Theo báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 13/11, sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, hai nước Trung Quốc và Mỹ đã khởi động lại quan hệ ngoại giao hậu trường đang bị đình trệ, để tìm cách khởi động lại mối quan hệ Trung-Mỹ.
Kênh liên lạc bán chính thức này thường được thực hiện thông qua các cựu quan chức, các think tank và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Một vị cố vấn của chính phủ Trung Quốc tiết lộ rằng các hoạt động trao đổi bán chính thức giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã bị đình trệ trong những tháng gần đây, nhưng hiện nay đã được nối lại.
Giáo sư Vương Tương Tuệ (Wang Xiangsui) thuộc Đại học Hàng không và Du hành vũ trụ Bắc Kinh tiết lộ, các hoạt động trao đổi bán chính thức Trung-Mỹ đã được khôi phục trở lại.
Ông Vương Tương Tuệ tiết lộ rằng một số người thân cận với ông Joe Biden, tổng thống sơ cử của Mỹ, gần đây đã liên hệ với Trung Quốc và thảo luận với các think tank (cơ quan tư vấn) Trung Quốc về cách làm thế nào tái khởi động quan hệ Trung-Mỹ.
 |
Giáo sư Vương Tương Tuệ tiết lộ một số người thân cận với ông Joe Biden đã tiếp xúc với phía Trung Quốc để thảo luận khởi động lại quan hệ Trung - Mỹ (Ảnh: nbd.com). |
Vương Tương Tuệ nói rằng các thông điệp từ đội ngũ của ông Joe Biden là tích cực Thông điệp mà người của đảng Dân chủ đến thăm Trung Quốc chuyển tới là: hai nước Trung Quốc và Mỹ nên tránh bùng nổ Chiến tranh Lạnh hoặc xung đột trực tiếp; cả hai bên phải biết cách quản lý sự bất đồng giữa hai bên và tìm cách để cùng tồn tại.
Một cố vấn chính phủ Trung Quốc trước đó đã gặp các ông Kurt Campbell và Jake Sullivan thuộc nhóm của ông Joe Biden. Ông này cho biết, trong vài năm qua, một số cựu quan chức Đảng Dân chủ đã nhiều lần đến thăm Bắc Kinh. Họ nêu lên quan ngại về quan hệ Trung-Mỹ và đưa ra các đề nghị cải thiện quan hệ song phương Mỹ - Trung.
Ông Vương Tương Tuệ nói rằng, ông Biden đã tập hợp một đội ngũ gồm hơn 2.000 cố vấn và chuyên gia về chính sách đối ngoại và an ninh. Một số người trong số họ có thể giữ các vị trí cấp cao trong chính phủ Mỹ khóa tới.
Một cố vấn khác của chính phủ Trung Quốc nói rằng nhiều người trong số họ được coi là "chuyên gia lão làng về Trung Quốc" và có nhiều kinh nghiệm trong việc đối thoại với Bắc Kinh.
Ngày 13/11 theo giờ Bắc Kinh, Trung Quốc đã chính thức chúc mừng ông Joe Biden và đối tác tranh cử của ông, bà Kamala Harris đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm 3/11.
 |
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân chúc mừng ông Joe Biden thắng cử, nói Trung Quốc tôn trọng sự lựa chọn của nhân dân Mỹ , nhưng lãnh đạo Trung Quốc chưa chúc mừng (Ảnh: Dongfang). |
Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 13/11 đã không gọi ông Joe Biden là tổng thống đắc cử, mà nói Trung Quốc hiểu rằng kết quả bầu cử cần được xác nhận theo các thủ tục pháp lý của Mỹ.
Ngoài ra, mặc dù Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phá vỡ im lặng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vẫn chưa chính thức chúc mừng ông Joe Biden và bà Kamala Harris.
Bàn về sự kiện này, một số nhà bình luận về các vấn đề thời sự ở Hồng Kông phân tích rằng Bộ Ngoại giao Trung Quốc có thể không muốn chúc mừng ông Biden quá sớm, để tránh kích động ông Trump tăng cường các biện pháp chống Trung Quốc trong một hoặc hai tháng tới khi quyền lực vẫn chưa được chuyển giao, và cũng có thể Bắc Kinh tránh đặt cược sai trong tình hình toàn thế giới đang bao vây kiềm chế Trung Quốc hiện nay.
Ông Hoàng Vĩ Quốc, cựu trợ lý giáo sư của Khoa Chính trị và Quan hệ Quốc tế của Đại học Baptist Hồng Kông, một nhà bình luận các vấn đề thời sự, đã nhận lời phỏng vấn của VOA tiếng Trung. Ông phân tích, Bộ Ngoại giao Trung Quốc có thể không muốn chúc mừng ông Biden quá sớm, để không kích thích Tổng thống Trump tăng cường các biện pháp chống lại Trung Quốc trong một hoặc hai tháng tới khi mà quyền lực vẫn chưa được chuyển giao.
 |
Nhà bình luận thời sự Hồng Kông Hoàng Vĩ Quốc cho rằng Trung Quốc không chúc mừng ông Joe Biden để tránh kích động ông Donald Trump chống Trung Quốc trong thời gian còn nắm quyền (Ảnh: VOA). |
Ông Hoàng Vĩ Quốc nói: từ góc độ ngoại giao của Trung Quốc, đó là một “vụ đánh cược”. Có thể Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tránh đặt cược sai lầm trong bối cảnh Trung Quốc bị bao vây trên toàn cầu.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng nếu ông Trump thực sự thành công trong việc lật ngược tình thế thông qua thủ tục pháp lý, không bị áp lực tái tranh cử, thì liệu ông Trump có duy trì các biện pháp cứng rắn hiện nay với Trung Quốc hay không là điều đáng được quan tâm. Ông Hoàng Vĩ Quốc nói, với nhận thức chung của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa về Trung Quốc là một mối đe dọa, ông Biden có thể sẽ không lịch sự hơn với Trung Quốc khi ông lên nắm quyền.
Chủ tịch danh dự của Đảng Tự do Hồng Kông, Điền Bắc Tuấn đã nhận lời trả lời phỏng vấn với cựu Chủ tịch Đảng Dân chủ Lưu Huệ Khanh (Emily Liu) trên chương trình phát thanh qua Internet. Ông lưu ý rằng số phiếu bầu của ông Trump đã vượt quá 70 triệu, con số này tăng đáng kể so với 63,8 triệu phiếu bầu 4 năm trước. 70 triệu người Mỹ ủng hộ quan điểm hiện tại của ông Trump và ông tin rằng ảnh hưởng của ông Trump lớn hơn ảnh hưởng của Đảng Cộng hòa.
Điền Bắc Tuấn nói, ông tin rằng sau khi ông Biden nhậm chức sẽ kiềm chế hơn nhiều so với ông Donald Trump trong vấn đề Trung Quốc và có thể dần dần cải thiện mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc, điều mà ông tin rằng sẽ tốt cho cộng đồng doanh nghiệp Hồng Kông.
 |
Ông Joe Biden và đội ngũ làm việc tuyên bố chiến thắng hôm 7/11 (Ảnh: AP). |
Điền Bắc Tuấn ước tính rằng ảnh hưởng của ông Trump sẽ vẫn tồn tại sau khi ông Biden nhậm chức, tuy nhiên, ông tin rằng ông Biden sẽ dần cải thiện quan hệ với Trung Quốc và thậm chí có thể dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của chính quyền Donald Trump đối với Trung Quốc và Hồng Kông, trong đó gồm cả các lệnh trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông.
Nhà bình luận về các vấn đề thời sự Hoàng Vĩ Quốc nói với VOA ông không đồng ý với suy đoán của Điền Bắc Tuấn. Qua danh sách nội các ban đầu của chính quyền Joe Biden được truyền thông tiết lộ, ông cho rằng Ngoại trưởng và Cố vấn An ninh Quốc gia chưa chắc đã theo đuổi đường lối thân Trung Quốc. Vì vậy,ông cho rằng không thể đánh giá quá sớm rằng sau khi ông Biden nhậm chức, lệnh trừng phạt của chính quyền Donald Trump đối với các quan chức ở Trung Quốc và Hồng Kông sẽ dần được dỡ bỏ.
