Thay vì cố bắt chước Trung Quốc, Nhật Bản tốt hơn nên theo đuổi chiến lược cạnh tranh riêng. Các chiến lược cạnh tranh như Mỹ từng đưa ra thời kỳ cuối Chiến tranh lạnh luôn tìm cách khai thác các lợi thế của mình và và điểm yếu của kẻ địch, National Interest khuyên.
Khi Trung Quốc liên tục khoe rằng nước này sắp có nhiều tàu sân bay, Mỹ và các nước láng giềng của Bắc Kinh có thể đã bắt đầu chuẩn bị cho tình huống này. Điều này đặc biệt đúng với Nhật Bản, đối thủ truyền thống của Trung Quốc trong khu vực.
Mặc dù có thể bắt chước Trung Quốc phát triển tên lửa để gây nguy hiểm cho tàu sân bay của Mỹ cũng là một ý tưởng hay, nhưng cách thức hiệu quả và kinh tế hơn sẽ là củng cố khả năng hiện tại của Nhật Bản là hạm đội tàu ngầm.
Trung Quốc sở hữu tàu sân bay Liêu Ninh từ năm 2012. Nhưng khả năng chiến đấu của tàu sân bay này hết sức hạn chế và chủ yếu chỉ được dùng để huấn luyện nhân sự vận hành các tàu sân bay trong tương lai mà Trung Quốc đang xây dựng. Chiếc đầu tiên trong số các tàu sân bay này đã được ra mắt vào đầu năm nay và có thể sẽ được đưa vào phục vụ trong Hải quân Trung Quốc vào năm 2020.
Theo chuyên gia quốc phòng David Majumdar, chiếc tàu sân bay thứ hai này chỉ cải tiến một chút so với tàu Liêu Ninh. Đáng chú ý là con tàu này vẫn có bộ phận phóng máy bay. Với con tàu sân bay thứ hai được sản xuất trong nước, người ta hy vọng tàu sân bay của nước này sẽ tiên tiến hơn về mặt công nghệ, điển hình là bao gồm bệ phóng chạy bằng hơi nước và các bệ phóng điện từ.
Ông Majumdar dẫn lại lời của một chuyên gia quân sự Trung Quốc nhận định: “Tàu sân bay số 002 sẽ khác hoàn toàn so với tàu Liêu Ninh (001) và tàu 001A, và nó sẽ trông giống tàu sân bay của Mỹ hơn là tàu sân bay của Nga".
Trung Quốc được cho là sẽ triển khai ít nhất 6 tàu sân bay, giúp nâng cao đáng kể khả năng triển khai sức mạnh của nước này. Đây là nhân tố mà Nhật Bản và cả châu Á sẽ phải đối phó. Bắc Kinh đã đưa ra một kế hoạch chi tiết để đối phó với các đội tàu sân bay của kẻ thù mà nhân tố chính là tên lửa đạn đạo chống tàu.
Tên lửa sát thủ tàu sân bay DF-21 của Trung Quốc có động cơ tái xâm nhập MARV, cho phép Trung Quốc có thể định vị lại đầu đạn sau khi bắn để định hướng cho sự di chuyển của tàu sân bay trong suốt chuyến bay.
Trên lý thuyết, Nhật Bản có thể xây dựng tên lửa đạn đạo chống tàu tương tự (ASBM) để đối phó với các tàu sân bay của Trung Quốc (mặc dù Mỹ không được xây dựng các tên lửa chống tàu trên mặt đất vì đã ký kết Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung INF). Nhưng đây sẽ là cách tiếp cận sai lầm.
Quyết định phát triển tên lửa đạn đạo chống tàu của Trung Quốc là hoàn toàn có thể hiểu được vì ngành công nghiệp quốc phòng của nước này đã có nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo cho các vũ khí hạt nhân. Ngược lại, Nhật Bản vì Hiến pháp hòa bình đã từ bỏ khả năng tấn công phòng thủ từ lâu.
Tất nhiên Nhật Bản là một nước tiên tiến về công nghệ và các nhà khoa học của nước này hoàn toàn có thể sản xuất tên lửa một cách tương đối dễ dàng. Quả thực, Tokyo đã có kinh nghiệm phát triển công nghệ không gian vũ trụ và các hệ thống phòng thủ tên lửa. Tuy nhiên việc phát triển một loại tên lửa đạn đạo chống tàu uy lực sẽ rất tốn thời gian và tiền bạc.
Vẫn chưa biết Trung Quốc đã chi bao nhiêu để phát triển tên lửa DF-21D, loại tên lửa có thể sánh ngang với Pershing-II của Mỹ, National Interest nhận định.
Pershing-II là một loại tên lửa đạn đạo có MARV được Mỹ phát triển từ cuối thời kỳ Chiến tranh lạnh và đây chính là nguồn cảm hứng để Trung Quốc phát triển tên lửa DF-21D. Khi Pershing-II bị tiêu hủy vì Hiệp ước INF, Ủy ban tính toán chính phủ ước tính Mỹ đã chi khoảng 2,6 tỷ USD vào phát triển 247 tên lửa Pershing-II, tương đương với 5,8 tỷ USD vào năm 2017.
Đó chỉ mới là chi phí xây dựng tên lửa nói riêng. Nếu muốn chống mục tiêu như tàu sân bay một cách hiệu quả thì tên lửa chống tàu cần phải được hỗ trợ bởi một loạt các hệ thống. Theo chuyên gia Rober Farley giải thích, DF-21D phụ thuộc vào việc vận hành bộ các cảm biến cũng như hệ thống liên lạc có khả năng tích hợp các cảm biến này và chuyển thông tin tới bộ phận bắn. Nói cách khác, ASBM cần thông tin thực, có thể được chuyển tới tên lửa để dẫn đường tới mục tiêu đang di chuyển.
Ông Harry Kazianis cho biết, đối với Trung Quốc, các hệ thống giám sát này có thể bao gồm cả radar trải rộng, hệ thống theo dấu vệ tinh và các phương tiện không người lái trên không, mỗi chiếc lại hướng dẫn tên lửa tới mục tiêu ở các vùng biển mở. Tất cả những thiết bị này sẽ làm tăng chi phí cho Nhật Bản nếu muốn bắt chước Trung Quốc.
Hơn nữa, cho dù được quảng bá như vậy nhưng chưa rõ liệu các "sát thủ tàu sân bay" của Trung Quốc uy lực ra sao. Trung Quốc chưa bao giờ thử nghiệm tên lửa vào các mục tiêu đang di chuyển. Hơn nữa, mỗi bước đi hỗ trợ cho DF-21D của hệ thống này sẽ rất dễ bị tổn thương trước các đòn phản công của kẻ thù. Nếu mọi bước này đều thất bại thì đội tấn công tàu sân bay sẽ cản trở các hệ thống phòng thủ tên lửa.
Thay vì cố bắt chước Trung Quốc, Nhật Bản tốt hơn nên theo đuổi chiến lược cạnh tranh riêng. Các chiến lược cạnh tranh như Mỹ từng đưa ra thời kỳ cuối Chiến tranh lạnh luôn tìm cách khai thác các lợi thế của mình và và điểm yếu của kẻ thù. Học thuyết chống tiếp cận của Trung Quốc nhằm đối phó với Mỹ là một ví dụ minh họa cụ thể, vì nó khai thác lợi thế về địa lý của Bắc Kinh và nhu cầu tiếp cận của Washington, National Interest khẳng định.
Như đã đề cập, Nhật Bản không có kinh nghiệm phát triển tên lửa nhưng tàu ngầm lại là lợi thế của nước này. Tàu ngầm lớp Soryu của Nhật là loại tàu ngầm chạy bằng điện-diesel uy lực nhất trên thế giới. Và những tàu ngầm này có thể khiến tàu sân bay khiếp sợ.
Theo lời một sĩ quan Mỹ, “một tàu ngầm nhỏ cũng có thể đe dọa cả thiết bị lớn như tàu sân bay.” Đây không phải là dự án mạo hiểm như tên lửa DF-21D, nhưng trên thực tế tàu ngầm đã đánh chìm được 8 tàu sân bay trong Thế chiến II.
Hơn nữa việc phát triển tàu ngầm cũng khá kinh tế. Ngay cả tàu ngầm Soyru tương đối đắt đỏ cũng chỉ tốn khoảng nửa tỷ USD để xây dựng, có nghĩa là với số tiền Mỹ phát triển tên lửa Pershing-II thì Nhật có thể xây dựng đến 11 tàu ngầm Soryu.
Đáng nói nhất là tác chiến chống tàu ngầm lại là một lĩnh vực yếu kém của Trung Quốc. Cho dù trong những năm qua nước này đã cố gắng củng cố khả năng chống tàu ngầm, tuy nhiên hầu hết chỉ tập trung vào việc phát hiện tàu ngầm ở ven bờ chứ không phải ở vùng biển mở. Do đó tàu ngầm chắc chắn sẽ là con đường hiệu quả nhất và kinh tế nhất cho Nhật Bản nếu muốn đối phó với các tàu sân bay trong tương lai của Trung Quốc.
