Cục Xuất nhập khẩu cho biết, đã có một vài doanh nghiệp xuất khẩu bị lừa đảo trong giao dịch thương mại quốc tế. Cụ thể, một vài doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản có nguy cơ mất hàng trăm nghìn USD với khách hàng ECHOPACK INC, đại diện bởi người có tên Jason Brown (địa chỉ tại: 5084 Francois, Cusson Lachine, Quebec, Canada). Thủ đoạn lừa đảo vẫn chưa được Cục Xuất nhập cảnh thông báo cụ thể, hiện phóng viên VietTimes đang liên hệ và chờ câu trả lời từ phía đơn vị này.
Đơn vị thuộc Bộ Công thương đưa ra 4 khuyến nghị để các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu lưu ý khi giao dịch với khách hàng:
Thứ nhất, ưu tiên hàng đầu việc tìm hiểu thị trường, kiểm tra đánh giá, xếp hạng rủi ro tín dụng, kinh doanh của các đối tác nước ngoài, đặc biệt các đối tác với giao dịch, đối tác tìm được qua kênh trung gian. Việc thực hiện thẩm tra có thể qua các nguồn tin công khai, mua dịch vụ từ các công ty chuyên cung cấp dịch vụ thẩm tra (như các tổ chức cung cấp thông tin uy tín hay như Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam CIC – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), qua kênh của Hiệp hội tại các nước nhập khẩu, cơ quan đại diện ngoại giao, Thương vụ và Chi nhánh Thương vụ tại nước nhập khẩu…
Thứ hai, do hợp đồng mua bán luôn là cơ sở để giải quyết các tranh chấp giữa các bên, doanh nghiệp cần quy định chặt chẽ các điều khoản bảo vệ quyền lợi của mình (đặc biệt là điều khoản về cơ quan giải quyết tranh chấp, khiếu nại), tránh các trường hợp bất lợi cho doanh nghiệp khi phát sinh tranh chấp.
Thứ ba, đối với khâu thanh toán, doanh nghiệp lưu ý tìm hiểu nguyên tắc, thông lệ quốc tế để nắm rõ vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan, qua đó xem xét lựa chọn các phương thức và điều kiện thanh toán hợp lý, đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp.
Thứ tư, trong quá trình thực hiện giao dịch, doanh nghiệp có thể cân nhắc việc sử dụng các dịch vụ của ngân hàng (như xác nhận thư tín dụng, chiết khấu miễn truy đòi, bao thanh toán XK…) để có thêm sự đảm bảo cho khả năng đòi tiền từ phía ngân hàng cung cấp dịch vụ, cũng như hỗ trợ doanh nghiệp tìm hiểu đánh giá các thông tin về đối tác nhập khẩu, đơn vị phát hành thư tín dụng.
Trước đó, theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), vào trung tuần tháng 12/2016 đơn vị này đã có văn bản cảnh báo các doanh nghiệp hội viên cảnh giác với tình trạng lừa đảo trong giao dịch xuất khẩu thủy sản. VASEP thông tin, đã có vài doanh nghiệp thủy sản bị lừa đảo có nguy cơ mất hàng trăm nghìn USD với khách hàng Echopack INC, đại diện bởi người có tên Jason Brown, có địa chỉ tại 5084 Francois, Cusson Lachine, Quebec, Canada.
Thủ đoạn lừa đảo được VASEP nêu rõ, Echopack đã cấu kết với Ngân hàng General Equity (New Zealand) để lấy hàng và không thanh toán tiền hàng. Echopack có ý định lừa đảo vì đã lấy hợp đồng có chữ ký khác với hợp đồng đã ký giữa hai bên để mở thư tín dụng (L/C) và trong L/C đã gài điều khoản chữ ký trong hợp đồng gửi cho General Equity mở L/C phải khớp với chữ ký trong hợp đồng đính kèm trong bộ chứng từ gửi đòi tiền. Khi gửi bộ chứng từ đòi tiền theo các điều khoản L/C, General Equity đã biết bộ chứng từ bất hợp lệ nhưng vẫn cho Echopark lấy bản vận đơn chính để lấy hàng.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký VASEP tiết lộ, đây không phải là trường hợp đầu tiên hiện tượng này diễn ra. VASEP đã nhiều lần cảnh báo hội viên về vấn đề này. Ông Nam nhấn mạnh, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã không thể nhận diện được các yếu tố rủi ro, dẫn đến thiệt hại nặng nề về kinh tế, thậm chí phải đối mặt với nguy cơ phá sản.
Đáng chú ý, chỉ trong năm 2015, xuất khẩu của Việt Nam đã mất khoảng 8 tỷ USD từ các công ty nước ngoài do không thu hồi nợ được hoặc bị lừa đảo.
Luật sư Ngô Khắc Lễ, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng, rủi ro lớn nhất mà doanh nghiệp Việt Nam mắc phải là điều khoản hợp đồng không chặt chẽ, nguồn thông tin về thương nhân nước ngoài, doanh nghiệp khá chủ quan, không điều tra cặn kẽ. Để khắc phục điều này, các doanh nghiệp cần phải cảnh giác với yếu tố “giá bất thường” so với cung-cầu thị trường, vì đây là những cái bẫy mà các doanh nghiệp nước ngoài chuyên lừa đảo tạo ra ngày càng nhiều khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do.
