Ông Biden đã ở Trại David hồi cuối tuần trước, thời điểm mà chính phủ Afghanistan do Mỹ hậu thuẫn sụp đổ và Taliban chiếm quyền kiểm soát thủ đô Kabul. Ông trở lại Washington trong hôm đầu tuần này để đưa ra bài phát biểu, sau khi xuất hiện những đoạn video có cảnh người dân Afghanistan cố bấu víu máy bay chuyên chở của Mỹ và được cho là rơi xuống đất, thiệt mạng. Thế nhưng lúc đó ông không tiếp nhận câu hỏi của báo chí.
“Đó là từ 4 hay 5 ngày trước!” – ông Biden nói với George Stephanopoulos, cựu cố vấn dưới thời Tổng thống Bill Clinton, giờ là người dẫn chương trình của ABC News, trong cuộc phỏng vấn hôm thứ Tư và phát sóng hôm thứ Năm theo giờ Mỹ.
Khi được hỏi rằng ông nghĩ gì khi chứng kiến những hình ảnh đó, ông Biden nói “Chúng ta phải kiểm soát điều dó. Chúng ta phải di chuyển nhanh chóng hơn. Chúng ta phải chuyển theo cách mà chúng ta có thể kiểm soát được sân bay đó. Và chúng ta đã làm được”.
Kể từ sau đó, không xuất hiện thêm bất cứ hình ảnh nào về người dân Afghanistan bám víu máy bay My trong tuyệt vọng nữa, chủ yếu là bởi vài nghìn binh sĩ Mỹ đã được điều động để ngăn người dân không có giấy tờ hợp lệ đi vào bên trong Sân bay quốc tế Hamid Karzai. Taliban cũng đã lập nhiều điểm chốt bên ngoài sân bay này.
Những bức ảnh chấn động về Afghanistan có thể “bôi đen” di sản của Tổng thống Joe Biden
Trong cuộc phỏng vấn với ABC News, ông Biden nhắc lại một số luận điểm ông đưa ra từ hôm đầu tuần, khẳng định rằng cơ quan tình báo Mỹ không thể dự đoán trước được rằng quân đội Afghanistan lại sụp đổ mà không chịu chiến đấu, chỉ trong vòng có vài ngày.
“Hãy nhìn xem, đó là một lựa chọn đơn giản, George ạ” – ông Biden nói – “Khi mà chính phủ của Afghanistan, lãnh đạo của chính phủ đó, lên máy bay, cất cánh và bay sang nước khác; khi bạn chứng kiến sự sụp đổ của binh si Afghanistan mà chúng ta đã huấn luyện, hơn 300.000 người, buông súng và trốn – đó là điều đã xảy ra. Đó chính là điều đã xảy ra”.
Khi được hỏi liệu rằng tiến trình này có thể được xử lý tốt hơn không, ông Biden nói “Không”.
“Tôi không nghĩ rằng nó có thể xử lý theo cách khác – nhưng ý kiến cho rằng bằng cách nào đó chúng ta rút đi mà không có sự hỗn loạn thì tôi không biết phải làm thế nào” – ông Biden trả lời.
Ông Biden nói thêm: “Hãy nhìn xem, một trong số những điều chúng ta không biết chính là việc Taliban sẽ làm gì để giữ cho người dân không ra nước ngoài được. Họ sẽ làm gì? Nhưng họ hợp tác, họ để cho công dân Mỹ rời khỏi, nhân sự Mỹ rời khỏi, Đại sứ quán rời khỏi v.v…”. Sau đó ông thừa nhận rằng Mỹ “gặp một số khó khăn trong việc đưa những người từng giúp đỡ chúng ta” rời khỏi đó, nhắc tới những phiên dịch biên, nhà thầu người Afghanistan cùng gia đình họ.
Giải mã “Nghệ thuật chiến tranh” giúp Taliban chiến thắng như chẻ tre
Một số người ước tính rằng, con số những người Afghanistan từng giúp lực lượng Mỹ lên tới 80.000, nhưng ông Biden nói với ABC News rằng con số thực chất lên tới 60.000. Mỹ đến nay mới chỉ sơ tán được khoảng 3.200 người, và có mục tiêu tham vọng là sơ tán khoảng 9.000 người/ngày.
Hiện có khoảng 10.000 công dân Mỹ vẫn đang ở Afghanistan, và ông Biden cam kết sẽ duy trì sự hiện diện quân sự ở sân bay Kabul cho tới khi tất cả những người muốn rời khỏi đó được thỏa lòng.
Theo ABC News, có thời điểm ông Biden đã ngợi khen người tiền nhiệm Donald Trump vì đã đàm phán được thỏa thuận với Taliban, giúp binh sĩ Mỹ ít chịu các đòn tấn công của Taliban hơn.
“Tôi nghe nhiều người nói rằng, chúng ta có 2.500 quân ở đó và không có điều gì xảy ra cả. Anh biết đó, trên thực tế, không có điều gì xảy ra là do tổng thống cũ trước đã đàm phán, nói rằng ông ta sẽ rời khỏi đó và đổi lại, không được tấn công nhằm vào lực lượng Mỹ. Đó là lý do không có gì xảy ra” – ông Biden nói.
Bài phát biểu hôm đầu tuần của ông Biden không đề cập tới tiến trình rút quân đang được thực hiện ra sao, mà chỉ cố gắng nhấn mạnh về việc quân đội Mỹ nên rời khỏi Afghanistan.
Cựu Tổng thống Donald Trump cũng đã lên tiếng. Trong một tuyên bố mới đây, ông nói vấn đề không phải là rời khỏi Afghanistan, mà là “cái cách yếu kém mà chúng ta rời khỏi đó!”. Tổng thống đương nhiệm “đáng lẽ ra nên để thường dân rời khỏi đó trước”, ông Trump nói với Fox News. “Sau đó ông ta nên thu lại hết trang thiết bị quân sự, bởi chúng ta có só lượng trang thiết bị mới tinh trị giá nhiều tỉ USD ở đó. Đem hết trang thiết bị ra, sau đó mới đến binh sĩ”.
