|
| Máy bay tiêm kích tàng hình thế hệ 5 PAK-FA (Ảnh không quân vũ trụ Nga) |
Những diễn biến xấu của nền kinh tế Nga trong những năm vừa qua đã ảnh hưởng tới các kế hoạch hiện đại hóa quân đội của nước này. Do đó để tiết kiệm, Mátxcơva đang đầu tư nâng cấp hoặc hiện đại hóa các thiết bị hiện đang sử dụng, thay vì chờ đợi các thiết bị mới như xe tăng Armata hay máy bay chiến đấu PAK-FA được đưa vào sử dụng.
Phần lớn các thiết bị của Không quân Nga hiện nay đều là di sản của Liên Xô từ thời Chiến tranh lạnh, và ưu tiên hàng đầu của Nga hiện nay là tăng cường số lượng các thiết bị hiện đại đang hoạt động hơn là phát triển các khả năng mới mang tính cách mạng.
Các tiêu chí của Chương trình vũ trang quốc gia giai đoạn 2011-2020 của Nga đều nhấn mạnh vào số lượng các trang thiết bị hiện đại đưa vào sử dụng: đến năm 2015 phải đạt mốc 30% và đến năm 2020 là 70%. Đến nay rất khó để xác định Nga đã đạt được mục tiêu đề ra hay chưa nhưng chắc chắn một điều rằng số lượng trang thiết bị hiện đại rõ ràng đang tăng lên.
Thứ trưởng Quốc phòng Nga đã phát biểu hồi tháng 4/2016 rằng kể từ năm 2013, quân đội Nga đã có thêm 1.200 máy bay mới và máy bay được hiện đại hóa, cụ thể 250 máy bay mới, 300 máy bay trực thăng mới và 700 máy bay được hiện đại hóa. Về cơ bản, tất cả các máy bay chiến đấu cánh cố định mới đều là phiên bản hiện đại của máy bay từ thời Liên Xô những năm 80, bao gồm Su-27 'Flanker', Su-25 'Frogfoot', MiG-29 'Fulcrum' và MiG-31 'Foxhound'.
Những máy bay thế hệ thứ tư này được trang bị hệ thống điện tử và radar hiện đại, thường được coi như máy bay chiến đấu thế hệ 4.5 nhưng thiếu các tính năng của máy bay thế hệ thứ năm như F-35.
Theo National Interest, tham vọng phát triển máy bay PAK-FA- máy bay chiến đấu Nga thế hệ thứ năm- liên tục bị trì hoãn vì chi phí cao và sự hỗ trợ không liên tục từ đối tác là Ấn Độ. Hiện nay mới chỉ có 8 nguyên mẫu của chiếc máy bay này, và kế hoạch mới nhất sẽ là có thêm 12 chiếc vào năm 2020.
Các dây chuyền sản xuất Su-35 hay MiG-35 sẽ được hưởng lợi từ những thiếu sót của PAK-FA, cũng như nhu cầu xuất khẩu tiếp tục gia tăng của máy bay chiến đấu thế hệ 4.5 của Nga. Đây là một kế hoạch thực tế và hết sức tiết kiệm.
Không chỉ riêng Nga, Hải quân Mỹ bắt đầu chuyển từ máy bay F/A-18 Hornet từ thập kỷ 1980 sang máy bay Super Hornet hiện đại vào đầu những năm 2000. Những máy bay chiến đấu thế hệ 4.5 này vẫn rất tốt và ít phải nâng cấp và phát triển thêm các máy bay dòng mới.
Và vì các chương trình máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm của Mỹ còn gặp nhiều trở ngại nên cũng dễ hiểu vì sao Nga lại chọn một con đường ít nguy hiểm hơn, cho dù không phải là không có những chi phí cơ hội.
National Interest cho biết không chỉ các kế hoạch hiện đại hóa không quân bị trì hoãn mà kế hoạch hiện đại hóa hải quân Nga còn tiến triển chậm hơn nhiều. Trong số 108 thiết bị chiến đấu trên mặt nước hiện nay thì có đến 3/4 là trên 25 năm tuổi.
Những nỗ lực xây dựng các thiết bị chiến đấu hiện đại trên mặt nước của Nga hiện nay tập trung vào các loại tàu tương đối nhỏ. Từ năm 2010 đến nay, Nga đã đưa 11 tàu hộ tống và hai tàu khu trục nhỏ đi vào hoạt động, và đến năm 2019, dự kiến sẽ có thêm 12 tàu hộ tống nữa.
Nhưng kể từ sau vụ sáp nhập Crimea năm 2014, Ukraine đã ngừng xuất khẩu động cơ tua-bin khí sang Nga. Vì vậy trong số 6 tàu khu trục nhỏ đang đi vào những giai đoạn hoàn thiện cuối cùng, chỉ có 3 chiếc là đủ tua-bin để hoạt động. Điều này đang khiến Hải quân Nga đau đầu và buộc phải tìm nguồn khác thay thế.
Trong số 20 tàu chiến lớn trên mặt nước (bao gồm các tàu khu trục lớn và các tàu tuần dương), chỉ có 2 chiếc là đi vào hoạt động từ cuối những năm 1990. Từ đó đến nay Hải quân Nga không có thêm một tàu chiến cỡ lớn nào. Ba tàu khu trục hiện nay vẫn đang được bảo trì, nhưng nếu quay lại hoạt động thì chúng sẽ thay thế một số tàu đã cũ chứ không phải là tàu chiến bổ sung thêm.
Tương tự, hai trong số các tàu tuần dương lớp Kirov từ thập kỷ 1980 vẫn đang được bảo trì, một trong số đó là tàu Đô đốc Nahkimov đang được hiện đại hóa. Đến năm 2020, tàu Nahkimov sẽ thay thế chiến hạm Pyotr Veliky để trở thành tàu mang cờ Nga trong Hạm đội phương Bắc, trong khi những chiếc còn lại được bảo dưỡng và hiện đại hóa.
Một lớp tàu chiến lớn và mới của Nga, lớp Leader được cho là sẽ được xây dựng vào đầu những năm 2020, nhưng đến nay vẫn chưa có hợp đồng nào được ký kết cả.
Hạm đội tàu ngầm của Nga cũng ở trong tình trạng tương tự khi phần lớn các tàu đều đi vào hoạt động từ đầu những năm 1990. Việc xây dựng các tàu ngầm hiện đại tập trung vào phiên bản nâng cấp của tàu ngầm lớp Kilo những năm 1980, với 16 trong số 22 chiếc tàu ngầm Kilo được nâng cấp hiện đang phục vụ ở hải quân các nước khác.
Gần đây Nga lại chuyển trọng tâm sang tàu ngầm hạt nhân lớp Yasen, với tàu ngầm thứ hai của lớp này sẽ được khởi công trong năm nay. Tàu ngầm thứ 4 của lớp Borei cũng sẽ được khởi công trong năm nay. Cả hai tàu ngầm hạt nhân này đều là phiên bản nâng cấp của các tàu cùng lớp trước đây, do đó được đặt tên là tàu lớp Yasen M và tàu lớp Borei II.
Những khó khăn về kinh tế hiện nay đã đưa Nga đến quyết định nâng cấp các thiết bị sẵn có thay vì phát triển các vũ khí hoàn toàn mới. Nhưng Nga sẽ không dừng chương trình hiện đại hóa lại, chỉ là điều chỉnh một chút về hướng đi. Thậm chí một số mục tiêu còn có thể đạt được trước dự kiến nhờ dây chuyền sản xuất giá cả hợp lý.
Tóm lại đây là một hướng đi đúng đắn và phù hợp với quân đội Nga vì các trang thiết bị thời Chiến tranh lạnh đến nay vẫn hoạt động rất tốt, khiến kẻ thù phải hết sức cảnh giác, nhất là khi được trang bị các radar và vũ khí hiện đại.
