Theo Jiji Press và Japan Times, ông Nguyễn Phú Trọng là Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên thăm Mỹ và đã được Tổng thống Mỹ Barack Obama đón tiếp hết sức trọng thị tại phòng Bầu Dục ở Nhà Trắng. Một ngày sau, ông Trọng tới Đồi Capitol gặp Thượng nghị sĩ John McCain, người nhiệt tình hơn tất cả trong việc hàn gắn và bình thường hóa quan hệ giữa Washington và cựu thù một thời.
Ông McCain tiếp đón thân mật Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong phòng họp của Ủy ban Quân vụ Thượng viện do ông đang giữ ghế chủ tịch. Tuy nhiên trước đó, cựu ứng viên Tổng thống Đảng Cộng hòa đầy quyền lực đã đưa Tổng Bí thư vào văn phòng làm việc, thăm thú một vòng đầy ấn tượng, mà ông McCain đích thân làm người giới thiệu.
“Đây là Hồ Trúc Bạch, một phần của Hồ Tây”, ông McCain vừa nói vừa thân mật kéo tay áo Tống Bí Thư Nguyễn Phú Trọng, trong khi chỉ cho ông xem những bức ảnh chụp quanh cảnh Hà Nội khi đám đông những người Việt Nam đang giúp đưa viên phi công McCain bị thương lên khỏi hồ vào ngày 26/10/1967.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chăm chú xem kỹ ảnh gia đình McCain, nơi hiện nay có cả một bức tượng của ông McCain. “Đây là cảnh lễ ký kết hiệp định hòa bình trong cuộc chiến tranh với Nhật Bản trên tàu USS Missouri. Ông nội tôi đang đứng phía trước”, Thượng nghị sĩ McCain said giới thiệu về người ông John S. McCain Sr, một đô đốc chỉ huy hải quân Mỹ trong chiến tranh thế giới thứ hai.
Ông McCain còn giới thiệu một bức ảnh chụp cha mình, từng là một tư lệnh chỉ huy hải quân Mỹ tại Thái Bình Dương trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. “Còn đây là ảnh chụp tại DMZ (khu quân sự) vào lúc giáng sinh khi tôi đang ở trong tù”, ông McCain giải thích bức ảnh. Thượng nghị sĩ John McCain còn gợi nhớ Tổng Bí thư về khu trục hạm USS John McCain – con tàu mang tên cha và ông nội của ông – đã cập cảng thăm Đà Nẵng hồi năm 2010. “Tôi nghĩ đó là biểu tượng của mối quan hệ của chúng ta”, thượng nghị sĩ McCain nói.
Phát biểu với báo giới, thượng nghị sĩ McCain nêu rõ các diễn biến phức tạp hiện nay ở Biển Đông càng thúc đẩy cải thiện quan hệ và sự hợp tác Việt Nam – Hoa Kỳ. “Cách đây rất lâu, khi tôi tham gia vào tiến trình bình thường hóa quan hệ (với Việt Nam), đó là hành trình tiến tới hòa giải. Và hiện nay, không nghi ngờ rằng những hành động của Trung Quốc chắc chắn càng thúc đẩy tiến trình hợp tác và tăng cường quan hệ Mỹ-Việt. Không nghi ngờ gì về điều đó”, ông McCain nói với hãng AFP.
Kêu gọi dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí
Sau cuộc gặp chính thức, Thượng nghị sĩ John McCain đã ra tuyên bố chào mừng chuyến thăm chính thức Mỹ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ông McCain cho rằng, đây là chuyến thăm đầu tiên và có ý nghĩa lịch sử của một Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới Mỹ. Chuyến thăm thể hiện tầm vóc đang lớn mạnh của quan hệ đối tác Việt – Mỹ khi hai nước kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ.
Tuyên bố của Thượng nghị sĩ John McCain cho rằng “Việt Nam là một đối tác đang nổi lên quan trọng mà Hoa Kỳ chia sẻ lợi ích chiến lược và kinh tế. Bao gồm việc thúc đẩy một trật tự thương mại khu vực mở, duy trì cân bằng quyền lực nghiêng về khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Nêu cao những nguyên tắc trật tự thế giới lâu dài như tự do hàng hải và việc giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế”.
Ông McCain đánh giá, những tiến triển hai nước cùng đạt được trong 20 năm qua là đáng kinh ngạc. Mỹ và Việt Nam đang ở thời điểm tốt hơn bao giờ hết để tiếp tục những tiến triển này. Ông cũng ca ngợi Việt Nam gần đây đã tiến hành các bước đi đáng khích lệ nhằm cải thiện hồ sơ nhân quyền. Cho rằng Hoa Kỳ và Việt Nam cùng chia sẻ cam kết sâu sắc đối với hòa bình và an ninh của khu vực châu Á -Thái Bình Dương, Thượng nghị sĩ John McCain kiến nghị Hoa Kỳ cần tiếp tục nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí quân sự sát thương cho Việt Nam vào thời điểm này.
Tuyên bố khẳng định: “Hai mươi năm qua đã chứng kiến sự phát triển đáng kể trong quan hệ hai nước, hơn điều mà bất kỳ ai có thể mong đợi. Tôi mong được gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong tuần này vì hai nước chúng ta đều mong tiếp tục phát triển một mối quan hệ được xây dựng dựa trên tầm nhìn chung vì một khu vực châu Á - Thái Bình Dương hòa bình và thịnh vượng”.
Ông McCain cũng kêu gọi việc gỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam - một mục tiêu mà ông McCain, một cựu chiến binh tại Việt Nam, đã theo đuổi từ lâu. “Tôi tin rằng Mỹ phải nới lỏng thêm lệnh cấm bán vũ khí sát thương đối với Việt Nam vào lúc này, bao gồm trên tất cả các dạng mà có thể giúp quân đội Việt Nam hoạt động hiệu quả trên, dưới và tại mặt nước” - tuyên bố của ông McCain nói. Ông nói Mỹ và Việt Nam có cùng cam kết sâu đối với hòa bình và an ninh của châu Á - Thái Bình Dương “đặc biệt khi Trung Quốc tiếp tục các hoạt động lấn đất và quân sự hóa các điểm ở Biển Đông và một lần nữa đưa giàn khoan HD-981 vào vùng biển Việt Nam".
“Để ủng hộ Việt Nam và các nước Đông Nam Á... Quốc hội đang cố gắng để phê chuẩn 425 triệu USD cho Bộ Quốc phòng nhằm giúp huấn luyện và trang bị cho quân đội các nước Đông Nam Á để tăng cường khả năng quân sự trên biển của mình”. Thượng nghị sĩ McCain cũng lên tiếng ca ngợi chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là lịch sử và nói Việt Nam là “đối tác mới và ngày càng quan trọng mà Mỹ có những lợi ích chiến lược và kinh tế”.
Hình ảnh Tổng bí thư gặp TNS McCain:
Nguồn: QPAN/VNN/Getty Images
