Theo Vụ Thị trường châu Âu (Bộ Công thương), đàm phán các thỏa thuận song phương về hợp tác sản xuất, lắp ráp ô tô giữa Việt Nam với Nga và Belarus vừa kết thúc.
Sau khoảng nửa năm đàm phán tích cực, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương, Tổ Công tác liên ngành để đàm phán Hiệp định hợp tác sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam với Nga và Belarus (Tổ Công tác) đã hoàn tất đàm phán và các Trưởng đoàn đàm phán đã ký tắt Nghị định thư về ô tô giữa Việt Nam và Nga vào ngày 15-1- 2016 tại Moscow, Nga và Nghị định thư về ô tô giữa Việt Nam và Belarus vào ngày 20-1-2016 tại Minsk, Belarus.
Trên cơ sở này, các bên sẽ triển khai các thủ tục nội bộ để các Nghị định thư ô tô sẽ được ký kết trong thời gian sớm nhất, theo trang web Bộ Công thương.
Các Nghị định thư ô tô được đàm phán và ký kết dựa trên Điều khoản về Hỗ trợ các dự án đầu tư ưu tiên thuộc Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu (VN-EAEU FTA), và ngay khi ký tắt các Nghị định thư nêu trên, cả phía Nga và phía Belarus đều thông báo sẽ khẩn trương triển khai thủ tục phê chuẩn Hiệp định VN-EAEU FTA để Hiệp định này và các Nghị định thư về ô tô sẽ cùng có hiệu lực.
Nội dung cơ bản của các Nghị định về ô tô bao gồm việc các doanh nghiệp sản xuất ô tô của Nga (KAMAZ, GAZ, UAZ...) và Belarus (MAZ) sẽ cùng các đối tác Việt Nam thành lập một số liên doanh để sản xuất, lắp ráp ô tô tải (KAMAZ, GAZ, UAZ, MAZ), xe từ 10 chỗ trở lên (KAMAZ, MAZ), xe địa hình (UAZ) và một số loại xe chuyên dụng tại Việt Nam.
Các bên cam kết là các xe lắp ráp tại Việt Nam sẽ tuân theo Quyết định số 1211/QĐ-TTg ngày 24-7-2014 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Theo quyết định này, các xe lắp ráp sẽ đạt được tỷ lệ nội địa hóa vào năm 2020 là 25% đối với xe chuyên dụng, 30% đối với xe tải và xe địa hình và 35% đối với xe từ 10 chỗ trở lên, và đạt được tỷ lệ nội địa hóa vào năm 2025 là 40% đối với xe chuyên dụng và xe địa hình, 45% đối với xe tải và 45% đối với xe từ 10 chỗ trở lên. Riêng Belarus cam kết tỷ lệ nội địa hóa cao hơn: đến năm 2020 là 40% và đến năm 2026 là 60%.
Ngoài thị trường trong nước, các liên doanh còn định hướng sản xuất ô tô để xuất khẩu sang các nước thứ ba, trước hết là các nước Đông Nam Á, do ô tô có tỷ lệ nội địa hóa từ 40% của Việt Nam sẽ được miễn thuế nhập khẩu vào các nước ASEAN.
Theo trang web trên, để đạt được mục tiêu nêu trên, Việt Nam sẽ cho phép các liên doanh được nhập khẩu miễn thuế một số xe nguyên chiếc để bán thăm dò dung lượng và thị hiếu của thị trường đồng thời cho hưởng hạn ngạch miễn thuế cụ thể đối với linh kiện, phụ tùng lắp ráp ô tô trong vòng 5 năm là khoảng thời gian trước khi thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô theo Hiệp định VN-EAEU FTA sẽ được cắt giảm dần về 0%.
Tuy nhiên, để được hưởng ưu đãi thuế quan như nêu trên, các liên doanh phải đáp ứng các điều kiện được quy định cụ thể trong các Nghị định thư về ô tô với Nga và với Belarus. Ngoài ra, việc sản xuất ô tô của các liên doanh phải đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của Việt Nam.
Trong kế hoạch thành lập liên doanh, các đối tác Nga và Belarus phải có biện pháp cụ thể cho việc chuyển giao công nghệ theo các thỏa thuận về li-xăng giữa doanh nghiệp hai bên, đóng góp cho việc phát triển ngành công nghiệp sản xuất linh kiện và công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam, đào tạo công nhân kỹ thuật của Việt Nam, hỗ trợ xuất khẩu ô tô và linh kiện do liên doanh sản xuất sang thị trường các nước, và dành cho liên doanh độc quyền kinh doanh các mẫu xe và linh kiện ô tô do liên doanh sản xuất tại thị trường các nước ASEAN.
Dự kiến các Nghị định thư này sẽ được ký kết vào khoảng cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3 năm 2016.
Như vậy, việc hợp tác sản xuất, lắp ráp ô tô giữa Việt Nam, Nga và Belarus chủ yếu tập trung vào xe tải, xe buýt và xe chuyên dụng, không có xe con (xe du lịch). Đối với các dòng xe này, giới phân tích đánh giá Nga và Belarus đều có thế mạnh trong sản xuất và lắp ráp ô tô, đặc biệt là Nga phát triển rất mạnh về xe tải nặng và xe chuyên dụng.
Trong khi đó đối với việc phát triển xe tải nhỏ, xe buýt,...đến nay Việt Nam đã có những thành công nhất định bởi phần lớn xe buýt, xe tải trong thời gian qua do doanh nghiệp trong nước lắp ráp, sản xuất. Tỷ lệ nội địa hóa các dòng xe này cũng lên tới hơn 40%. Do đó khả năng hợp tác giữa ba quốc gia này về phát triển những dòng xe trên được giới phân tích đánh giá nằm trong khả năng thực hiện.
Theo TBKTSG
