Điều này được khẳng định tại hội thảo quốc tế "Vật lý trị liệu kiểu Nhật góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế" đã được tổ chức tại Hà Nội, với sự tham dự của hơn 200 chuyên gia, bác sĩ về phục hồi chức năng (PHCN), kỹ thuật viên vật trị liệu trong nước và Nhật Bản.
Dự hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn khẳng định ở Việt Nam, công tác PHCN vô cùng quan trọng, khi số người cao tuổi gia tăng, chiếm 11,9% dân số; người khuyết tật từ 2 tuổi trở lên chiếm 7,06% dân số; mô hình bệnh tật thay đổi, số người cần PHCN cũng tăng: tai nạn thương tích, tim mạch, đột quỵ, bệnh không lây nhiễm, tâm thần, COVID-19...
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về PHCN dần được hoàn thiện, với các quy định về khám, chữa bệnh, người cao tuổi, người khuyết tật… và các hướng dẫn chuyên môn do Bộ Y tế ban hành.
Mạng lưới các cơ sở PHCN được mở rộng khắp cả nước, bao gồm 1 bệnh viện PHCN tuyến trung ương; 37 bệnh viện PHCN tuyến tỉnh và 25 BV điều dưỡng – PHCN thuộc các bộ, ngành (chủ yếu là Bộ Lao động Thương binh và Xã hội); 550 khoa PHCN, hoặc liên khoa trong đó có chuyên môn PHCN ở các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến trung ương, tỉnh, huyện; tại xã phường có phân công cán bộ theo dõi công tác PHCN...
“Tuy nhiên, công tác PHCN ở nước ta vẫn còn nhiều thách thức, là mạng lưới cơ sở PHCN phát triển chưa đồng bộ cả ở trong và ngoài ngành Y tế, cả y tế cơ sở và tuyến tỉnh của nhiều địa phương” - Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho hay.
Hiện nay, có 10 địa phương sáp nhập bệnh viện PHCN vào bệnh viện y học cổ truyền làm giảm số lượng bệnh viện PHCN. Trong khi lại thiếu sự phối hợp, liên kết trong hoạt động chuyên môn; thiếu sự kiểm soát chất lượng của các cơ quan quản lý nhà nước về y tế với cơ sở PHCN thuộc các bộ, ngành khác quản lý.
Nhân lực chuyên khoa PHCN vừa yếu vừa thiếu ở các tuyến, đặc biệt tuyến y tế cơ sở và khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, hiện có khoảng 0,25 nhân lực PHCN/10.000 dân, thấp hơn so với định mức theo khuyến cáo của WHO (0,5 – 1/10.000 dân).
Việc đào tạo về PHCN còn nhiều hạn chế, Việt Nam mới có mã ngành đào tạo về PHCN, chưa có mã ngành đào tạo riêng về vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, chân tay giả và dụng cụ trợ giúp, công nghệ trợ giúp... Hiện có khoảng 7.200 người được đào tạo về PHCN, trong đó khoảng 6500 người được đào tạo về vật lý trị liệu, khoảng 50 người được đào tạo về hoạt động trị liệu, khoảng 180 người được đào tạo về ngôn ngữ trị liệu… Hiện nay Việt Nam đang thí điểm đào tạo 3 mã ngành: Vật lý trị liệu, Hoạt động trị liệu, Ngôn ngữ trị liệu.
Cơ sở vật chất hầu hết là các trang thiết bị cơ bản, đơn giản, chưa đáp ứng nhu cầu; tuyến y tế cơ sở và hệ thống bảo trợ xã hội, nhiều cơ sở chật hẹp, cũ, không tiếp cận người khuyết tật.
Ngoài ra, phát triển chuyên môn, kỹ thuật PHCN chưa đồng bộ giữa trung ương và địa phương, dịch vụ PHCN chủ yếu về vật lý trị liệu. Tại tuyến xã mới chỉ có PHCN dựa vào cộng đồng ở 25% các xã, cung cấp dịch vụ PHCN tại trạm y tế xã còn rất hạn chế; Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dữ liệu và hoạt động PHCN cho người khuyết tật còn hạn chế...
"Nhận định được những khó khăn, thách thức trong lĩnh vực PHCN, cũng như vai trò của PHCN, Chính phủ, Bộ Y tế và các ngành liên quan đã quan tâm, đầu tư để thúc đẩy PHCN thực sự trợ giúp người bệnh để họ có thể hòa nhập, cải thiện chất lượng sống. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 569/QĐ-TTg ngày phê duyệt Chương trình phát triển hệ thống PHCN giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn thông tin.
Trong bối cảnh đó, sự hỗ trợ của Nhật Bản trong lĩnh vực PHCN của Việt Nam là rất quan trọng. Nhật Bản đã đào tạo và triển khai các chuyên ngành chuyên sâu về PHCN rất lâu như: Vật lý trị liệu, Hoạt động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, chân tay giả và dụng cụ trợ giúp...
Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Trần Trọng Hải - Chủ tịch Hội PHCN Việt Nam - cho rằng Quyết định của Thủ tướng là cơ sở để Việt Nam có căn cứ pháp lý đầu tư phát triển PHCN trong thời gian tới: PHCN là một trong các lĩnh vực không thể thiếu của hệ thống y tế hoàn chỉnh; là dịch vụ y tế dành cho người khuyết tật và bất kỳ người dân nào có vấn đề sức khỏe; duy trì và phát triển mạng lưới PHCN phù hợp với quy hoạch hệ thống y tế, tiến tới ngang tầm các nước.
Tại hội thảo, các chuyên gia Nhật Bản đã giới thiệu mô hình và những ưu thế của vật lý trị liệu kiểu Nhật Bản. Sau đó, hai bên đã ký Biên bản hợp tác phát triển vật lý trị liệu kiểu Nhật ở Việt Nam.
Hội thảo do Tổ chức kỹ thuật y tế quốc tế Nhật Bản, Hội Vật lý trị liệu Nhật Bản và Hội phục hồi chức năng Việt Nam, Hội Vật lý Trị liệu Việt Nam tổ chức. Đây cũng là một trong những hoạt động khoa học kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nhật Bản - Việt Nam.
