Theo các nhà phân tích và những người trong ngành, Mỹ và Trung Quốc có thể sớm đối đầu trong cuộc chiến tuyển dụng nhân tài bán dẫn Đài Loan khi hai siêu cường đang đẩy nhanh kế hoạch tăng công suất chip trong nước.
Đối với Trung Quốc, sự thiếu hụt nhân tài có kinh nghiệm là một trở ngại lớn đối với mục tiêu đạt được khả năng tự cung tự cấp về chất bán dẫn của nước này. Một báo cáo bán chính thức được công bố vào tháng 11 năm ngoái dự đoán rằng Trung Quốc sẽ thiếu 200.000 chuyên gia bán dẫn vào năm 2023, tương đương với khoảng 1/4 vị trí nhân lực trong ngành không được lấp đầy.
Tình hình trên đã thúc đẩy Trung Quốc mạnh tay thu hút các kỹ sư từ Đài Loan, một hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh tuyên bố là của riêng họ. Tuy nhiên, chính quyền Đài Bắc đã đáp trả bằng cách đe dọa truy tố bất kỳ ai giúp chuyển giao công nghệ chip cho Trung Quốc.
Ở bên kia Thái Bình Dương, sáng kiến của Washington nhằm thúc đẩy sản xuất chất bán dẫn trên đất Mỹ đã tạo ra nhu cầu mới về các kỹ sư có kinh nghiệm làm việc trong các xưởng gia công chip.
William Hunt, nhà phân tích tại Trung tâm Bảo mật và Công nghệ mới nổi (CSET) của Georgetown, cho biết Đạo luật tạo ra các khuyến khích để sản xuất chất bán dẫn (CHIPS) cho Hoa Kỳ sẽ tạo ra nhu cầu về những chuyên gia có tay nghề cao. Điều này đã khiến Mỹ mở rộng cuộc tìm kiếm và chiêu mộ nhân tài sang Đài Loan và Hàn Quốc - 2 quốc gia đứng đầu ngành bán dẫn.
“Mỹ nên xem xét tạo thị thực chuyên biệt cho người lao động tay nghề cao, có kinh nghiệm đáng kể trong lĩnh vực sản xuất và kỹ thuật chất bán dẫn. Ưu tiên chính là giảm rào cản hiện có đối với nhập cư dành cho người lao động có kỹ năng liên quan đến an ninh quốc gia của Mỹ”, ông Hunt nói.
Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC), xưởng sản xuất chip số 1 thế giới, hiện đang xây dựng một nhà chip tiến trình 5 nanomet tiên tiến ở Arizona. Trong khi vào tháng 11 năm ngoái, Samsung Electronics của Hàn Quốc đã công bố kế hoạch xây dựng một nhà máy tiên tiến trị giá 17 tỉ USD ở Texas, sẽ tạo ra hơn 2.000 việc làm.
Giám đốc điều hành tập đoàn chip khổng lồ Intel Pat Gelsinger, đã hứa sẽ xây dựng nhiều nhà máy chip ngay tại quê nhà Mỹ, nếu nhận được trợ cấp theo đạo luật CHIPS trị giá 52 tỉ USD.
CSET ước tính rằng 27.000 vị trí tuyển dụng cho những nhà máy chế tạo chất bán dẫn có thể được tạo ra ở Mỹ trong thập kỷ tới, trong đó khoảng 3.500 sẽ cần được lấp đầy bởi những lao động từ nước ngoài.
Trong một báo cáo được công bố vào tháng này, CSET khuyến nghị rằng "các nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ xem xét thiết lập một con đường nhập cư nhanh chóng cho những người lao động có kinh nghiệm - có lẽ đặc biệt cho những người lao động Đài Loan hoặc Hàn Quốc đang tìm cách làm việc trong những khu nhà mới bán dẫn được xây dựng ở Mỹ".
Đó có thể là một tin xấu đối với Trung Quốc, đặc biệt khi nỗ lực thu hút các kỹ sư từ bên ngoài đại lục đang vấp phải sự phản đối ngày càng tăng từ Đài Bắc. Tháng trước, Đài Loan đã thắt chặt kiểm soát đối với bí quyết công nghệ cao của mình. Theo quy định mới, những "gián điệp kinh tế" bị bắt quả tang ăn cắp hoặc làm rò rỉ tài sản trí tuệ sang Trung Quốc đại lục và Hồng Kông có thể phải đối mặt với 12 năm tù và khoản tiền phạt lên tới 100 triệu Đài tệ (3,59 triệu USD).
Các kỹ sư Đài Loan, đặc biệt là những người học ở Mỹ nhưng được đào tạo tại các công ty địa phương như TSMC, là nguồn lực chính, bí quyết chính cho sự phát triển ngành sản xuất chip của Trung Quốc. Tuy nhiên, có không ít bằng chứng cho thấy những nhân tài từ Đài Loan sang đại lục đang chậm lại. Số lượng kỹ sư Đài Loan sang Trung Quốc, Hồng Kông và Ma Cao, trong tất cả các lĩnh vực, đã giảm liên tục trong 7 năm gần đây.
Theo báo cáo của phương tiện truyền thông Đài Loan cuối tháng trước, ông Sun Shih-Wei, cựu Phó chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành hãng sản xuất chip lớn thứ hai Đài Loan United Microelectronics Corp (UMC), là nhân vật nổi tiếng gần đây đã rời bỏ ngành công nghiệp chip Trung Quốc. Sự kiện này diễn ra không lâu sau khi ông Chiang Shang-yi, một người kỳ cựu trong ngành bán dẫn Đài Loan, từ chức Phó chủ tịch nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC) hồi cuối năm ngoái.
Đồng thời, Đài Bắc đang gây khó khăn hơn cho các tài năng công nghệ của hòn đảo này tìm việc làm tại Trung Quốc. Được biết, hiện tại Đai Loan đang tham gia vào hợp tác chuỗi giá trị với Mỹ, với việc cả hai bên thiết lập khuôn khổ Hợp tác Đầu tư và Thương mại Công nghệ vào cuối năm 2021 để "khám phá các hành động nhằm tăng cường các chuỗi cung ứng quan trọng".
Theo bà Arisa Liu, nghiên cứu viên cao cấp về chất bán dẫn tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, trái ngược với nỗ lực trừng phạt người góp phần gây chảy máu chất xám sang những nước khác, chính quyền Đài Bắc khó có thể ngăn cản tài năng hàng đầu của hòn đảo đến Mỹ làm việc.
Bà Liu nói: “Đài Loan nên chú ý hơn đến những nỗ lực của Hoa Kỳ trong việc săn lùng nhân tài của chúng ta trong tương lai".
Theo dữ liệu từ Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn, dù tỷ trọng công suất sản xuất chip toàn cầu của Mỹ đã giảm từ 37% năm 1990 xuống 12% hiện nay, nhưng ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ vẫn sử dụng hơn 270.000 lao động và hỗ trợ gián tiếp cho 1,6 triệu người.
Ngược lại, Trung Quốc có 541.000 người làm việc trực tiếp trong ngành này vào năm 2020, bao gồm một phần ba trong lĩnh vực sản xuất chip. Tổng số việc làm trong lĩnh vực chip có thể đạt 766.500 vào năm 2023, theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Trung Quốc.
Để cố gắng giảm bớt tình trạng thiếu hụt nguồn lực, chính quyền Trung Quốc đã thành lập các trường kỹ thuật bán dẫn trên khắp đất nước và các chính quyền địa phương, bao gồm cả thành phố Thượng Hải, đang cung cấp các ưu đãi hào phóng để thu hút nhân tài bán dẫn làm việc tại địa phương.
Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân tài sẽ khó có thể giải quyết trong thời gian tới. Người sáng lập SMIC Richard Chang Rugin cho biết trong một bài phát biểu năm ngoái rằng thách thức lớn nhất của Trung Quốc trong lĩnh vực truyền động bán dẫn của họ không phải là thiếu tiền hoặc hỗ trợ chính sách - mà là thiếu những chuyên gia có kinh nghiệm.
Dù gặp không ít cản trở, nhưng với nền tảng ngôn ngữ và văn hóa chung, cũng như sự gần gũi về địa lý, đại lục có thể vẫn sẽ là điểm đến ưa thích của các kỹ sư chip Đài Loan. Ông William Hunt tin rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục tích cực thu hút các kỹ sư tại Đài Loan cho các nhà máy sản xuất chip của riêng họ.
Theo SCMP
