(tiếp theo kỳ trước)
GRU - Vũ khí bí mật Nga khiến Mỹ phải gờm
Cuối cùng, chính GRU chứ không phải KGB đã thành công trong việc chiêu mộ được quan chức người Mỹ cấp cao nhất từng được Liên Xô tuyển dụng. Một cố vấn tình báo cho chủ tịch tham mưu trưởng liên quân Mỹ, Trung tá Willian Henry Whalen đã bị FBI bắt giữ năm 1962 vì đã cung cấp cho chỉ huy những thông tin cực kỳ nhạy cảm về năng lực của quân đội Mỹ và suy nghĩ của Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ. Dù tội trạng khá nghiêm trọng nhưng Whalen chỉ bị kết án 6 năm tù.
GRU đã bị suy yếu đáng kể sau Chiến tranh lạnh và chỉ cách đây ba năm, GRU đã bị coi là lực lượng tàn lụi ở nước Nga. Cơ quan này đã suy yếu nghiêm trọng kể từ sau năm 2008, vì tổng thống Putin đã tức giận chỉ trích hoạt động yếu kém của GRU trong cuộc chiến ngắn với Georgia năm đó. Một số người khác lại cho rằng những năm cải cách đã cắt giảm nhân lực của GRU xuống 1.000 người và cắt giảm số cơ quan trực thuộc từ 8 xuống còn 5. Trong khi ngân sách của các cơ quan tình báo khác tăng lên thì ngân sách của GRU lại bị cắt giảm đáng kể.
Tuy nhiên tất cả mọi thứ đã thay đổi nhanh chóng. “Giờ đây họ đã quay trở lại”, một cựu tình báo CIA ở Matxcơva đã trả lời The Daily Beast. “Họ đã quay lại vì ông Putin, cũng như Stalin trước kia muốn có nhiều cơ quan tình báo cạnh tranh với nhau. Và nhiệm vụ của họ thường chồng lấn với nhiệm vụ của FSB và SVR”.
Từ quan điểm của ông Putin, GRU đã có một chiến thắng ngoạn mục: Đó là chiến dịch phong tỏa và sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014.
Theo giới chuyên gia phương Tây, GRU có trách nhiệm trong việc điều hành cuộc chiến của Nga ở Ukraine, biến mình trở thành vũ khí bí mật của ông Putin, như Mark Galeotti, một chuyên gia về lĩnh vực an ninh Nga đã viết trên trang Foreign Policy vào năm 2014.
Vụ sáp nhập Crimea là dựa trên các kế hoạch sử dụng thông tin tình báo từ GRU. GRU đã khảo sát khu vực một cách cẩn thận, giám sát lực lượng Ukraine đóng tại đây và nghe lén liên lạc của họ.
Phương Tây cáo buộc GRU đạo diễn đội quân “những người lịch sự” thực hiện việc tiếp quản và sau đó lại xuất hiện để cố gắng lặp lại hành động ở Donetsk và Lugansk ở miền đông Ukraine, nhiều người từng là những sĩ quan thuộc đơn vị GRU Spetsnaz với kinh nghiệm trận mạc dày dạn ở Afganistan, Chechnya và Balkan.
Igor Strelkov, một cựu tư lệnh của nước Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng ở đông Ukraine đã bị liệt vào danh sách đen của Liên minh châu Âu như một nhân viên của GRU, cho dù ông này từng tuyên bố trên các phương tiện truyền thông và trong các bài phát biểu công khai rằng mình từng là một nhân viên FSB.
Theo Daily Beast, những chứng cớ lớn hơn về sự dính líu của GRU ở chiến trường Ukraine xuất hiện vào tháng 5/2015 khi Evgeniy Erofeev và Alexandr Alexandrov, hai lính đặc nhiệm GRU, bị bắt giữ bởi chính quyền Poroshenko vì đã chỉ đạo các đơn vị dân quân ly khai ở Lugansk, đã được trao đổi lấy Nadiya Savchenko, một phi công quân đội Ukraine bị Nga bắt giữ và sau đó bị xét xử ở Nga. Trao đổi một tù nhân trong một cuộc chiến không tuyên bố đổi lấy hai gián điệp là một cú mặc cả thành công.
Một thực tế đáng chú ý khác là đầu não tình báo duy nhất của Nga bị Bộ Tài chính Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt vì cuộc khủng hoảng tại Ukraine là tướng Igor Sergun, một cựu tùy viên đại sứ quán được bổ nhiệm giữ chức vụ giám đốc GRU khiến nhiều người tò mò. Ông Sergun đã đột ngột qua đời hồi năm ngoái, sau một con đau tim (cho dù có những tin đồn ở cả Nga và Ukraine về cái chết của ông có liên quan tới những người ly khai ở Donbass) và thay thế ông là Igor Valentinovich Korobov hiện cũng bị liệt vào danh sách trừng phạt tương tự cùng với ba phó trưởng tham mưu hàng đầu, lần này là vì hành vi can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Hai tuần trước, hãng tình báo Crowdsrike đã cáo buộc GRU đã mài giũa khả năng chiến tranh mạng ở chiến trường Ukraine bằng cách đưa một phần mềm độc hại vào một ứng dụng Android do một sĩ quan Ukraine tên là Yaroslav Sherstyuk tạo ra, để hỗ trợ các khẩu đội pháo bắn trúng mục tiêu. Ứng dụng này đã được cung cấp trên các diễn đàn quân sự từ mùa hè 2014 đến tận 2016.
Nhờ đó tình báo quân sự Nga có thể giám sát vị trí hiển thị trên GPS của binh lính Ukraine và thu thập các tin nhắn SMS, các cuộc điện thoại, danh sách liên lạc và dữ liệu mạng của họ. Người tạo ra ứng dụng này cho rằng có khoảng 9.000 người sử dụng, chủ yếu là các pháo thủ trong các đơn vị pháo D-30 chủ lực trong quân đội Ukraine và không rõ là có bao nhiêu phiên bản ứng dụng này đã được cài đặt.
Tiết lộ này nếu được xác nhận sẽ khiến người ta nghi ngờ liệu việc lực lượng chính phủ Assad tái chiếm miền đông Aleppo với tốc độ nhanh chóng hai tuần trước liệu có phải là nhờ vào việc phá hoại điện tử này hay không. Thậm chí trước khi Nga can thiệp quân sự trực tiếp vào Syria vào tháng 9/2015, đã có báo cáo của nhân viên GRU liên quan đến chính quyền Assad.
Kể từ cuộc chiến thứ hai của ông Putin được tiến hành, các nhiệm vụ của GRU đã trở nên hiển nhiên. Một trong số hàng chục lính Nga tử vong ở Syria là đại úy Fyodor Zhuravlev, một sĩ quan tác chiến đặc biệt của GRU đã hy sinh vào tháng 11/2015. Người ta không thể biết GRU đã đưa tới Syria bao nhiêu người, nhưng ước tính là khoảng hàng trăm người.
Và vũ khí bí mật của ông Putin hiện đã được bật mí.
