Chiều 2/3 tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ, Trung tướng Tô Ân Xô - người phát ngôn của Bộ Công an - đã cung cấp thông tin về kết quả điều tra một số vụ án trọng điểm, trong đó có vụ án thao túng thị trường chứng khoán là vụ án liên quan Tập đoàn FLC; vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp là vụ Tập đoàn Tân Hoàng Minh.
Trung tướng Tô Ân Xô cho biết, qua các vụ án này, Bộ Công an gióng lời cảnh tỉnh về hiện tượng thao túng thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu. Cơ quan điều tra đã công bố kết quả điều tra, cáo trạng của vụ án và tòa sẽ sớm đưa ra xét xử tuy nhiên qua vụ án này, câu hỏi đặt ra là làm sao để thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh.
Theo Trung tướng Tô Ân Xô, cơ quan điều tra xác định việc thao túng thị trường chứng khoán xảy ra ở Tập đoàn FLC có hai hành vi.
Thứ nhất là "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" khi Trịnh Văn Quyết chỉ đạo lập và ký khống hồ sơ góp vốn tại Công ty Faros với giá trị nâng khống 3.102 tỉ đồng, tức là tăng vốn khống từ 1,5 tỉ đồng lên trên 4.000 tỉ đồng sau đó hợp thức hóa hồ sơ để cơ quan quản lý Nhà nước về chứng khoán chấp nhận đăng ký lưu ký và từ đó thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt 3.630 tỉ đồng.
Thứ hai là hành vi "thao túng thị trường chứng khoán". Trịnh Văn Quyết đã chỉ đạo mượn giấy tờ cá nhân của 100 người thân trong gia đình, lập khống 20 công ty nhưng không hoạt động kinh doanh, sử dụng danh nghĩa pháp nhân để mở ra 500 tài khoản chứng khoán để tiến hành thao túng chứng khoán.
Hành vi thao túng là mua bán cùng một mã chứng khoán, khớp lệnh nội nhóm để không lộ danh tính người sở hữu, đặt lệnh mua bán để chi phối thị trường vào thời điểm mở cửa và đóng cửa, đặt lệnh mua bán sau đó huỷ để tạo cung cầu giả nhằm "lùa" nhà đầu tư.
Trong quá trình thực hiện các hành vi này từ ngày 26/5/2017 đến ngày 10/1/2022 nhóm này đã thực hiện 190 tài khoản để thực hiện hành vi thao túng, thu lợi bất chính 723 tỉ đồng.
Theo đại diện Bộ Công an, như vậy, có thể rút ra là các đối tượng lợi dụng sơ hở thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước và một số quy định pháp luật liên quan như sau:
Thứ nhất, thiếu kiểm tra, giám sát, kiểm soát của cơ quan chức năng đối với việc góp vốn điều lệ tại các doanh nghiệp (tổ chức, cá nhân tự khai) dẫn đến khai khống, hợp thức hóa vốn.
Thứ hai, thiếu kiểm soát việc mở tài khoản chứng khoán, mở rất dễ dàng, nhờ người khác đứng tên, mở nhiều tài khoản.
Thứ ba, chế tài xử lý còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe đối với các đối tượng vi phạm.
Thứ tư, quy định quản lý nhà nước về chất lượng dịch vụ kiểm toán, trách nhiệm cá nhân chưa cụ thể, lỏng lẻo.
Thứ năm, thiếu kiểm soát của mạng xã hội nên một số đối tượng lợi dụng hội nhóm kín hô hào lôi kéo nhà đầu tư điều khiển, thao túng.
Thứ sáu, chưa có quy định, hướng dẫn cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho nhà đầu tư tham gia trong giai đoạn chứng khoán bị thao túng.
Từ những bài học rút ra này, các cơ quan chức năng đã phối hợp "bịt lỗ hổng", hy vọng trong thời gian tới thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ phát triển lành mạnh, đúng cơ chế thị trường. Cơ quan công an cũng gửi thông điệp đến các nhà đầu tư chứng khoán là không nên lợi dụng những sơ hở đó để thao túng thị trường chứng khoán. Nếu còn cá nhân, tổ chức thực hiện những hành vi này thì cơ quan điều tra sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, để thị trường chứng khoán hoạt động lành mạnh.
Về vụ án liên quan đến Tập đoàn Phúc Sơn, ông Tô Ân Xô thông tin, đây là vụ việc báo chí đã đề cập từ vài năm nay nhưng đến tháng 2.2024 mới có thể làm rõ, khởi tố vụ án.
Thông tin ban đầu do cơ quan điều tra cung cấp như sau: Công ty Phúc Sơn hoạt động từ năm 2004, chủ yếu xây lắp ở huyện, sau đó vươn mình từ năm 2015 có nhiều công trình từ Bắc tới Nam. Đến nay có 21 dự án với tổng mức đầu tư hơn 40.000 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra bước đầu xem xét 2 dự án tại Vĩnh Phúc thấy việc bỏ ngoài sổ sách, không kê khai hệ thống tài chính, trốn thuế gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước trên 640 tỉ đồng. Hiện còn nợ thuế hàng chục nghìn tỉ đồng. Nhiều dự án bất động sản chưa đủ điều kiện để bán mà công ty đã bán và thu tiền nhưng không giao đất cho nhà đầu tư, gây thiệt hại cho người dân hàng chục nghìn tỉ đồng.
Qua đó, có thể thấy trách nhiện của cơ quan quản lý là: Không kiểm soát hoạt động kê khai tài chính, mặc dù doanh nghiệp không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính, thuế mà vẫn hoạt động, không nắm được năng lực thực tế của doanh nghiệp khi nhận dự án. Ví dụ DN này ban đầu là doanh nghiệp nhỏ cấp huyện nhưng vươn đến khắp nơi, trúng thầu nhiều dự án nghìn tỷ đồng, trong khi năng lực, mức độ của công ty này chỉ vừa phải, còn nhiều tập đoàn không nhận được các dự án lớn như thế này.
"Phó Tổng Giám đốc của Công ty Phúc Sơn mới học xong chương trình lớp 4/12. Nghèo vượt khổ là tốt, là đáng khuyến khích nhưng trong quá trình làm giàu không được xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng của Nhà nước và nhân dân" - đại diện Bộ Công an thông tin thêm và cho biết, cơ quan điều tra đang tập trung làm rõ, mở rộng điều tra sớm xử lý đúng người đúng tội, thu hồi tài sản cho Nhà nước và nhân dân.
