Theo giáo sư Girard lợi ích cốt lõi của Mỹ là duy trì bằng mọi giá quyền tự do lưu thông trên biển. Mỹ đã thực hiện việc thay đổi chiến lược qua chính sách «Xoay trục qua châu Á», bớt hẳn mối quan tâm về Trung Đông, thể hiện qua chủ trương gọi là «điều hành từ phía sau » của tổng thống Obama ở vùng Cận Đông. Không phải là ngẫu nhiên mà Mỹ ngày nay đang tìm thỏa hiệp với Nga ở Syria và Matxcơva đã được lợi thế.
Các chuyến công du của ông Obama ở Việt Nam (21-24/5/2016) và tiếp theo là chuyến đi Nhật Bản (24-28/5) vừa qua đã cho thấy, Mỹ tỏ mối quan tâm rõ rệt đến vùng Châu Á-Thái Bình Dương. Mục tiêu của Mỹ là duy trì với bất cứ giá nào quyền tự do hàng hải. Trong khuôn khổ đó, Washington không thể chấp nhận việc Trung Quốc chiếm đoạt Hoàng Sa và Trường Sa.
Chính sách xoay trục thể hiện rất rõ trên bình diện lực lượng hải quân Mỹ: hơn 60% Hải quân Mỹ, lực lượng hùng hậu hàng đầu thế giới, hiên đang thường trực trong khu vực châu Á -Thái Bình Dương. Sự hiện diện của Mỹ tương ứng với sự phát triển theo cấp số nhân của hải quân Trung Quốc.
Giáo sư Girard nhận xét, một dấu hiệu rõ ràng nhất của sự chạy đua vũ trang hiện nay trong khu vực này là nước Úc, một nước có quan điểm thực tế và không hiếu chiến. Úc sẽ không bao giờ chi ra đến 34 tỷ euro để mua 12 tàu ngầm của tập đoàn Pháp DCNS, nếu họ không vô cùng lo ngại trước mối đe dọa Trung Quốc.
Theo chuyên gia Renaud Girard, phía Trung Quốc cho rằng Mỹ không có việc gì trong khu vực cả. Bắc Kinh luôn cáo buộc hành động can thiệp của Mỹ vào khu vực luôn dẫn đến thảm họa, dĩ nhiên là ám chỉ đến cuộc chiến tranh Việt Nam trước đây.
Tuy nhiên ông Girard nhận định ngày nay, ngay cả Việt Nam vốn là nước nạn nhân chủ yếu của những lệch lạc quá khứ của Mỹ, cũng đã thay đổi ý kiến. Chính Trung Quốc, với sự vụng về của mình, đã khiến các nước châu Á lánh xa họ.
Việc Mỹ quay trở lại Việt Nam không xuất phát từ một chính sách mang tính đế quốc, mà là do sự lo sợ của các quốc gia châu Á trước thái độ của Trung Quốc. Tổng thống tiền nhiệm Philippines đã từng ví hành động hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông như nước Đức phát xít trước kia.
Mỹ đã trở lại khu vực một cách mạnh mẽ, nhưng với ông Obama Mỹ thì đã có một chính sách khá cân đối. Về tranh chấp ở Biển Đông chẳng hạn, Washington không can thiệp. Mỹ đã chấp nhận vế đầu của lập luận của Trung Quốc theo đó Mỹ không có việc gì ở Châu Á. Mỹ không đứng trên quan điểm châu Á, mà chỉ đứng trên quan điểm của luật biển quốc tế mà Washington bảo vệ và muốn mọi người tôn trọng.
Mỹ không phân xử giữa Trung Quốc và Nhật Bản trên vấn đề chủ quyền quần đảo Senkaku, hay giữa Trung Quốc và Philippines về Trường Sa. Washington cũng không lên tiếng về cách thức các quốc gia phân chia với nhau nguồn cá và tài nguyên địa chất của Biển Đông… Ông Obama nói rõ rằng chính các quốc gia liên can phải tổ chức hội nghị đa phương để cùng nhau quản lý các nguồn tài nguyên biển.
Theo ông Girard, dĩ nhiên thế giới không thể nào chấp nhận chính sách sự đã rồi của Bắc Kinh. Trung Quốc đang thực hiện ở Biển Đông một chính sách vũ lực không thể chấp nhận được. Bắc Kinh đã làm cho tất cả các cường quốc châu Á, kể cả Úc, rất lo ngại. Cho đến giờ, mọi việc đều trong tầm kiểm soát nhờ cuộc đối thoại chiến lược hàng năm ở cấp cao nhất giữa Mỹ và Trung Quốc.
Nền ngoại giao cũng có hiệu quả nhờ việc tổng thống Obama có thái độ tôn trọng Trung Quốc nhưng vẫn cứng rắn trên quyền tự do hàng hải. Chính trong khuôn khổ này mà tổng thống Mỹ thường ra lệnh cho khu trục hạm Mỹ đi dọc theo quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, và cách bờ biển 2 hải lý chứ không phải 12 hải lý và không cần thông báo cho Trung Quốc.
Giáo sư Girard cũng nhận định dù tổng thống Mỹ sắp tới là ai thì cũng nhiều chông gai đang chờ đợi phía trước. Ứng viên Donald Trump vẫn chưa cho biết chính sách ngoại giao của ông ta sẽ như thế nào. Nhưng việc nhà tỷ phú này thường hành động theo cảm hứng hơn là suy nghĩ không phải là một dấu hiệu tốt.
Ngược lại, người ta có thể tin tưởng bà Hillary Clinton để đối phó một cách cứng rắn chính sách bành trướng nguy hiểm của Trung Quốc trên biển. Nhưng nếu ứng viên đảng Dân Chủ thắng cử, bà sẽ đứng trước một Trung Quốc phức tạp hơn người tiền nhiệm Obama, vì Trung Quốc hiện nay hung hăng hơn trước.
Ông Girard cảnh báo về nguy cơ một cuộc chiến quy mô lớn tại châu Á vì đến giờ người ta chưa thấy ló dạng một giải pháp toàn diện nào, trong lúc vòng luẩn quẩn của những liên minh, hay hành động trả đũa sẽ rất nguy hiểm vào lúc tâm lý dân tộc chủ nghĩa cực đoan của dân chúng Trung Quốc đang bị chính quyền kích động.
