Theo trang tin Hồng Kông Dongfang ngày 16/10, ông Pompeo đã trả lời phỏng vấn một số cơ quan truyền thông Mỹ hôm thứ Năm (15/10) và đều nói về vấn đề của Viện Khổng Tử trong khuôn viên các trường học của Mỹ. Ông nhấn mạnh, Viện Khổng Tử là một tổ chức tuyên truyền đối ngoại được Đảng Cộng sản Trung Quốc đảm bảo và không nên tồn tại trong các cơ sở giáo dục của Mỹ. Ông nói: “Chúng tôi yêu cầu mọi trường học phải đóng cửa các Viện Khổng Tử trước cuối năm nay, không chỉ ở các trường đại học, mà tại tất cả các trường học ở tất cả các cấp từ mẫu giáo đến lớp 12”.
Ngoài ra, ông Pompeo cũng nói, đối với những người có visa Mỹ tham gia vào hoạt động của Viện Khổng Tử thay mặt cho ĐCSTQ, Mỹ cũng muốn đảm bảo rằng họ không còn có thể được vào các lớp học của người Mỹ.
Theo Dongfang, so với các phát biểu trước đây, thái độ của ông Pompeo đối với Viện Khổng Tử rõ ràng là cứng rắn hơn nhiều. Vào tháng trước, khi được Fox Finance Channel phỏng vấn, Mike Pompeo chỉ nói rằng ông “hy vọng” sẽ đóng cửa tất cả các Viện Khổng Tử ở Mỹ trước cuối năm nay. Trong cùng tháng, ông cũng tuyên bố rằng mặc dù Bộ Ngoại giao hồi tháng 8 đã liệt kê Confucius Institute U.S. Center (Trung tâm Hoa Kỳ của Viện Khổng Tử) quản lý các Viện Khổng Tử ở Mỹ như một cơ quan đại diện ngoại giao, nhưng Bộ Ngoại giao không thể buộc các trường thực hiện bất kỳ hành động nào.
 |
Các Viện Khổng Tử bị chính phủ Mỹ coi là nơi tuyên truyền ảnh hưởng của Trung Quốc (Ảnh: Getty). |
Theo thống kê từ National Association of Scholars (Hiệp hội Học giả Quốc gia Mỹ), tính đến ngày 7/9 năm nay, ở Mỹ có 67 Viện Khổng Tử, 5 trong số đó dự kiến sẽ đóng cửa trước cuối năm nay. Hồi tháng 4/2017, có tới 103 Viện Khổng Tử trên khắp nước Mỹ.
Trang tin Deutsche Welle (Tiếng nói nước Đức) ngày 16/10 cũng đưa tin, theo một biên bản phỏng vấn truyền thông do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố hôm thứ Năm (15/10), Ngoại trưởng Mike Pompeo nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn với chương trình phát thanh “Good Morning Orlando” rằng ông đã yêu cầu các trường học Mỹ phải đóng cửa tất cả các Viện Khổng Tử trước cuối năm nay.
Ông Mike Pompeo nói: “Không chỉ các trường đại học, mà còn cả các trường trung học và các lớp từ mẫu giáo đến lớp 12. Đây là những tổ chức tuyên truyền do Đảng Cộng sản Trung Quốc sắp xếp, không nên xuất hiện trong các cơ sở của Mỹ”.
Ông tuyên bố, bản thân ông luôn dốc sức ngăn cản Trung Quốc tuyên truyền ra bên ngoài thông qua Viện Khổng Tử và nói rằng các đại diện của Viện Khổng Tử “bề ngoài là đến đây để trao đổi văn hóa và giảng dạy tiếng Trung Quốc”, nhưng trên thực tế họ muốn thay mặt ĐCSTQ gây ảnh hưởng lên người Mỹ.
Hãng tin Mỹ AP cho biết, ngày 9/10, chính quyền của ông Trump đã hối thúc các trường phổ thông và đại học Mỹ xem xét lại việc có nên hợp tác với các Viện Khổng Tử để dạy các khóa học tiếng Trung Quốc hay không vì chúng mang theo “ảnh hưởng xấu xa” từ Bắc Kinh.
Trong một lá thư của Bộ Ngoại giao và Bộ Giáo dục gửi các trưởng đại học và quan chức giáo dục các tiểu bang, chính phủ Mỹ đã bày tỏ lo ngại về “chủ nghĩa chuyên chế” xâm nhập các trường học.
Chính phủ Mỹ tuyên bố, các Viện Khổng Tử đã giúp chính phủ Trung Quốc thiết lập các cứ điểm ở Mỹ, gây ra mối đe dọa đối với quyền tự do ngôn luận, đồng thời đề nghị các trường xem xét lại kế hoạch hợp tác và “thực hiện các hành động để bảo vệ môi trường giáo dục”.
Nhiều nhóm học thuật đã phàn nàn rằng nhiều trường đã trao cho chính phủ Trung Quốc quyền kiểm soát nội dung của các phòng học ở Viện Khổng Tử. Do đó, bức thư cũng đề cập rằng những giáo viên bị chính phủ Trung Quốc xem xét và trả lương sẽ không thảo luận về cách Trung Quốc đối xử với những người bất đồng chính kiến, các nhóm tôn giáo và dân tộc thiểu số.
 |
Bên trong một Viện Khổng Tử ở một trường phổ thông Mỹ (Ảnh: Getty). |
Trong thời kỳ hoàng kim của mình, hơn 100 trường đại học ở Mỹ đã liên kết cùng các cơ sở trực thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc thành lập Viện Khổng Tử, Trung Quốc cung cấp giáo viên, sách giáo khoa và chia sẻ kinh phí với các trường đại học Mỹ. Sau khi xuất hiện trào lưu phê phán, nhiều trường đại học đã lựa chọn cách đóng cửa. Theo thống kê từ tổ chức phi lợi nhuận “National Association of Scholars” (Hiệp hội học thuật Hoa Kỳ), bắt đầu từ năm 2019, đã có ít nhất 39 trường đại học đã công bố kế hoạch đóng cửa các dự án của họ.
Trong tình hình quan hệ căng thẳng ngày càng gia tăng Mỹ - Trung, Viện Khổng Tử ngày càng thu hút nhiều sự chú ý của các quan chức Mỹ. Vào tháng 8, Bộ Ngoại giao Mỹ đã coi Confucius Institute U.S. Center – cơ quan phụ trách quản lý Viện Khổng Tử là một cơ quan đại diện ngoại giao của Trung Quốc, và yêu cầu họ phải báo cáo về hoạt động kinh doanh và chi tiêu của họ tại Mỹ.
Năm ngoái, một báo cáo của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ tại Thượng viện Mỹ đã đề cập rằng trừ khi Trung Quốc tăng cường tính minh bạch và cung cấp cho Mỹ các cơ hội bình đẳng để quảng bá văn hóa, bằng không chính phủ Mỹ sẽ khuyến khích tất cả các trường đại học cắt đứt quan hệ với các Viện Khổng Tử.
Các quốc gia khác cũng đang cố gắng kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong trường học của họ. Vào tháng 8/2020, bang New South Wales đông dân nhất của Australia đã thông báo đóng cửa các Viện Khổng Tử và thay thế bằng các dự án do nhà nước tài trợ. Bang New Brunswick của Canada cũng thông báo đóng cửa các Viện Khổng Tử ở các trường công lập.
