Bước ngoặt nguy hiểm trong quan hệ giữa Nga và phương Tây
VietTimes -- Những sự kiện thời sự gần đây cho thấy Nga và phương Tây đang có những xung đột sâu sắc với những căng thẳng đang tiếp tục dâng cao. Hiện tại, cả hai phía cần tìm ra một phương pháp tiếp cận thiết thực, một cuộc đối thoại trên diện rộng để giải quyết những vấn đề nhằm tìm ra phương pháp giải quyết có lợi cho cả đôi bên, văn hóa chiến lược nhận định.
Những sự kiện thời sự gần đây không phải là sự trở lại của chính sách ngăn chặn do George Kennan khởi xướng từ sau Thế chiến II. Tình hình thế giới giống như đang bị bóp nghẹt một cách từ từ với áp lực đặt lên khắp mọi nơi. Những tranh cãi xung quanh vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang Skripal đang được kích động thêm vào thời điểm mà các động thái của phương Tây đang bị làm lơ, che đậy bởi lý do "người Nga tàn ác". Mặc dù, mọi vấn đề đều bắt đầu tại châu Âu nhưng có vẻ chúng đang được khởi phát bởi người Mỹ.
Những thông tin gần đây từ các nguồn khác nhau đều dẫn tới một kết luận rằng chiến dịch phương Tây đang thực thi đã được tính toán và dàn xếp một cách cẩn thận. Với căng thẳng dâng cao, Mỹ đang kêu gọi NATO chuẩn bị sẵn sàng cho chiến tranh. Ít nhất 30.000 quân đồng minh cùng với 360 máy bay chiến đấu và 30 tàu chiến sẽ chuẩn bị sẵn sàng triển khai tới điểm xung đột trong vòng 30 ngày sau khi các chỉ huy của NATO đặt lực lượng của họ vào tình trạng báo động.
Đề xuất của Mỹ vẫn còn đang được thảo luận nhưng vị thế của Washington rõ ràng được thừa nhận một cách rộng rãi. Khả năng cao, đề nghị này sẽ được sự đồng thuận tại hội nghị NATO vào tháng 7 tới.
Lính NATO tập trận gần biên giới Nga.
Đây là thời điểm liên minh châu Âu đang làm việc một cách nhất trí với NATO để tạo điều kiện dễ dàng triển khai quân trên khắp châu Âu. Thông tin gần đây cho biết máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ sẽ triển khai hoạt động từ căn cứ không quân Hy Lạp Larissa vào tháng 5. Những chiếc UAV được có nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo ở những khu vực nhạy cảm. Cảng Alexandroulopis và Thessaloniki của Hy Lạp đang thu hút sự chú ý của Mỹ như một cơ sở giúp Mỹ dễ dàng thực hiện việc luân phiên hiện diện quân sự tại Biển Đen. Theo thông tin từ giới truyền thông, NATO đang có căn cứ máy bay trực thăng tại Alexandroupolis.
Sau khi trục xuất những nhà ngoại giao Nga, Ba Lan đã ký hợp đồng trị giá 4,75 tỷ USD để mua hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot từ Mỹ. Mức giá được cho là rất cao. Warsaw được giảm giá vì biên giới của họ sát với vùng Kaliningrad của Nga nơi những tên lửa Iskander đất đối đất đã được Nga triển khai. 16 hệ thống tên lửa không thể bảo vệ toàn bộ đất Ba Lan nhưng chúng có thể bảo vệ quân Mỹ tới để chi viện cho quân NATO đã được triển khai tại đây, cũng như hệ thống tên lửa Aegis Ashore sẽ được triển khai tại Ba Lan vào năm 2020. NATO tin rằng hệ thống tên lửa Patriot được cải tiến vừa bán cho Warsaw có khả năng ngăn chặn tên lửa Iskander của Nga.
Tên lửa Iskander của Nga triển khai tại Kaliningrad.
Trong lá thư ngày 15.3, 39 thượng nghị sĩ Mỹ đã kêu gọi Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao Mỹ sử dụng tất cả các phương tiện trừng phạt để chống lại dự án đường ống dẫn khí Nord Stream 2 từ Nga sang châu Âu. Ngày 29.3, đại sứ Mỹ tại Nga Jon Huntsman đã nói trên kênh truyền hình Nga RBK rằng ông không loại trừ khả năng những tài sản Nga tại Mỹ sẽ bị tịch thu vì vụ Skripal.
Nếu Washington đi tới bước này thì đây sẽ là một hành động cướp đoạt tinh vi. Và sự đáp trả sẽ tới rất nhanh. Cuộc phỏng vấn được tiến hành ngay sau khi nghị viện Anh quốc tuyên bố về một cuộc điều tra rửa tiền được cho rằng có liên quan tới người Nga. Chính phủ Anh mới đưa ra "Học thuyết Liên hiệp" để chống lại những gì họ cho là bộ máy tuyên truyền của Nga.
Chính sách của Mỹ làm cho châu Âu nhượng bộ trước áp lực của họ đã thành công trên quy mô rộng. Những quyền lực lãnh đạo châu Âu như Anh, Đức và Pháp đang bị ép phải thúc đẩy liên minh châu Âu áp các lệnh trừng phạt mới với Iran, để Mỹ không rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran. Đây là những nỗ lực cuối cùng để giữ thỏa thuận có hiệu lực và châu Âu đang hy vọng tổng thống Trump sẽ không hủy bỏ thỏa thuận vào tháng 5 tới.
Châu Âu có thể nhượng bộ trước áp lực của Mỹ với cố gắng để làm Washington dịu lại nhưng Nga cũng là một bên tham gia thỏa thuận và nó không thể tan vỡ nếu không có sự tán thành của Moscow. Đặt thêm những điều kiện sẽ vi phạm các điều khoản trong thỏa thuận. Điều này sẽ không được quốc tế tán thành. Nếu những lệnh trừng phạt mới với Iran do phương Tây đưa ra một cách đơn phương, vấn đề sẽ trở thành nguyên nhân gây bất hòa làm xấu đi thêm quan hệ của phương Tây với Moscow.
Thủ tướng Anh Theresa May đưa ra "Học thuyết Liên hiệp" với mục đích chống lại bộ máy tuyên truyền Nga.
Vậy phương Tây đang hy vọng điều gì? Cố vấn an ninh mới của chính quyền tổng thống Trump, ông John Bolton đã kêu gọi chuyển từ trừng phạt theo từng mục tiêu sang trừng phạt diện rộng, điều này bao gồm cả lĩnh vực dầu khí. Chiến tranh mạng cũng là một lĩnh vực Mỹ có thể tham gia để chống lại Nga. NATO đang có những bước đi để đẩy mạnh các chiến dịch không gian mạng. Những trận chiến thông tin đang được tiến hành để chiếm được sự ủng hộ rộng rãi của công chúng. Trận chiến ngoại giao cũng đang tăng cao. Đây sẽ là một cuộc chiến để hạ thấp ảnh hưởng toàn cầu của Nga đang tăng cao nhanh chóng trong thời gian gần đây.
Những căng thẳng đang làm an ninh châu Âu yếu đi có thể dẫn tới một hành động để cân bằng bên bờ vực của một cuộc chạm trán, cùng với một cuộc chạy đua vũ trang mà Mỹ và các đồng minh NATO đang không thể chiến thắng. Kế hoạch hủy hoại Nga từ trong nội địa nước này đã thất bại. Ông Putin có được sự ủng hộ rộng rãi được chứng minh thông qua cuộc bầu cử tổng thống vừa qua tại nước Nga.
Kinh tế Nga cũng không thể sụp đổ. Vị thế quốc tế của Nga cũng đang được củng cố. Moscow cũng đang ghi được một chiến thắng khác với việc Ấn Độ thông báo quyết định mua hệ thống phòng không S-400 Triumph trị giá hơn 5 tỷ USD của Nga. Hai nước cộng tác để chế tạo 4 tàu khu trục và thành lập một cơ sở để sản xuất máy bay trực thăng Kamov. Nga cũng đã chiến thắng tại Syria và có vị thế lớn tại Trung Đông.
Nga và phương Tây đang ở một giao lộ nguy hiểm với những căng thẳng đang tiếp tục tăng cao. Phương án lựa chọn là đặt sự bất đồng sang một bên và bắt đầu đối thoại về các vấn đề trên diện rộng. Thế giới đã thay đổi. Cần phải lập nên một nghị trình về vấn đề an ninh rộng lớn. Ý tưởng này đã từng được đưa ra nhưng chưa có một cuộc thảo luận nghiêm túc nào về nó.
Nga đã từng thử mở ra một cuộc đối thoại nhưng phương Tây đã không tìm được thấy điểm chung. Có một vài dấu hiệu nhưng chưa phải là tất cả - Hiện vẫn chưa muộn để chuyển từ những hành động thù địch, hiếu chiến sang phương pháp tiếp cận thiết thực hơn để hai bên cùng có lợi.