

Radar Type 610A được đề cập đến như một phương tiện để chiếu xạ và tìm kiếm mục tiêu. Thiết bị định vị có thể phát hiện các mục tiêu khí động học và đạn đạo lớn ở khoảng cách lên tới 3.500-4.000 km. Radar này có thể theo dõi nhiều mục tiêu cùng lúc và truyền dữ liệu về sở chỉ huy.

Hệ thống phóng tự hành HQ-19 sử dụng khung gầm xe tải TAC bốn trục. Xe có cabin đầu phẳng, phía sau là thùng chứa thiết bị và khu vực làm việc của sĩ quan điều khiển. Phía sau có một bệ phóng nâng có thể mang theo sáu ống phóng chứa tên lửa. Trong quá trình triển khai, xe được hỗ trợ bằng kích nâng.

HQ-19 là loại tên lửa truyền thống có thân hình trụ và phần đầu hình nón. Tổng chiều dài của đạn khoảng 5,8-6 mét, đường kính khoảng 600 mm. Người ta suy đoán tên lửa này có thiết kế hai tầng với động cơ nhiên liệu rắn.

Tên lửa có radar chủ động và đầu dẫn hồng ngoại. Kênh kép giúp nâng cao hiệu quả và độ chính xác khi bắn. Được biết, tên lửa Hongqi-19 sử dụng đầu nổ tiêu diệt động năng để loại bỏ hoàn toàn mối đe dọa thông qua tác động trực tiếp.

Tên lửa được phóng theo phương thẳng đứng từ xe vận chuyển và phóng Thái An TAS5380 8×8. Theo nhiều nguồn tin, tên lửa này có tốc độ bay ít nhất là Mach 6-7 và tầm bắn tối đa là 450-500 km, độ cao đánh chặn: lên tới 150 km. Đồng thời, các mục tiêu ở nhiều cấp độ khác nhau có thể bị đánh chặn ở khoảng cách và độ cao khác nhau.

Vì những lý do dễ hiểu, tiềm lực thực sự của hệ thống HQ-19 vẫn chưa được tiết lộ và không có khả năng các thông tin về nó sẽ được công khai trong tương lai gần. Tuy nhiên, rõ ràng là hệ thống phòng không này là sự phát triển tiên tiến nhất của Trung Quốc trong lĩnh vực này hiện nay và trong tương lai gần.