Tại hội thảo “Tháo gỡ quan ngại để quản lý thuốc lá thế hệ mới” vừa diễn ra tại Bộ Tư pháp, do Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức, đại diện các bộ, ngành đã bàn về các giải pháp hiệu quả để quản lý thuốc lá thế hệ mới, trong bối cảnh sản phẩm này đang là hàng lậu, nhưng lại được buôn bán công khai trên thị trường.
Mở đầu hội thảo, ông Đinh Dũng Sỹ - Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ - cho biết, từ năm 2017, Chính phủ đã giao Bộ Công thương phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 67/2013/NĐ-CP ngày 27/6/2013 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá ((gọi tắt là Nghị định 67).
“Tuy nhiên, đến nay, dự thảo sửa đổi Nghị định 67 vẫn chưa hoàn thiện, tiến độ xây dựng, thống nhất ý kiến giữa các bộ để trình Chính phủ xem xét, thông qua quá muộn” - ông Sĩ nhấn mạnh.
 |
Ông Đinh Dũng Sỹ - Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ |
Ông Nguyễn Hồng Ngọc - Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Văn phòng Quốc hội - thông tin: Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8-12 là 8,35%, ở học sinh lớp 10-12 là 12,6%.
Đây là điều đáng lo ngại khi tình trạng tội phạm trộn ma túy vào các sản phẩm thuốc lá điện tử, hướng đến đối tượng học sinh, sinh viên và giới trẻ đang rất phức tạp. Trong khi theo Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá thì thuốc lá làm nóng/nung nóng được hiểu là thuốc lá và thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này, nhưng thuốc lá điện tử lại chưa thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.
 |
Ông Nguyễn Hồng Ngọc - Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Văn phòng Quốc hội |
Theo ông Ngọc, Bộ Công thương cần phối hợp với các bộ có liên quan sớm trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 67/2013/NĐ-CP - ông Ngọc chỉ rõ.
Đại diện Bộ Công thương, ông Cao Trọng Quý - Trưởng phòng Công nghệ Thực phẩm, Cục Công nghiệp - cho biết: Tháng 10/2022, lãnh đạo Bộ Công thương và Bộ Y tế đã làm việc với các đơn vị liên quan để hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị định 67. Trên cơ sở đó, Cục Công nghiệp Bộ Công thương và Vụ Pháp chế Bộ Y tế đang khẩn trương triển khai, nhằm sớm hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị định 67 trước khi trình Chính phủ.
Ông Quý cũng cho rằng, với xu thế hội nhập về mọi mặt như hiện nay, việc trên thị trường xuất hiện những sản phẩm thuốc lá mới là điều khó tránh khỏi. Vì thế, chính sách quản lý sản phẩm thuốc lá thế hệ mới cần được thúc đẩy nhanh chóng.
 |
Ông Cao Trọng Quý - Trưởng phòng Công nghệ Thực phẩm, Cục Công nghiệp Bộ Công thương |
Ông Kiều Dương - Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách pháp chế, Tổng cục Quản lý thị trường - cho rằng: Khi chưa có văn bản pháp quy hướng dẫn thì việc xử lý thuốc lá thế hệ mới tương đối khó khăn. Trong bối cảnh hiện nay, cách tiếp cận kiểu “quản không được thì cấm” sẽ khó, do đó, phải có khung pháp luật phù hợp để điều chỉnh.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Triết - Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam - cho hay, hiện nay, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ đã chấp nhận một số sản phẩm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử hệ đóng. Trên thế giới, các nước tiên tiến như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc… đã chấp nhận cho tiêu dùng thuốc lá làm nóng trên thị trường. Do vậy, cần có khung pháp lý rõ ràng đối với mặt hàng này.
Ý kiến của ông Lê Thành Hưng - Phó Trưởng Phòng Tiêu chuẩn nông nghiệp thực phẩm, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Bộ Khoa học - Công nghệ - nêu rõ: “Thuốc lá làm nóng là sản phẩm có điếu thuốc được chế biến từ thuốc lá, tách riêng với thiết bị làm nóng, có thể được xác định là dạng khác của thuốc lá. Bộ Khoa học - Công nghệ thống nhất với đề xuất của Bộ Công thương là việc quản lý thuốc lá làm nóng cần thực hiện theo Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật hiện hành.
“Bộ Khoa học - Công nghệ cũng tích cực hỗ trợ xây dựng tiêu chuẩn chất lượng cho nhóm thuốc lá thế hệ mới, để đáp ứng nhu cầu sử dụng sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng. Hiện nay, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá. Do đó, thuốc lá làm nóng chịu sự điều chỉnh của Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC) và tương ứng với Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá của từng quốc gia. Theo WHO, đến tháng 7/2021, đã có 184/193 quốc gia thành viên của tổ chức này quản lý thuốc lá làm nóng theo luật về kiểm soát thuốc lá.
Đại diện cho quyền lợi người tiêu dùng, bà Nguyễn Quỳnh Liên – Trưởng Ban Dân chủ Pháp luật của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam - nêu ý kiến: Thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng, vừa là hàng hóa trong sản xuất và kinh doanh, vừa là sản phẩm ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của người tiêu dùng. Do đó, việc quản lý loại sản phẩm này phải bảo đảm cả hai yêu cầu: Quản lý đối với hàng hóa trong sản xuất, kinh doanh và quản lý theo các điều kiện chặt chẽ, để giảm thiểu và ngăn chặn tác hại tới sức khỏe người tiêu dùng.
 |
Ông Lê Đại Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp |
Dưới góc nhìn của Bộ Tư pháp, ông Lê Đại Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp - khẳng định: Định nghĩa thuốc lá được quy định tương đối mở trong luật. Như vậy, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới thuộc định nghĩa thuốc lá trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tuy nhiên, thuốc lá thế hệ mới vẫn là mặt hàng chưa được quản lý trên thực tế.
Ông Hải đánh giá: “Hiện nay, Bộ Công thương được giao chủ trì sửa đổi, bổ sung Nghị định 67 về kinh doanh thuốc lá. Nghị định sửa đổi, bổ sung đã được Bộ Tư pháp thẩm định và đang trong quá trình hoàn thiện để trình Chính phủ xem xét ban hành. Qua nghiên cứu Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, bên cạnh phối hợp với các cơ quan liên quan để nghiên cứu, Bộ Công thương có thể bổ sung nội dung về quản lý thuốc lá thế hệ mới vào trong Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 67, đáp ứng nhu cầu quản lý.”
“Đặc biệt, để tránh việc các cơ quan quản lý nhà nước có cách hiểu khác nhau về cùng một quy định, dẫn đến áp dụng khác nhau, đồng thời, do tính chất đặc thù của các loại thuốc lá thế hệ mới này, cần phải cân nhắc sửa đổi, bổ sung thêm quy định quản lý thuốc lá thế hệ mới trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hướng dẫn.
“Trong đó, cần đặc biệt chú ý đến điều kiện nhập khẩu, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; kiểm soát sản lượng tiêu thụ thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá; xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống tác hại của thuốc lá. Ngoài ra, cần chú ý đến việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá thế hệ mới” - ông Lê Đại Hải nhấn mạnh.
