Hơn 50 ứng dụng hàng đầu tại Trung Quốc đại lục – bao gồm các nền tảng do Tencent Holdings , Alibaba Group Holding và ByteDance điều hành – đang tham gia thử nghiệm đối với hệ thống xác thực danh tính ảo do quốc gia này đề xuất.
Theo đó, đề xuất về chương trình thử nghiệm danh tính ảo trên không gian mạng - Cyberspace ID được Bộ Công an và Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc CAC đưa ra cuối tháng 7, nhưng sau khi hàng loạt nền tảng lớn tại nước này bắt đầu thử nghiệm và nhận những ý kiến trái chiều từ các chuyên gia.
Theo dự thảo, người dùng dịch vụ Internet sẽ thông qua nền tảng Xác thực danh tính mạng quốc gia NNIA của Trung Quốc để tạo một ID ảo, gồm một chuỗi chữ cái và chữ số cùng một "chứng chỉ không gian mạng". Nền tảng sẽ liên kết ID ảo với danh tính thực bằng cách yêu cầu họ quét thẻ căn cước gắn chip, quét khuôn mặt và liên kết tài khoản với số điện thoại.
Người dùng sau khi có ID ảo sẽ có thể dùng để xác thực các dịch vụ trực tuyến. Theo cơ quan quản lý, việc này giúp "giảm tình trạng thu thập và lưu trữ quá mức thông tin cá nhân trên các nền tảng Internet". Việc đăng ký sử dụng ID ảo cũng được thực hiện "trên cơ sở tự nguyện".
Được biết, dự thảo được đưa ra sau gần một thập kỷ các dịch vụ tại Trung Quốc yêu cầu người dùng phải khai báo danh tính thực, tạo ra một lượng dữ liệu lớn. Từ 2017, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông tại đây được yêu cầu thu thập tên thật và số CMND khi khách hàng đăng ký dịch vụ. Người tham gia các trang mạng xã hội như Weibo và WeChat cũng phải xác thực tài khoản bằng giấy tờ tùy thân. Hơn một tỷ người dùng Internet tại nước này đã cung cấp nhiều thông tin cá nhân khác nhau cho các nền tảng trực tuyến lớn.
Theo một cuộc khảo sát do trang tin South China Morning Post thực hiện, các ứng dụng phổ biến như nền tảng chỉnh sửa hình ảnh Meitu , cũng như các thiết bị đầu cuối của Taobao, Tmall, Meituan và Douyin thuộc sở hữu của ByteDance, đã thêm tùy chọn đăng nhập bằng ID ảo cho người dùng.
Trong khi sáng kiến mới này của Trung Quốc phản ánh sự chú trọng trong việc bảo mật dữ liệu quốc gia và ngăn chặn việc lạm dụng thông tin cá nhân được thu thập bởi các ứng dụng, các chuyên gia pháp lý đã bày tỏ lo ngại về những tác động đối với quyền riêng tư và sự giám sát của chính phủ.
Họ cảnh báo rằng sáng kiến này cũng có thể tăng cường giám sát các hoạt động trực tuyến của cá nhân, nhiều năm sau khi chính phủ yêu cầu các trang web và ứng dụng phải thu thập tên thật và số chứng minh thư nhân dân của người dùng.
Theo Lester Ross, đại diện một công ty luật tại Bắc Kinh, rằng dự thảo sẽ cho phép các cơ quan quản lý nhà nước thu thập thông tin cá nhân mà không chia sẻ với các nền tảng Internet. "Việc này giải quyết một số lo ngại phổ biến về tình trạng thu thập dữ liệu quá mức và bảo vệ quyền riêng tư, trong khi cơ quan quản lý nhà nước vẫn có quyền truy cập vào danh tính thực", Ross nói.
Một chuyên gia giấu tên cho rằng mục đích của cách làm này có thể là nhằm kiểm soát toàn diện đối với quyền truy cập Internet. Theo đó, thay vì yêu cầu các nền tảng trên mạng cung cấp thông tin về người dùng, cơ quan quản lý có thể tiếp cận trực tiếp vào hoạt động trực tuyến của bất kỳ ai. Một hệ thống giám sát tập trung có thể theo dõi và phân tích toàn diện dấu vết trực tuyến của một cá nhân.
Shen Kui, giáo sư luật tại Đại học Bắc Kinh, thừa nhận rằng một danh tính ảo có thể đơn giản hóa quá trình xác thực trong các giao dịch trực tuyến và làm giảm khả năng sử dụng sai thông tin cá nhân.
Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng ý tưởng bắt buộc phải có danh tính ảo thống nhất sẽ làm dấy lên nỗi lo ngại về một hệ thống giám sát tập trung có thể theo dõi và phân tích toàn diện dấu vết trực tuyến của một cá nhân, theo bài viết được Shen công bố vào tháng trước trên tài khoản WeChat của Trung tâm Luật Hiến pháp. Bài đăng này sau đó đã bị xóa.
Lao Dongyan, giáo sư luật của Đại học Thanh Hoa, phản đối đề xuất này, cho rằng ID ảo sẽ cho phép cơ quan chức năng biết mọi dấu vết mà cá nhân để lại trên Internet, bao gồm cả lịch sử duyệt web. Ngoài ra, bà Dongyan lo ngại chứng chỉ không gian mạng sẽ biến việc sử dụng Internet thành một đặc quyền mà người dùng có thể phải xin được cấp phép.
Theo SMCP, Nikkei Asia
