“Trung Quốc bắt giữ trái phép 2 công dân Canada là hành vi không thể chấp nhận!”
Hôm 14.12, ông Mike Pompeo, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã cùng bà Ngoại trưởng Chrystia Freeland và Bộ trưởng Quốc phòng Canada Harjit Sajjan tổ chức một cuộc họp báo chung tại thủ đô Washington. Tại đây, ông Mike Pompeo đã nói: “Trung Quốc bắt giữ trái phép 2 công dân Canada là hành vi không thể chấp nhận. Họ cần phải được phóng thích”.
“Bất kể họ là công dân nước chúng tôi hay quốc gia khác, Mỹ đều ủng hộ việc này [phóng thích]. Chúng tôi yêu cầu các nước trên thế giới đối xử tốt với công dân quốc gia khác. Tình trạng của hai công dân Canada ở Trung Quốc cần phải kết thúc!”, ông Mike Pompeo nói.
Ông Mike Pompeo cũng nhấn mạnh Mỹ luôn dốc sức để công dân của nước mình bị bắt giữ được trở về nhà và cũng làm như thế khi công dân Canada bị bắt.
Ông Mike Pompeo là quan chức cao cấp chính phủ Mỹ đầu tiên lên tiếng bình luận về sự kiện Trung Quốc bắt giữ các công dân Canada. Cùng ngày, Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng đã lên tiếng, cho rằng: việc chính phủ Trung Quốc bắt giữ 2 công dân Canada vì trước đó Canada đã bắt giữ Phó chủ tịch kiêm Giám đốc Tài chính Tập đoàn Huawei là “hành vi không thể chấp nhận!”.
Quan chức Canada đã được phép đến thăm ông Michale Kovrig. Bà Ngoại trưởng Chrystia Freeland cho biết, nhiệm vụ hàng đầu hiện nay của Ottawa là giành được quyền đến thăm ông Michael Spavor và đảm bảo các công dân Canada này được hưởng dịch vụ lãnh sự toàn diện.
 |
|
Bà Chrystia Freeland: không có gì đau đớn hơn là việc công dân Canada bị giam cầm ở bên ngoài lãnh thổ. Đây là nhiệm vụ hàng đầu mà chính phủ cần xử lý hiện nay.
|
Việc Trung Quốc bắt giữ 2 công dân Canada là hành vi trả thù vụ bà Mạnh Vãn Chu bị bắt
Bà Chrystia Freeland nói, người ta cho rằng hai công dân Canada bị Trung Quốc bắt trong tuần là hành vi trả thù việc Canada bắt giữ Mạnh Vãn Chu: “Đối với tôi và ngài thủ tướng, không có gì đau đớn hơn là việc công dân Canada bị giam cầm ở bên ngoài lãnh thổ. Đây là nhiệm vụ hàng đầu mà chính phủ chúng tôi cần xử lý hiện nay”.
Bà Chrystia Freeland cũng cho biết khi công dân Canada bị bắt ở nước ngoài, chính phủ sẽ giành cho họ sự giúp đỡ mạnh mẽ. Bà nói: “Trong vụ việc các ông Michale Kovrig và Michael Spavor, điều chúng tôi trực tiếp quan tâm là giành quyền thăm lãnh sự và tìm hiểu những lời cáo buộc của Trung Quốc đối với họ. Chúng tôi đang tìm kiếm những hành động đó, đang rất, rất tích cực phục vụ họ”. Bà nói rằng Đại sứ Canada tại Bắc Kinh John McCallum cùng ngày 14.12 đã đến thăm ông Michale Kovrigene tại Bắc Kinh.
Nói về việc Canada bắt giữ Mạnh Vãn Chu, bà Chrystia Freeland cho rằng, đây không phải là một quyết định chính trị mà chỉ là “làm theo quy tắc”. Ông Mike Pompeo cũng cho rằng, trong việc truy bắt bà Chu, Mỹ “từng bước đều tôn trọng pháp trị”. Theo yêu cầu của Mỹ, Canada đã bắt giữ Mạnh Vãn Chu. Mỹ nói Huawei đã vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran. Hiện bà đã được bảo lãnh tại ngoại, nhưng có khả năng bị dẫn độ sang Mỹ.
Bà Chrystia Freeland cũng có ý phê phán việc mới đây Tổng thống Mỹ Donald Trump nói vụ án Mạnh Vãn Chu có thể được dùng để đàm phán mậu dịch với Trung Quốc. Bà nói: “Đối với Canada, điều rất quan trọng là không dùng hiệp nghị dẫn độ cho mục đích chính trị. Canada không làm như thế. Tôi nghĩ, các quốc gia dân chủ bao gồm nước Mỹ đồng minh của chúng tôi cũng sẽ tuân thủ quy tắc đó”.
 |
|
Hai công dân Canada bị bắt: cựu quan chức ngoại giao Michale Kovrig (phải) và thương gia Michael Spavor.
|
Hôm 1.12, cảnh sát Canada theo yêu cầu của Mỹ đã bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu, sau đó Trung Quốc đã bắt bắt giữ hai công dân Canada là cựu quan chức ngoại giao Michale Kovrig và thương gia Michael Spavor. Ông Michale Kovrig hiện là cố vấn của Tổ chức phòng ngừa khủng hoảng quốc tế International Crisis Group. Giới phân tích thời sự quốc tế phổ biến cho rằng đây là hành vi trả đũa lại việc Canada bắt giữ bà Chu.
Ông Cảnh Sảng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói, 2 người Canada bị bắt do liên quan đến vi phạm an ninh quốc gia của Trung Quốc nên bị điều tra, nhưng giới phân tích cho rằng lý do này “mạnh mẽ nhưng có vẻ mơ hồ”.
Tổ chức International Crisis Group ngày 15.12 đã ra tuyên bố, yêu cầu Trung Quốc lập tức thả ngay ông Michale Kovrig. Tuyên bố viết: “Việc ông Michale Kovrig bị bắt một cách tùy tiện đã nảy sinh hiệu ứng gây nhụt chí những ai muốn đến thăm và tiếp xúc với Trung Quốc”. Tuyên bố cũng viết, do ông Michale Kovrig từ 2014 đến 2016 đã là một nhà ngoại giao Canada ở Trung Quốc nên các cơ quan ngoại giao ở các nơi trên thế giới đều cần chú ý: hoạt động ngoại giao bình thường cũng có thể trở thành lý do bị bắt ở Trung Quốc.
