Trung Quốc đưa ra lời cảnh báo sau khi Washington ký kết thỏa thuận mới với Manila, cho phép quân đội Mỹ tiếp cận 5 căn cứ quân sự để có thể can thiệp vào các tranh chấp ở Biển Đông. Trước đó, Bắc Kinh đã nhiều lần đe dọa bóng gió về chiến tranh nếu Mỹ “tiếp tục làm chuyện điên rồ” trong khu vực.
Xinhua lên án Mỹ đổ dầu vào lửa, khiến căng thẳng leo thang sau khi Washington thông báo 5 căn cứ quân sự mà quân đội Mỹ có thể luân phiên đóng trú theo hiệp ước an ninh 10 năm với Philippines.
“Khuấy động khu vực Biển Đông và biến châu Á-Thái Bình Dương thành Trung Đông thứ hai sẽ không tốt cho Mỹ. Thực thi hiệp ước quốc phòng ký hai năm trước với Philippinnes, một trong các nước yêu sách chủ quyền hung hăng nhất ở Biển Đông và thiết lập một căn cứ không quân uy hiếp quần đảo Nam Sa (Trường Sa của Việt Nam) như một trong 5 địa điểm lực lượng Mỹ có thể tiếp cận làm dấy lên câu hỏi về mục tiêu thực sự của Washington đằng sau nhưng động thái này”, Xinhua đe dọa trong bài xã luận ra ngày 19/3.
Mới đây, Mỹ đã điều động một cụm tác chiến tàu sân bay tới dằn mặt Trung Quốc ở Biển Đông, một động thái nhằm đảm bảo duy trì tự do hàng hải trên vùng biển quốc tế.
Trong khi đó, ngày 20/3, từ Bộ Quốc phòng cho đến Bộ Ngoại giao Philippines đều ra thông cáo hoan nghênh thỏa thuận Mỹ-Phi vừa đạt được hôm 18/3, trong khuôn khổ Đối thoại Chiến lược thường niên. Theo hiệp định hợp tác mới này, Philippines mở 5 căn cứ quân sự đón tiếp máy bay, tàu chiến và thủy quân lục chiến Mỹ trong đó có một căn cứ nhìn ra Biển Đông, nơi Trung Quốc tranh chấp bằng sức mạnh.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines, Charles Jose nhận định: "Năm căn cứ được lựa chọn tái xác định hai nước đồng minh Mỹ-Phi cùng chia sẻ trách nhiệm phòng thủ và bảo vệ an ninh chung một cách mạnh mẽ hơn".
Trong một bản thông cáo riêng, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Peter Galvez nhấn mạnh điều mà ông gọi là sự hiện diện của Mỹ sẽ giúp quân đội Philippines «phát huy khả năng bảo vệ an ninh trên biển và cứu trợ nạn nhân thiên tai». Thỏa thuận cho Mỹ sử dụng 5 căn cứ quân sự nằm trong khuôn khổ Hiệp định Hợp tác Quốc phòng Tăng cường đạt được từ năm 2014, có hiệu lực kể từ tháng 1/2016.
Căn cứ không quân Antonio Bautista ở đảo Palawan trang bị radar nhìn ra biển Đông chỉ cách đảo đá ngầm Vành Khăn có 300 km trong khi căn cứ thứ nhì là Basa ở phía bắc Manila nằm cách Scaborough 330 cây số, bị Trung Quốc chiếm đoạt năm 2012.
Các căn cứ còn lại là những trung tâm huấn luyện có đường băng riêng. Theo nguồn tin ngoại giao từ Washington, các nhân viên và trang thiết bị của Mỹ sẽ đến Philippines chỉ trong nay mai.
