Kỹ sư Trung Quốc, Xiaolang Zhang vừa bị nhân viên điều tra của FBI bắt khẩn cấp trên chuyến bay từ California tới Bắc Kinh vào 7/7/2018 vừa qua. Đây câu chuyện có thật chứ không phải từ bộ phim của Hollywood, Apple – một biểu tượng của giới công nghệ Mỹ suýt chút nữa đã mất bí mật công nghệ của mình vào tay một start-up ít tên tuổi tại Trung Quốc.
Bí mật mà gã gián điệp Trung Quốc định đánh cắp liên quan đến xe tự hành, công nghệ đang tạo nên cơn sốt trên toàn thế giới. Tất cả các công ty công nghệ lớn trên thế giới đang nỗ lực để sản xuất chiếc xe không người lái với hệ số an toàn cao. Apple đã nghiên cứu và phát triển dự án này tại một khu vực bí mật tại Thung lũng Silicon.
 |
|
Ảnh dựng về mẫu xe tự hành dự kiến ra mắt vào năm 2021 của Apple. Ảnh: TopSpeed
|
Công nghệ xe tự hành có giá trị tới mức Tập đoàn Alphabet (công ty mẹ của Google) và Uber hồi tháng 2 đã phải lôi nhau ra tòa. Cáo buộc vu phạm bản quyền sở hữu trí tuệ khiến Uber trả cho Waymo số tiền lên tới 680 triệu USD.
Trong vụ việc của Apple, FBI cáo buộc rằng cựu kỹ sư phần cứng của Apple, Xiaolang Zhang đã đánh cắp bí mật thương mại của công ty về công nghệ xe tự hành. Gã dự định sẽ quay về Trung Quốc để làm việc tại Xiaopeng Motors, một start-up chưa ai biết đến, được Tập đoàn Alibaba tài trợ.
FBI cần sự hợp tác của Apple. Do bản khai tuyên thệ trình lên ngày 11/7 chưa đầy đủ những thông tin phía FBI cần biết nên Apple đã gửi thêm một hồ sơ khác ngày 12/7. Những tài liệu đó đã mở ra một cái nhìn đáng kinh ngạc phía sau bức màn bí mật của dự án Project Titan được bảo vệ nghiêm ngặt trong trụ sở của công ty tọa lạc tại thành phố Cupertino, bang California.
Bị cáo Xiaolang Zhang có thể phải đối mặt với bản án 10 năm tù và phạt 250.000 USD nếu bị Tòa án Liên bang Mỹ kết tội trộm cắp bí mật thương mại.
Dưới đây là 7 điểm đánh chú ý từ bản tài liệu mà Apple gửi cho nhân viên điều tra FBI, Eric Proudfoot:
1. Apple đã thiết kế phần cứng đặc biệt cho xe tự hành, bao gồm chip xử lý độc quyền
Theo nội dung của bản khai tuyên thệ, Xiaolang Zhang là thành viên trong Nhóm Máy tính và gã làm nhiệm vụ thiết kế, thử nghiệm bảng mạch phân tích dữ liệu của cảm biến. Tài liệu PDF dài 25 trang mà hắn lưu trữ chứa sơ đồ của “một trong những bo mạch hình thành công nghệ cơ sở hạ tầng độc quyền của Apple cho sản phẩm”. Ngoài ra, một nhân viên của công ty cũng đã cho Zhang xem “con chip độc quyền” này.
2. Apple có 5.000 nhân viên trong dự án xe tự hành
Apple tiết lộ có 5.000 trong số 135.000 nhân viên tham gia “dự án” (Apple chỉ gọi vắn tắt là the Project và không nói rõ) có khả năng là Project Titan, tên dự án công nghệ xe tự hành. Con số lớn gấp 5 lần so với 1.000 nhân viên trước đây. Mặc dù Apple yêu cầu các nhân viên này hạn chế bàn tán về dự án, một trong những chủ đề được phép nói là làm sạch bản đồ kỹ thuật số cho xe tự hành.
3. “Tiết lộ” cách thức Apple xử lý các vấn đề nội bộ
Hồ sơ cũng cho biết rất nhiều thông tin về cách Apple giải quyết các vụ “tiết lộ” thông tin. Các nhân viên cũ nói rằng công ty sử dụng một một thuật ngữ nội bộ mô tả thời điểm nhân viên có thể đề cập về một dự án tuyệt mật.
Theo đơn khiếu nại, người trực tiếp quản lý cần “đảm bảo” cho một nhân viên, trước khi người này bị phán quyết là “tiết lộ” bất kỳ dự án tuyệt mật nào, cho dù đó là Project Titan hay dự án phát triển kính thực tế ảo VR.
Qua lời của một nhân viên Apple, công ty đề cập tới cụm từ “tiết lộ” trong một buổi họp thì đó là thực sự là vấn đề nghiêm trọng.
4. Nhóm phát triển xe tự hành nằm trong Tổ chức “Nghiên cứu và Phát triển” của Apple
 |
|
Một phần của tập tài liệu bị Xiaolang Zhang lưu trữ. Ảnh: BI
|
Cách thức tổ chức và điều hành trong nội bộ của Apple vẫn luôn là điều bí ẩn. Tới nay, chúng ta vẫn chưa được công ty đã phát triển dự án xe tự hành của mình như thế nào.
Apple có một bộ phận gọi là “cấu trúc chức năng”, nơi nhân viên được sắp xếp tới các bộ phận, tùy vào kỹ năng của họ. Ví dụ, các kỹ sư phần mềm sẽ được chọn vào nhóm của ông Craig Federighi, phó Chủ tịch cấp cao về kỹ thuật phần mềm của Apple.
Các kỹ sư thuộc nhóm phát triển xe tự hành được xếp vào nhóm của ông Bob Mansfield, một nhà quản lý kỳ cựu của Apple. Ông Mansfield đã được ban lãnh đạo mời quay lại sau một thời gian nghỉ hưu. Tài liệu cho biết nhóm phát triển xe tự hành nằm trong tổ chức “nghiên cứu và phát triển” của công ty.
5. Apple luôn để mắt tới lượng nhân viên truy cập hệ thống
Một trong những bằng chứng quan trọng củng cố cáo buộc của Apple chống lại Xiaolang Zhang là lại số lần truy cập khả nghi những thông tin từ cơ sở dữ liệu.
Bộ phận bảo mật Apple Information Security tuyên bố Zhang đã tạo ra “581 dòng lệnh hành vi người dùng” chỉ trong 2 ngày, trước khi nghỉ việc.
6. Apple đã sản xuất thành công nguyên mẫu của một số bộ phận quan trọng trên xe tự hành
Khi bị bắt, một số tệp PDF mà Zhang đánh cắp được cho là mô tả về một nguyên mẫu đang trong quá trình thử nghiệm. Mặc dù Apple đã công khai về ý tưởng sản xuất xe tự hành đã lâu nhưng công ty chưa từng xác nhận đã sản xuất thành công nguyên mẫu tùy chỉnh của bất kỳ bộ phận nào trên xe, bao gồm nguồn điện, hệ thống pin và "hệ thống treo dẫn động".
7. Khóa đào tạo bí mật về lĩnh vực xe tự hành
Ngoài việc đào tạo cho nhân viên và các thực tập sinh khi họ bắt đầu công việc tại Apple. Những thành viên của “dự án” cũng phải tham gia một khóa đào tạo bí mật dành riêng cho lĩnh vực xe tự hành.
 |
|
Apple đề cập tới "khóa đào tạo bí mật" dành cho nhân viên về lĩnh vực xe tự hành. Ảnh: BI
|
Cụ thể, Apple viết: “Các nhân viên được tiết lộ về dự án phải đích thân tham gia khóa đào tạo bí mật phụ trợ dự án. Zhang đã theo khóa đào tạo bí mật vào 9/12/2015. Quá trình đào tạo góp phần quan trọng để giữ gìn môi trường và những chi tiết bí mật của dự án và tránh những vụ rò rỉ thông tin do vô tình hay cố ý.
Việc đánh giá quá trình đào tạo để chắc chắn những thông tin của dự án chỉ được cung cấp cho đối tượng cụ thể được tiết lộ. Thực tế các thành viên trong gia đình không nên được cấp quyền để truy cập những thông tin về dự án, cũng như những hậu quả có thể xảy ra khi cung cấp thông tin và xác nhận thông tin với các đối tượng không được tiết lộ, bao gồm cả với những nhân viên đã bị sa thải.
Quá trình đào tạo được bảo vệ bởi chính sách cấm nhân viên lưu trữ IP trên thiết bị, những thông tin không được quyền sở hữu cá nhân và cả yêu cầu cho việc lưu trữ và phát tán tài liệu về dự án theo gia thức không an toàn”.
