Xe hybrid (còn gọi là xe lai điện hay xe lai) là loại xe ô tô sử dụng song song hai nguồn động cơ là động cơ đốt trong và động cơ điện, tức là xe vừa chạy xăng, vừa chạy điện. Xe có ưu điểm là vận hành êm ái, thân thiện với môi trường đi cùng tiết kiệm nhiên liệu tối ưu.
Các dòng xe hybrid trên thị trường hiện nay
Trên thị trường hiện nay đang sử dụng tổng cộng 4 loại xe hybrid khác nhau, bao gồm: Full hybrid, Mild hybrid, Plug-in hybrid và Range extender hybrid.
Full hybrid
Xe full hybrid (còn gọi là parallel hybrid) là loại xe hybrid có động cơ điện và động cơ đốt trong, có thể hoạt động riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau tùy từng điều kiện vận hành. Pin động cơ điện có thể tự sạc bằng năng lượng cung cấp từ động cơ đốt trong.
Xe full hybrid có thể chạy hoàn toàn bằng điện, hoàn toàn bằng xăng/dầu hoặc kết hợp cả hai. Động cơ điện thường hoạt động riêng lẻ ở tốc độ thấp - trung bình. Tuy nhiên, chỉ di chuyển trong quãng đường ngắn do giới hạn pin xe.
Nhưng bù lại, pin lại có lợi thế tự sạc nhanh bằng động cơ đốt trong. Ở loại xe này, động cơ đốt trong vừa đảm nhận truyền lực cho xe, vừa tạo năng lượng để sạc pin cấp điện cho động cơ điện.
Mild hybrid
Mild hybrid electric vehicle – MHEV (xe lai nhẹ) là loại xe hybrid có động cơ điện và động cơ đốt nhưng động cơ điện không thể hoạt động riêng lẻ. Ở loại xe này, động cơ điện chỉ đóng vai trò hỗ trợ cho động cơ đốt trong, không thể vận hành độc lập như full hybrid.
Nhiệm vụ chính của động cơ điện là cho phép động cơ đốt trong ngừng hoạt động khi xe đang lao dốc, phanh gấp, tạm dừng và nhanh chóng khởi động lại sau đó.
So với hệ thống full hybrid, hệ thống mild hybrid thường có giá thành thấp hơn do kết cấu đơn giản, chi phí sản xuất ít tốn kém hơn. Tuy nhiên, vì động cơ điện chỉ đóng vai trò phụ nên hiệu quả trong việc tối ưu công suất cũng như khả năng tiết kiệm nhiên liệu của xe mild hybrid sẽ không bằng xe full hybrid.
Plug-in hybrid
Plug-in hybrid electric vehicle – PHEV (xe lai sạc điện) là loại xe hybrid có động cơ điện và động cơ đốt trong. Tuy nhiên, pin của động cơ điện không do động cơ đốt trong nạp đầy, mà được sạc bằng cách kết nối với nguồn điện bên ngoài thông qua phích cắm.
Xe plug-in hybrid hoạt động tương tự như xe full hybrid. Tuy nhiên, quãng đường di chuyển của động cơ điện sẽ dài hơn do dung lượng pin lớn hơn.
So với các loại xe hybrid khác, xe PHEV có khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giảm lượng khí thải tốt hơn. Tuy nhiên, nhiều người sử dụng xe plug-in hybrid không tận dụng tốt ưu thế này. Họ hiếm khi sạc pin mà chỉ dùng xe PHEV như một chiếc xe hơi thông thường. Cách dùng này thực tế sẽ gây tốn kém hơn một chiếc xe ô tô truyền thống. Bởi xe PHEV sẽ nặng hơn (do có hệ thống hybrid) nên sẽ hao nhiên liệu hơn.
Extended Range Electric Vehicle
Extended Range Electric Vehicle – EREV thường được gọi với tên xe điện có phạm vi mở rộng. Tuy nhiên xét theo cấu tạo EREV được coi là một dạng động cơ hybrid, khi mà nó vẫn sử dụng cả động cơ đốt trong và động cơ điện.
EREV là loại xe hybrid không sử dụng động cơ đốt trong để truyền động cho các bánh xe mà chỉ dùng để sạc pin cho động cơ điện. Do đó, loại xe hybrid này có thể chạy liên tục mà không cần phải dừng lại để sạc điện.
Tuy nhiên nhược điểm của các loại xe EREV là việc có thêm động cơ đốt trong khiến xe nặng hơn nên ảnh hưởng đến hiệu suất xe. Đồng thời, hiệu quả tiết kiệm nhiên liệu đem lại cũng không quá ấn tượng.
Một số mẫu xe hybrid tại thị trường Việt Nam
Hiện tại, có trên chục mẫu ô tô xăng lai điện với đủ loại kích cỡ và phân khúc khác nhau được cung cấp tại thị trường Việt Nam. Được chia thành hai nhóm sản phẩm chính gồm xe hybrid phổ thông và xe hạng sang.
Các dòng xe hybrid phổ thông
Ở mảng xe phổ thông, nổi bật và được người tiêu dùng biết đến nhiều nhất chắc chắn phải là Toyota khi hãng xe Nhật Bản đang cung cấp tổng cộng đến 6 mẫu xe hybrid trên thị trường, bao gồm Toyota Yaris Cross, Corolla Cross, Corolla Altis, Innova, Camry và Alphard HEV.
Theo những kết quả bán hàng được Toyota cho biết, kết thúc 31/3/2024 doanh số bán dòng xe hybrid của hãng đã bùng nổ ấn tượng, mang lại nguồn tiền mặt đáng kể khi tăng vọt 32%, lên 3,59 triệu chiếc, chiếm 1/3 tổng số xe mà hãng này bán ra trên toàn cầu.
Ertiga là mẫu MPV đầu tiên trong phân khúc xe đa dụng 7 chỗ có cấu hình động cơ hybrid nhẹ (mild hybrid). Tuy nhiên, mẫu xe này đã dừng cung cấp tại thị trường Việt Nam và thay vào đó là Suzuki XL7 Hybrid vừa được giới thiệu tới người tiêu dùng trong nước ngày 20/8 vừa qua với nhiều nâng cấp đáng kể về ngoại hình, tính năng sản phẩm và đặc biệt là bổ sung khối động cơ hybrid tiết kiệm nhiên liệu.
Một sản phẩm khác cũng được người tiêu dùng quen mặt mang tên Nissan Kicks. Với trang bị công nghệ e-Power duy nhất tại thị trường Việt Nam, ngoại hình thiết kế trẻ trung và thể thao, mẫu xe cũng hướng đến trải nghiệm cảm giác lái và tối ưu mức tiêu hao nhiên liệu. (2,2 lít/100km theo công bố của hãng).
Thêm một mẫu xe đến từ Nhật Bản khác cũng gây ấn tượng trong giai đoạn nửa đầu năm nay là Honda CR-V e:HEV RS. Dù có giá bán lên đến 1,259 tỉ đồng nhưng CR-V hybrid vẫn thu hút sự quan tâm của khách hàng Việt khi đã bán ra 270 chiếc trong tháng 7/2024. Tính từ đầu năm, SUV cỡ C nhà Honda đạt 805 xe.
Ngoài ra, ở nhóm xe hybrid phổ thông tại thị trường Việt còn có Kia Sorento Hybrid hay Haval H6 phiên bản HEV. Tuy nhiên, xét về sức hút cũng như doanh số bán ra, bộ đôi này chưa thể sánh bằng những đối thủ kể trên.
Nhóm các dòng xe hybrid hạng sang
Lexus, hãng con của Toyota là thương hiệu xe sang đi đầu trong việc áp dụng động cơ hybrid tại Việt Nam. Trong dải sản phẩm của Lexus tại Việt Nam, ngoại trừ những mẫu xe kích thước lớn như GX, LX, LM, các dòng IS, ES, NX, RX, LS đều có biến thể hybrid với giá bán cao nhất trong số các lựa chọn.
Các dòng xe IS, ES, NX kết hợp máy xăng 2,5 lít I4 cùng một mô-tơ điện. Công suất trên mỗi xe được điều chỉnh khác nhau tùy theo định hướng của hãng, mức tiêu hao nhiên liệu khoảng 5,5-6,18 lít/100 km.
Ở phân mảng hạng sang, Volvo cũng là hãng xe hiếm hoi cung cấp cấu hình động cơ hybrid tại Việt Nam. Hãng xe Bắc Âu hiện có hai sản phẩm lắp động cơ hybrid, kết hợp máy xăng 2.0 và mô-tơ điện là XC60 và XC90 với công suất tổng khoảng 400 mã lực, mô-men xoắn 640 Nm.
Đặc biệt hơn các mẫu hybrid của Lexus, Volvo XC60 và XC90 có pin cung cấp năng lượng cho mô-tơ kèm khả năng sạc ngoài, tức dạng pulg-in hybrid. Đồng nghĩa với việc chủ xe có thể chủ động sạc pin thay vì phụ thuộc vào động cơ (quá trình phanh tái tạo năng lượng).
Ngoài Lexus và Volvo, thị trường Việt cũng đang cung cấp nhiều mẫu xe hybrid hạng sang khác như Mercedes-Benz C200 Avantgarde, C300 AMG, GLC 200 4Matic... BMW X1, X3...