Thượng nghị sĩ John McCain, một chính khách hàng đầu trong chính giới Mỹ, đề nghị Mỹ nên cung cấp hàng trăm triệu đôla để giúp huấn luyện và trang bị cho các lực lượng vũ trang của các nước Đông Nam Á đối mặt với những thách thức lãnh thổ xuất phát từ Trung Quốc, Reuters đưa tin.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, đưa ra đề xuất này trong một sửa đổi đối với Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Mỹ 2016, dự kiến sẽ được thông qua vào cuối năm nay, mang tên Kế hoạch Biển Đông.
Sửa đổi này cho phép cấp tới 425 triệu đôla trong khoảng thời gian 5 năm cho những nước gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam với "thiết bị, vật phẩm, hoạt động huấn luyện và xây dựng quân sự quy mô nhỏ."
Sửa đổi này, được Ủy ban Quân vụ thông qua vào ngày 14 tháng 5 với tỉ lệ 22-4, cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả hai đảng. Sửa đổi này vẫn cần được cả Thượng viện và Hạ viện chuẩn thuận, và lưỡng viện sẽ bỏ phiếu về dự luật tổng thể vào cuối năm nay.
Vào ngày thứ Sáu, Mỹ cho biết Trung Quốc đã đưa những giàn trọng pháo di động lên một hòn đảo được bồi đáp ở Biển Đông, một động thái mà ông McCain gọi là "đáng lo ngại và leo thang tình hình".
Bên lề Đối thoại Shangri-La tại Singapore, thượng nghị sĩ (TNS) Mỹ John McCain kêu gọi việc dỡ bỏ cấm vận, cung cấp vũ khí phòng thủ cho VN.
Đề nghị đưa ra là bước tiệm tiến sau khi Mỹ nới lỏng một phần lệnh cấm bán vũ khí cho VN hồi tháng 10 năm ngoái.
Nói với báo chí quốc tế bên lề diễn đàn an ninh khu vực thường niên tại Singapore, ông McCain - Chủ tịch UB Quân vụ Thượng viện kêu gọi Mỹ dỡ bỏ dần lệnh cấm nói trên "càng sớm càng tốt".
Ông McCain lập luận rằng, VN cần được cung cấp thêm nhiều phương tiện để ngăn chặn "hành xử gây hấn" của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Ông cũng nhắc lại bình luận của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter trước đó về việc "TQ vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế" ở vùng tranh chấp Biển Đông, chỉ trích việc biến một bãi ngầm thành sân bay không thể giúp gì cho yêu sách chủ quyền hay ngăn cản tự do hoạt động hàng không, hàng hải quốc tế.
"Phát biểu đó hàm ý rằng chúng tôi có thể hoạt động hàng không, hàng hải ở bất kỳ đâu tại vùng biển quốc tế. Đó là một cam kết. Không có ranh giới, rào cản nào trong phạm vi 12 hải lý mà TQ đang cải tạo".
Cần ngăn cản TQ
Ông McCain cũng xác nhận việc ông và TNS Jack Reed đã viết thư kiến nghị Bộ trưởng Quốc phòng không mời TQ tham gia tập trận RIMPAC - cuộc tập trận hàng hải quốc tế lớn nhất thế giới.
"Chúng tôi không tin hành xử gây hấn gần đây của TQ là một sự cố. Nó là nỗ lực để thay đổi hiện trạng trong khu vực, đơn phương, áp chế và coi thường trắng trợn quan điểm của các nước láng giềng", ông nói.
TNS Mỹ cũng cảnh báo TQ có thể sẽ tiếp tục các hành động gây mất ổn định này trừ phi họ nhận thấy cái giá phải trả lớn hơn nhiều lợi ích.
Chủ tịch UB Quân vụ Thượng viện cũng đã đưa ra đề nghị Mỹ nên cung cấp hàng trăm triệu USD giúp huấn luyện và trang bị cho các lực lượng vũ trang của các nước Đông Nam Á đối mặt với những thách thức từ TQ.
Đề xuất của ông McCain đưa ra trong sửa đổi đạo luật Ủy quyền quốc phòng Mỹ năm 2016, dự kiến sẽ được biểu quyết vào cuối năm nay. Theo đó, Mỹ sẽ cung cấp 425 triệu đôla trong 5 năm cho Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam với "thiết bị, vật phẩm, hoạt động huấn luyện và xây dựng quân sự quy mô nhỏ".
Trước đó, trong cuộc họp báo ở TP.HCM hôm qua, ông cho rằng Mỹ cần "đưa ra những biện pháp nhất định có tác dụng ngăn cản TQ tiếp tục những hoạt động này". TNS thông báo việc TQ đã đưa hai xe pháo lớn tới một hòn đảo nhân tạo họ dựng nên ở Biển Đông và gọi là điều "đáng lo ngại và leo thang căng thẳng".
Phái đoàn Trung Quốc tham dự Đối thoại Shangri-La tại Singapore sáng 30.5 vừa phải nghe nhiều chỉ trích từ Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Carter. Ngay sau đó, một thành viên phái đoàn Trung Quốc đã lên tiếng phản ứng về bài phát biểu của ông Carter.
Theo Reuters, đại tá Triệu Tiểu Trác, thành viên phái đoàn Trung Quốc cho rằng việc chỉ trích Trung Quốc làm ảnh hưởng tới hòa bình và an ninh khu vực thông qua các hoạt động xây dựng đảo trên Biển Đông là sai (?).
Ông ta ngụy biện rằng tự do hàng hải ở Biển Đông không phải là vấn đề vì Trung Quốc không làm gì ảnh hưởng đến quyền tự do đó.
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Carter đã có bài phát biểu trước các quan chức quốc phòng tại Đối thoại Shangri-La, trong đó chỉ trích hành động và quy mô cải tạo đảo phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông, thậm chí lo ngại về nguy cơ Trung Quốc quân sự hóa các đảo đó.
Mặc dù không có tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, nhưng Mỹ luôn nhấn mạnh quyền lợi của mình trong việc bảo đảm tự do hàng hải tại khu vực Biển Đông. Chính vì vậy, không chỉ tại Đối thoại Shangri-La lần này, mà trong các bài phát biểu trước đó các quan chức Mỹ cũng đề cập và tập trung vào an ninh hàng hải, trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng có những hoạt động thách thức trên Biển Đông.
Theo QPAN
