Trong hàng ngàn năm, loài người đã mơ ước thay thế lao động thủ công bằng máy móc tự động. Trong tất cả những tưởng tượng này, robot chắc chắn là khó nhất và đáng mơ ước nhất.
Với sự đột phá của trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ khác, ngành công nghiệp chế tạo robot đang tạo ra một cuộc cách mạng, đưa điều tưởng tượng này đến gần hơn với thực tế.
1. Từ trí tưởng tượng đi vào thực tế
Vào năm 1495, Leonardo da Vinci đã vẽ tay nguyên mẫu đầu tiên của robot. Ông để lại hơn 6.000 trang bản thảo trong cuộc đời của mình, do điều kiện kỹ thuật hạn chế vào thời điểm đó, ông chỉ có thể giữ ý tưởng của mình trên bản vẽ.
 |
| Thông qua giải phẫu xác người, Da Vinci tự khám phá ra cách thức chuyển động của các cơ trên cơ thể con người. |
Trong hàng trăm năm kể từ đó, trí tưởng tượng của con người về robot chưa bao giờ dừng lại, từ Thử nghiệm Turing nổi tiếng, Ba định luật về robot của Asimov, đến "Transfomers" (Người máy biến hình), "WALL-E" (Rô-bốt biết yêu), "Doraemon" và hàng loạt tác phẩm điện ảnh và truyền hình.
Nhưng tưởng tượng giờ không chỉ là tượng tượng nữa. Điều mà Leonardo da Vinci không ngờ là hơn 500 năm sau, robot trên bản vẽ của ông đã trở thành hiện thực.
Tại Hội nghị Trí tuệ Nhân tạo Thế giới năm 2021, hơn 300 công ty trên thế giới đã mang đến những sản phẩm AI mới nhất của họ.
 |
Walker X |
Một trong những ngôi sao sáng nhất trong lòng khán giả là robot Walker X. Nó không chỉ có thể lên xuống cầu thang, điều khiển các thiết bị gia dụng mà còn có thể phục vụ trà, rót nước, massage, chơi cờ với người khác.
Walker X của Trung Quốc cũng là robot phục vụ hình người quy mô lớn đầu tiên trên thế giới có thể được thương mại hóa. Trung Quốc đang là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực này cùng với Mỹ và Nhật.
Ra mắt vào đầu thế kỷ 21, Asimo của Honda là robot đầu tiên có thể mô phỏng lại dáng đi bằng hai chân giống như con người.
Boston Dynamics đã chế tạo được những con robot có thể bước đi bằng 2 chân trên nhiều dạng địa hình khác nhau, thậm chí có thể giữ thăng bằng rất tốt khi bị tác động. Hay Sophia, robot có hình dạng giống con người, trở thành rô-bốt đầu tiên được trao quyền công dân. Cùng với đó là sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo và trợ lý ảo.
Đại dịch mới đã gây ra sự gián đoạn kinh tế, và nhân loại phải đối mặt với thử nghiệm kinh tế vĩ mô lớn nhất trong lịch sử.
Tại các trung tâm mua sắm, bệnh viện, cao ốc văn phòng, đầu mối giao thông và những nơi khác, robot thay thế con người trong việc tư vấn, đo nhiệt độ, khử trùng và các nhiệm vụ khác, góp phần không thể thiếu vào công cuộc chống dịch và tái sản xuất toàn cầu.
 |
Robot khử trùng bằng tia cực tím hoạt động độc lập tại Trung tâm Triển lãm Thế giới Thượng Hải. |
Trên thực tế, không chỉ trong thời kỳ đại dịch, trong vài năm trở lại đây, robot dịch vụ thông minh đã và đang âm thầm thay đổi xã hội.
Ngày nay, cho dù bạn bước vào phòng triển lãm hay tham gia các buổi biểu diễn kinh doanh khác nhau, nơi đây hầu như sẽ có các robot cung cấp các chuyến tham quan như hướng dẫn viên. Trong nhà hàng, robot giao đồ ăn liên tục bận rộn phục vụ.
Trong các nhà máy thông minh, robot hậu cần hoạt động không ngừng nghỉ, cung cấp tất cả các loại nguyên vật liệu cần thiết trong quá trình sản xuất một cách kịp thời và chính xác, giúp cải thiện đáng kể hiệu quả hậu cần của dây chuyền sản xuất, giảm chi phí và tăng hiệu quả.
Đồng thời, các ngành nghề mới ra đời. Bộ Nguồn Nhân lực và An sinh Xã hội Trung Quốc đã đưa ra 47 ngành nghề mới trong ba năm qua, 15 trong số đó có liên quan trực tiếp đến trí tuệ nhân tạo và người máy.
Nhân loại đã mong chờ cuộc cách mạng robot từ hàng trăm năm nay, và nó thực sự không còn xa nữa.
2. Những đột phá trong trí tuệ nhân tạo và các công nghệ liên quan khác đưa cuộc cách mạng robot đến gần hơn
Năm 1973, giáo sư Ichiro Kato của Đại học Waseda, Nhật Bản đã phát triển robot hình người đầu tiên trên thế giới.
Robot này có tên là WABOT-1, đã biến tầm nhìn của Leonardo da Vinci hàng trăm năm trước từ một bản thảo thành hiện thực, nhưng khả năng di chuyển của nó chỉ tương đương với một em bé một tuổi rưỡi. Mỗi bước đi mất 45 giây.
Honda đã theo sát tốc độ của WABOT và bắt đầu nghiên cứu về robot hình người ASIMO vào năm 1986.
 |
Sáu năm sau, vào năm 1992, giáo sư Mark Leiport của Viện Công nghệ Massachusetts thành lập Boston Dynamics và với sự tài trợ của quân đội Mỹ, ông bắt đầu phát triển robot Atlas nổi tiếng.
 |
Mặc dù ASIMO của Honda và Atlas của Boston Dynamics đã đạt được thành công chưa từng có về khả năng chuyển động của robot, nhưng họ đang phải đối mặt với một vấn đề cuối cùng giống như việc con người khám phá robot trước đây.
Đó là câu hỏi đặt ra của Alan Turing, cha đẻ của máy tính: Máy móc có suy nghĩ được không?
Trên thực tế, trong vài thập kỷ qua, bất chấp sự tiến bộ nhanh chóng của robot về khả năng di chuyển của chúng, từ WABOT-1, chỉ có thể đi một bước sau mỗi 45 giây, đến Atlas, có thể hoàn thành tất cả các loại lộn nhào.
Nhưng khả năng tư duy của robot, bao gồm nhận thức và khả năng ra quyết định, đã bị mờ nhạt trong một thời gian dài.
Chính vì vậy, những người máy trong quá khứ dù có năng lực thể thao mạnh mẽ như Atlas cũng không thể nói về trí thông minh của con người, và càng khó khăn hơn để hoàn thành các dịch vụ khác nhau mà mọi người mong đợi.
Cho đến năm 2012, với những đột phá về thuật toán như học sâu, trí tuệ nhân tạo (AI) bắt đầu bùng nổ.
Vào năm 2016, Google AlphaGo đã đánh bại nhà vô địch cờ vây thế giới, Lee Sedol, điều này mang đến hy vọng của con người với AI trong khả năng nhận thức và ra quyết định.
Với những đột phá trong thuật toán, đại diện là TPU của Google, con người cũng đã bắt đầu vượt qua khả năng tính toán truyền thống và bắt đầu đào tạo và suy luận về các mô hình AI lớn.
Mô hình cỡ lớn GPT-3 mới nhất của OpenAI có thông số đáng kinh ngạc 175 tỉ 176 tham số. Mô hình này có khả năng thực hiện nhiều tác vụ phức tạp với độ chính xác vượt trội.
Đồng thời, các công nghệ mới như 5G và Internet of Things (IoT) đã tạo ra ngày càng nhiều ứng dụng, liên tục tạo ra một lượng lớn dữ liệu lớn mỗi ngày và cung cấp chúng cho các mô hình AI.
Sau khi cung cấp dữ liệu lớn, đào tạo các thuật toán và mô hình lớn AI lặp đi lặp lại, nó liên tục phá vỡ các giới hạn của trí tuệ nhân tạo và mang lại niềm tin không giới hạn cho ngành công nghiệp robot.
Trong tương lai, robot không chỉ có "trí thông minh máy móc" để hoàn thành một số nhiệm vụ cụ thể mà còn có thể có "trí thông minh con người", có thể nhận thức và hiểu sự vật xung quanh hoặc môi trường, và đưa ra các quyết định nhất định.
Các xu hướng công nghệ mới không chỉ định hình lại toàn bộ ngành công nghiệp mà còn mang lại cơ hội cho các công ty Trung Quốc vượt lên.
Trong những năm gần đây, một số lượng lớn các công ty về trí tuệ nhân tạo và robot đã xuất hiện ở Trung Quốc, tạo ra một bầu không khí mới trong ngành. Nhiều công ty đã phá vỡ thế độc quyền trong nhiều thập kỷ ở nước ngoài về công nghệ.
Ví dụ, trong lĩnh vực nhận dạng giọng nói, iFlytek, Baidu, Alibaba, Tencent và những gã khổng lồ khác đã phá vỡ thế độc quyền công nghệ của Microsoft và Google.
Ngoài các công nghệ AI đơn điểm như giọng nói và thị giác, những đột phá trong lĩnh vực robot như truyền động servo và thuật toán điều khiển chuyển động, robot là một hệ thống tích hợp rất phức tạp.
Lấy Walker X làm ví dụ, một hành động ra nước cờ tưởng chừng đơn giản nhưng thực ra lại tích hợp nhiều công nghệ. Đằng sau mỗi hoạt động của Walker X đều có ba giai đoạn "cảm nhận - lý luận nhận thức - thực hiện quyết định".
Trước hết, robot cần cảm nhận trực quan qua camera để nhận biết tình hình bàn cờ của đôi bên. Sau đó, sử dụng trí thông minh nhân tạo để đưa ra các suy luận nhận thức về trò chơi và đưa ra quyết định. Cuối cùng, sử dụng cánh tay để hoàn thành các động tác như xê dịch, ăn uống.
Đằng sau đó là hàng loạt thuật toán thông minh, cũng là hiệu suất của sự kết hợp giữa AI và robot.
3. Robot sẽ trở thành phương thức tương tác mới giữa con người và máy móc
Mặc dù con người sẽ mất nhiều thời gian để đưa robot vào hàng nghìn hộ gia đình, những đột phá trong công nghệ AI và robot đang thay đổi bộ mặt của ngành công nghiệp robot.
Nếu mười năm qua là thời kỳ dự trữ kỹ thuật cho robot dịch vụ thông minh, thì mười năm tới sẽ là thời kỳ phát triển hoàng kim của nó.
Robot dịch vụ thông minh không còn là bản thảo của Da Vinci tại triển lãm mà đã trở thành động lực thúc đẩy tiến bộ xã hội.
Từ năm 2021 đến năm 2030, với sự tích hợp sâu rộng của AI và công nghệ robot, khả năng nhận thức và chuyển động của robot dịch vụ thông minh sẽ được cải thiện hơn nữa và đáp ứng nhiều nhu cầu của con người hơn.
Đồng thời, loài người sẽ tăng tốc vào kỷ nguyên của trí thông minh, AI và robot đã trở thành chiến lược cấp cao ở nhiều quốc gia và khu vực.
Với sự trợ giúp của nhiều yếu tố khác nhau, có thể dự đoán rằng ngành công nghiệp robot thông minh sẽ mở ra thời kỳ bùng nổ. Nhưng kiểu bùng nổ này chỉ là khúc dạo đầu cho một kỷ nguyên lớn.
Với sự già hóa của dân số thế giới, dự kiến đến năm 2030, số người trên 80 tuổi sẽ tăng gấp đôi.
Các xu hướng xã hội và nhân khẩu học mới đòi hỏi một cách tương tác mới giữa con người và máy tính.
Trong quá khứ, giới hạn về công nghệ, sự tương tác giữa con người và máy móc chủ yếu được thực hiện bởi PC và điện thoại di động. Ngày nay, với sự tiến bộ của các công nghệ như AI và robot, chúng ta đã có thể dự đoán một cuộc cách mạng mới: Robot thông minh có khả năng trở thành trung tâm tương tác giữa người và máy tính ở cấp độ người tiêu dùng thế hệ tiếp theo sau PC và điện thoại di động.
 |
Robot sẽ là một trong những lựa chọn tốt nhất cho các phương pháp tương tác mới vì xét cho cùng, so với các phương pháp tương tác truyền thống như PC và điện thoại di động, robot gần gũi và giống con người hơn.
Quan trọng nhất, nó sẽ cung cấp sự tương tác và dịch vụ cho tất cả các bộ phận cơ thể và đồ vật từ tai, mắt, mũi, mũi đến quần áo, thực phẩm, nhà ở và phương tiện đi lại, đồng thời trở thành đối tác và trợ lý trung thành và quan trọng nhất của nhân loại.
Một kỷ nguyên mới của robot đang đến!
Theo Sina
