Ghép tạng thành công từ người sống
“Các bác sĩ Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 2 TP. HCM đã ghép gan thành công cho bệnh nhi bị sinh non tới 3 tháng, suy gan giai đoạn cuối do teo đường mật bẩm sinh. Đây là 1 trong 2 ca nặng nhất mà BV đã tiếp nhận và cũng là ca ghép gan đầu tiên tại Việt Nam mà người cho tạng chính là ông nội của bệnh nhân” - BS.CK2 Trịnh Hữu Tùng - Giám đốc BV Nhi Đồng 2 cho biết tại buổi gặp gỡ báo chí chiều nay 19/8.
Ca ghép gan diễn ra vào tháng 6/2018, kéo dài tới 15 tiếng, suốt từ 9h đến 24h mới kết thúc. Chịu trách nhiệm điều hành chính ca phẫu thuật là TS.BS Phạm Ngọc Thạch - Phó Giám Đốc BV Nhi Đồng 2, trưởng kíp mổ là TS.BS Trần Thanh Trí - Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp cùng sự hỗ trợ, cố vấn của GS.BS Trần Đông A và các giáo sư đến từ Bỉ.
Bệnh nhi là bé D.C.M, sinh tháng 2/2018, con đầu lòng của vợ chồng chị N.C.T.T, 32 tuổi, hiện ngụ tại Q.3, TP.HCM. Bé sinh non lúc thai nhi chỉ mới ngoài 6 tháng tuổi do vỡ ối sớm. Gia đình cho biết một tháng 10 ngày sau sinh, khi bé đang được điều trị ROP (bệnh võng mạc ở trẻ sinh non) thì phát hiện thêm tình trạng vàng da ứ mật do bệnh teo đường mật bẩm sinh.
Dù bé đã được phẫu thuật Kasai để điều trị, nhưng tình trạng diễn tiến xấu nên gia đình đã chuyển bé sang BV Nhi Đồng 2, mong tìm một cơ hội sống cho bệnh nhi.
Bé nhập viện trong tình trạng bé bị viêm phổi nặng, suy gan giai đoạn cuối với biểu hiện suy hô hấp, báng bụng, vàng da nặng, nguy cơ tử vong sớm.
Người cho tạng ban đầu được chọn lựa là bố ruột bé. Tuy nhiên, qua kiểm tra phát hiện người bố bị gan nhiễm mỡ, không phù hợp chỉ định cho gan. Người kế tiếp tình nguyện cho gan để cứu sống cháu chính là ông nội D.V.L, 56 tuổi, hiện đang ngụ tại tỉnh Tây Ninh. Ban đầu ông khá lo lắng vì chưa từng nằm viện hay phẫu thuật, nhưng thương cháu, cùng với sự giải thích tận tình từ GS.BS.Trần Đông A, ông đã đồng ý cho 1 phần gan của mình và bỏ ngay những thói quen có hại như hút thuốc, uống rượu… để gan được hồi phục tốt nhất trước khi cuộc ghép được tiến hành.
Dù có nhiều kinh nghiệm và nắm vững kỹ thuật ghép tạng, nhưng trong quá trình phẫu thuật, cả ê kíp đã phải tập trung cao độ do động mạch gan trái của người cho lại xuất phát từ động mạch của dạ dày và mạc nối nhỏ, nên khi bóc tách phân thùy gan 2, 3 tương đối khó khăn.
Khi ghép phần gan mới cho bé M., tĩnh mạch cửa của bé lại không tương thích tĩnh mạch cửa của người ông , nên ê kíp phẫu thuật phải lấy tĩnh mạch cảnh trái của bệnh nhi làm cầu nối. Nhờ vậy mạch máu không bị gập, máu lưu thông tốt.
Tuy nhiên, vấn đề trở ngại tiếp theo là bụng của em bé quá nhỏ do sinh non tháng, nên ê kíp phẫu thuật phải nong ổ bụng của em bé rộng ra để thích ứng với lá gan mới bằng tấm plaque – một vật liệu không gây phản ứng cho cơ thể, được mang từ nước ngoài sang phục vụ ca phẫu thuật.
 |
|
Bệnh nhi đã phục hồi tốt sau ca phẫu thuật "như đươc sinh ra lần nữa"
|
Hành trình phục hồi diệu kỳ
Sau ghép gan hai tuần, bệnh nhi được phẫu thuật lấy tấm plaque ra và khâu phục hồi thành bụng. Tình trạng viêm phổi và nhiễm trùng huyết cải thiện, huyết động ổn định, chức năng gan cải thiện dần. Bé tỉnh táo, ăn uống tốt. Bệnh nhi tiếp tục được các bác sĩ điều trị, theo dõi chặt chẽ cũng như có chế độ chăm sóc dinh dưỡng phù hợp để phát triển thể chất, vận động.
Sau phẫu thuật ghép gan 2 tháng, bệnh nhi hồi phục tốt, bé tăng cân, vui vẻ, linh hoạt, da dẻ trắng trẻo, không còn đen xạm do tình trạng ứ mật như trước. Bé có thể tự ngồi, đi xe đẩy hay đùa giỡn với mọi người. Sức khỏe người cho tạng – ông nội bé – cũng ổn định và tăng cân sau phẫu thuật.
Mẹ bệnh nhân, chị N.C.T.T không giấu được xúc động khi chia sẻ cảm xúc của mình về quá trình chứng kiến con vượt qua cánh cửa sinh tử một cách ngoạn mục.
Chị nói: “Tôi và gia đình rất biết ơn GS.BS.Trần Đông A, Ban Giám đốc BV cùng ê kíp phẫu thuật đã nỗ lực, tận tình cứu sống con tôi. Khi đưa con đến BV Nhi Đồng 2, cả gia đình tôi biết đây là cánh cửa, là cơ hội cuối cùng của cháu, nên có khó khăn mấy cũng động viên nhau để vượt qua. Suốt ca phẫu thuật dài 15 tiếng, cảm xúc của tôi rất khó tả nhưng cuối cùng, khi bác sĩ thông báo ca phẫu thuật thành công, tôi đã thở phào nhẹ nhõm và vô cùng xúc động, vì con tôi như được sinh ra lần thứ hai. Điều kỳ diệu này, gia đình chúng tôi sẽ nhớ mãi”.
Đây là ca ghép gan thứ 13 do BV Nhi Đồng 2 thực hiện. Theo TS.BS Phạm Ngọc Thạch, BV sẽ đẩy mạnh ghép tạng ở trẻ em vì vẫn còn nhiều trường hợp cần được ghép. Hiện tại tạng ghép ở người cho sống còn tương đối khan hiếm, BV đã tham gia hệ thống ghép tạng quốc gia và đã triển khai ghép tạng từ người cho chết não để các bé có cơ hội được cứu sống nhiều hơn.
Từ thành công của các ca ghép tạng nhi tại BV, nhân dịp này BS.CK2.Trịnh Hữu Tùng bày tỏ trăn trở về việc số ca ghép tạng thành công vẫn còn rất “khiêm tốn” so với nhu cầu cần ghép của các bệnh nhi bị suy gan, suy thận. Bệnh nhi và gia đình thường không đủ khả năng tài chính để theo đuổi việc ghép tạng, bởi chi phí cho một ca ghép tạng có thể từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng.
BS.CK2.Trịnh Hữu Tùng kêu gọi các cá nhân, tổ chức chung tay thành lập “Quỹ hỗ trợ ghép tạng cho bệnh nhân nghèo” để có thêm nhiều bệnh nhi có cơ hội được cứu sống, và có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Mong rằng Quỹ này sẽ hỗ trợ cho gia đình các bé những vấn đề liên quan đến tài chính để gia đình có thể an tâm “chiến đấu” cùng con, không chỉ là trong quá trình ghép tạng mà còn chặng đường dài chống thải ghép, hồi phục… sau đó.
Được biết, với sự quan tâm và chỉ đạo từ UBND TP. HCM, sắp tới BV Nhi Đồng 2 sẽ xây dựng khu Trung tâm phẫu thuật kỹ thuật cao (tòa nhà 10 tầng), trong đó một phần lớn phục vụ cho phẫu thuật và ghép tạng cho trẻ em.
