Các nhà sản xuất đang tìm cách bổ sung những công nghệ mới giúp tránh tình trạng lưu ảnh làm ảnh hưởng đến trải nghiệm màu sắc, nghe nhìn của người dùng.
1. Thế nào là hiện tượng lưu ảnh (burn-in)
Hiện tượng lưu ảnh xảy ra với những thiết bị hoạt động thường xuyên, khi xuất hiện những hình ảnh mờ ảo (bóng mờ) như đang “dính” vào màn hình. Điều này dẫn đến hiện tượng các điểm ảnh mất màu, hoặc logo, khung hình không biến mất hoàn toàn khi chuyển kênh, dẫn đến trường hợp hình chồng lên hình. Màn hình vẫn hoạt động bình thường nhưng gây khó chịu cho người xem. Những lỗi này thuộc về lỗi phần cứng hơn là trục trặc đồ họa do phần mềm hay vấn đề với mạch điều khiển hiển thị.
Tình trạng này dễ nhận thấy trên các thiết bị sử dụng công nghệ CRT cũ, khi hợp chất phốt-pho phát ra ánh sáng để tạo ra hình ảnh bị mất độ sáng theo thời gian. Màn hình LCD cũng gặp các vấn đề tương tự nhưng ít xảy ra hơn.
Mặc dù không quá tồi tệ như trên công nghệ CRT cũ, màn hình điện thoại thông minh OLED ngày nay cũng không đứng ngoài cuộc. Tuy nhiên, nếu không cố gắng quan sát, “bới lông tìm vết” thì bạn rất khó có thể nhìn thấy các lỗi này. Trên điện thoại thông minh, tình trạng này thường xuất hiện quanh khu vực phím điều hướng và thanh thông báo.
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân của lỗi burn-in là do vòng đời khác nhau của các thành phần phát sáng của màn hình. Theo thời gian, độ sáng của chúng thay đổi kèm theo sự tái tạo lại màu các bảng. Quá trình này sẽ được giảm thiểu với phần mềm thông minh nhưng cũng có một số phần của màn hình lại xảy ra nhanh hơn.
Với công nghệ trên smartphone và smartwatch hiện đại, hiện tượng burn-in được lý giải do kết quả của chu kỳ vòng đời khác nhau giữa các điểm ảnh LED đỏ - xanh lá - xanh dương được sử dụng trong bảng OLED. Khi một trong 3 sắc tố này bị mất tác dụng (hay còn gọi là chết điểm ảnh), RGB không thể chuyển hóa thành hình ảnh mới khi người dùng chuyển kênh hoặc xem các nội dung khác. Hiện tượng này sẽ thể hiện rõ ràng nhất trên các chi tiết nhỏ ở thanh điều hướng và thanh thông báo. Điều này là do chúng thường hiển thị một màu sắc, biểu tượng thiết lập hoặc văn bản nhất định trong thời gian dài, trong khi phần còn lại của màn hình tạo ra nhiều màu ngẫu nhiên hơn từ các trang web, video, ứng dụng,… Do đó, các điểm ảnh ở khu vực này thường bị “chết” nhanh hơn.
Màn hình OLED được làm bằng đèn LED màu đỏ, xanh lá và xanh dương trong đó điểm ảnh xanh dương kém bền hơn so với hai màu còn lại.Nói kỹ thuật hơn, vấn đề là đèn LED xanh dương có hiệu suất chiếu sáng thấp hơn đáng kể so với các điểm ảnh màu đỏ và xanh lá, do đó, cần phải đặt dòng điện cao hơn đi qua điểm ảnh này ba màu đạt được độ sáng tương tự nhau. Dòng điện cao làm cho điểm ảnh phân rã nhanh hơn, rút ngắn tuổi thọ của nó và cuối cùng khiến màn hình chỉ còn lại màu đỏ và xanh lá. Vì vậy, nếu một phần của bảng điều khiển hiển thị một hình ảnh màu xanh hoặc trắng trong thời gian dài, các điểm ảnh màu xanh trong khu vực này sẽ suy giảm nhanh hơn so với các khu vực khác. Đây chính xác là hiện tượng lưu ảnh.
3. Có thể tránh hiện tượng burn-in không?
Thời gian gần đây, các nhà sản xuất đã ý thức hơn về các hiện tượng tiềm ẩn và thực hiện một số giải pháp thông minh để tránh tình trạng lưu ảnh. Đi đầu trong xu hướng này phải kể đến Samsung khi hãng đã sử dụng cách sắp xếp các điểm ảnh phụ theo kiểu Pentile (Red Green-Blue Green) cho màn hình AMOLED kể từ Galaxy S3. Bằng cách làm cho điểm ảnh màu xanh dương lớn hơn sẽ tiêu thụ ít lượng điện đi qua hơn mà vẫn đạt độ sáng theo yêu cầu. Dòng điện qua ít hơn sẽ tăng tuổi thọ các điểm ảnh.
Ngoài ra còn có các giải pháp phần mềm. Nhà sản xuất sản phẩm Android Wear cho phép tùy chọn "burn-in". Chế độ này chuyển đổi định kỳ các nội dung của màn hình theo một vài điểm ảnh, do đó họ có thể dành nhiều thời gian hơn để hiển thị các màu khác nhau. Hay điện thoại thông minh được trang bị công nghệ hiển thị Always-On, như trên Galaxy S8, thông tin cần thiết sẽ hiển thị trên một nền đen mà không hề cần dùng năng lượng. Google cũng đề xuất lựa chọn các nguyên tắc thiết kế riêng để tránh bất kỳ vấn đề burn-in nào trên màn hình với đồng hồ OLED.
4. Cách khắc phục hiện tượng burn-in
Nếu màn hình của bạn đã bị lỗi burn-in, sẽ khó có giải pháp để khiến nó trở lại như cũ. Một số ứng dụng trên Play Store tuyên bố sẽ giải quyết triệt để vấn đề, nhưng chúng cũng chỉ kết thúc bằng việc "đốt cháy" phần còn lại của màn hình để phù hợp với màu sắc, điều này không phải một ý tưởng tốt.
Nếu bạn quan tâm đến vấn đề này, hãy tham khảo một số biện pháp phòng ngừa dưới đây để kéo dài tuổi thọ hiển thị và giúp ngăn ngừa hiệu ứng lưu ảnh:
Giữ độ sáng màn hình thấp. Tăng độ sáng đòi hỏi dòng điện qua cao hơn và do đó sẽ làm rút ngắn tuổi thọ của đèn LED. Hãy nhớ nguyên tắc, thời gian hiển thị màn hình ít hơn sẽ giúp tuổi thọ của nó bền hơn
Hãy rút ngắn bộ hẹn giờ màn hình. Tắt màn hình khi bạn không sử dụng nó sẽ ngăn không cho hình ảnh tĩnh được hiển thị.
Sử dụng Immersive Mode. Chế độ Immersive trong Android cho phép loại bỏ các thanh trên cùng và dưới cùng của giao diện người dùng Android. Ngoài ra, người dùng có thể chọn một laucher có tính năng tương tự
Thay đổi hình nền với màu sắc. Nếu muốn tiết kiệm năng lượng khi hiển thị, bạn có thể chọn màu nền tối, đặc biệt nền màu đen. Sử dụng hình nền đen sẽ cải thiện thời lượng pin trên thiết bị cũng như tránh những hiện tượng như burn-in xảy ra. Bên cạnh đó, bạn cũng nên thay đổi màu sắc hình nền thường xuyên.
Sử dụng bàn phím có các chủ đề tối hơn để ngăn chặn sự xuống cấp màu sắc ở nửa dưới màn hình.
Đảo ngược màu sắc. Mặc dù theo khuyến cáo bạn không nên sử dụng tùy chọn này nhưng nhìn chung nó sẽ giảm sự xuất hiện của hiện tượng burn-in trên màn hình. Đảo ngược màu sắc đơn giản là đảo ngược màu sắc hiển thị trên màn hình của bạn. Người da trắng trở thành người da đen và ngược lại. Khuyến cáo không nên sử dụng tính năng này trong thời gian dài, nếu không, nó sẽ có tác dụng ngược khi tạo hiệu ứng burn-in trong các khu vực xung quanh thanh điều hướng.
Sử dụng Screen Burn-in Tool. Đây là tiện ích cung cấp các màu đỏ, xanh lá và xanh dương trên màn hình, nhưng nó có thể ảnh hưởng tới tất cả các điểm ảnh AMOLED, làm giảm đáng kể tuổi thọ pin trên thiết bị của bạn.
Kết luận
Hiện tượng lưu ảnh màn hình có lẽ cũng không được người dùng quan tâm nhiều nếu họ đang tìm kiếm để mua smartphone sử dụng màn hình OLED mới. Các bảng hiện đại có tuổi thọ dài hơn nhiều so với màn hình OLED cũ trên smartphone, và thậm chí hiện tượng này rất ít xuất hiện. Chỉ cần không để hình ảnh tĩnh trên màn hình 24/7 với độ sáng tối đa, bạn không cần phải lo đến hiện tượng lưu ảnh màn hình.
