Theo trang tin Hoa ngữ Dwnews ngày 18/10, tờ Wall Street Journal của Mỹ ngày 17/10 đưa tin, một người giấu tên quen thuộc về vấn đề này nói rằng các quan chức Trung Quốc đã cảnh báo Washington qua nhiều kênh khác nhau rằng họ có thể bắt giữ người Mỹ ở Trung Quốc để trả đũa việc Bộ Tư pháp Mỹ truy tố các học giả quân sự Trung Quốc.
Theo báo này, thông điệp mà phía Trung Quốc gửi đi rất trực tiếp, rằng Mỹ nên từ bỏ việc truy tố các học giả quân sự Trung Quốc tại tòa án Mỹ, nếu không người Mỹ ở Trung Quốc có thể phát hiện rằng họ đã vi phạm luật pháp Trung Quốc.
Từ mùa hè năm 2020, Mỹ bắt đầu bắt giữ một số học giả Trung Quốc đang tiến hành nghiên cứu tại các trường đại học Mỹ với tội danh che giấu tư cách thành viên của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) trước cơ quan quản lý nhập cư của Mỹ.
 |
Bộ trưởng Tư pháp Mỹ William Barr họp báo về việc truy tố các hacker PLA (Ảnh: AP). |
Tờ Wall Street Journal đưa tin, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối trả lời tin tức về Trung Quốc đe dọa trả đũa việc Mỹ bắt giữ các học giả quân sự Trung Quốc. Người phát ngôn nói: “Chúng tôi cảnh báo công dân Mỹ rằng các tranh chấp thương mại, lệnh giải quyết do tòa án đưa ra và các cuộc điều tra của chính phủ Trung Quốc về các vấn đề dân sự và hình sự có thể dẫn đến lệnh cấm xuất cảnh, ngăn cản khiến các bạn không thể rời khỏi Trung Quốc cho đến khi vấn đề được giải quyết”.
Chính quyền Trung Quốc thỉnh thoảng bắt giam công dân nước ngoài mà không có căn cứ gì. Chính phủ của quốc gia nơi có người bị bắt coi việc Trung Quốc bắt giữ công dân của họ là một hành động trả đũa ngoại giao không chính đáng. Nhiều nhân vật giới hoạch định chính sách ở Washington đã gọi hành động này của Trung Quốc là “ngoại giao con tin”. Trung Quốc từng từ chối cấp giấy phép xuất cảnh cho công dân Mỹ và bắt giữ, buộc tội hoặc kết án các công dân Canada, Australia và Thụy Điển. Các quan chức chính phủ những nước này nói rằng những cáo buộc của Trung Quốc đều là bịa đặt, sai sự thật.
Trong một bản tin hồi tháng 8, Wall Street Journal đề cập đến việc Mỹ cáo buộc các nhà ngoại giao Trung Quốc và các học giả, nhà nghiên cứu này phối hợp hành động và cho rằng đó là lý do khiến Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston vào tháng 7 năm 2020.
Về các vấn đề liên quan đến người Mỹ ở Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân ngay từ ngày 15/9 đã tuyên bố “Trung Quốc luôn bảo vệ sự an toàn và quyền lợi hợp pháp của người nước ngoài tại Trung Quốc theo luật pháp. Trung Quốc là một trong những quốc gia an toàn nhất trên thế giới. Đương nhiên, người nước ngoài ở Trung Quốc cũng có nghĩa vụ phải tuân thủ luật pháp Trung Quốc. Khi xây dựng các cảnh báo du lịch, phía Mỹ cần tôn trọng đầy đủ sự thật và không nên có hành động thao túng chính trị không chính đáng”.
Theo tin của Reuters, hồi tháng 7, Bộ Tư pháp Mỹ công bố FBI đã bắt giữ ba công dân Trung Quốc, cáo buộc họ che giấu danh tính là thành viên của PLA khi xin thị thực để thực hiện nghiên cứu trong các cơ sở học thuật của Mỹ.
Vào tháng 9, Mỹ cũng thông báo rằng họ đã thu hồi thị thực của hơn 1.000 công dân Trung Quốc theo các biện pháp từ chối nhập cảnh của Tổng thống Donald Trump đối với sinh viên và các nhà nghiên cứu cho là có nguy cơ an ninh. Trung Quốc đã tố cáo đây là hành vi vi phạm nhân quyền.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ vào thời điểm đó đã đề cập rằng Mỹ tiếp tục chào đón các “sinh viên và học giả hợp pháp” của Trung Quốc, những người đã không giúp thúc đẩy nhà cầm quyền Trung Quốc đạt được các mục tiêu giành ưu thế quân sự.
 weareunited.com |
Bộ Tư pháp Mỹ đã truy tố nhiều học giả, nhà nghiên cứu Trung Quốc ở Mỹ là thành viên PLA |
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 14/9 đã nhắc nhở mọi người không nên đến Trung Quốc và cáo buộc chính phủ Trung Quốc tùy tiện áp đặt các lệnh cấm xuất cảnh và giam giữ đối với công dân Mỹ và những người khác“ nhằm đạt được lợi thế trong các cuộc đàm phán với các chính phủ nước ngoài”.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một tuyên bố qua e-mail rằng họ “nhấn mạnh với chính phủ Trung Quốc, bao gồm cả cấp cao nhất của họ, rằng chúng tôi lo ngại về việc Trung Quốc áp đặt các lệnh cấm xuất cảnh đối với công dân Mỹ và công dân của các quốc gia khác và sẽ tiếp tục làm như vậy cho đến khi chúng tôi thấy được quá trình này minh bạch và công bằng”.
Ngoài ra, ông John Demers, Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ về Các vấn đề An ninh Quốc gia, cho biết: “Chúng tôi lưu ý đến việc chính phủ Trung Quốc đã bắt giam công dân Mỹ, Canada và các quốc gia khác mà không có cơ sở pháp lý để trả đũa việc những công dân Trung Quốc đã bị truy tố theo quy định của pháp luật và gây sức ép đối với các chính phủ này, lạnh lùng phớt lờ những người liên quan”.
Ông John Demers từ chối bình luận về những lời đe dọa của Trung Quốc, chỉ nói rằng “nếu Trung Quốc muốn được coi là một quốc gia lớn, thì nước này nên tôn trọng pháp quyền và ngừng bắt giữ con tin”.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ và Bộ Ngoại giao Trung Quốc từ chối bình luận, và họ cũng phản đối việc các quan chức Mỹ và Canada sử dụng thuật ngữ “ngoại giao con tin”, giải thích rằng “Trung Quốc chỉ thực thi luật pháp để bảo vệ an ninh quốc gia”.
