Chuyên gia hàng đầu từ Viện Nghiên cứu Quốc tế trực thuộc Học viện Ngoại giao Nga (MGIMO) Andrei Ivanov nhận định: "Về mặt pháp lý, việc Nhật Bản sẵn sàng sử dụng lực lượng hải quân để bảo vệ lãnh thổ của mình có vẻ khá tự nhiên và hợp lý. Mỗi nước cần phải xử sự như vậy. Pháp luật Nga cho phép lực lượng biên phòng sử dụng vũ khí trong trường hợp tàu thuyền nước ngoài vi phạm quy tắc giao thông, chẳng hạn như đánh bắt trái phép trong vùng lãnh hải Nga. Nếu tàu chiến nước ngoài vi phạm biên giới hàng hải Nga thì Hải quân Nga sẽ được điều động để đánh chặn.
Rõ ràng là một tình huống như vậy có thể dễ dàng diễn biến thành xung đột vũ trang. Tất cả mọi thứ đều phụ thuộc vào thái độ kiềm chế của cả hai bên. Cho đến nay, trong cuộc tranh chấp xung quanh Senkaku, Tokyo đã thể hiện thái độ kiềm chế ngay cả khi các tàu chiến Trung Quốc vào vùng lãnh hải của nước Nhật, và các máy bay Trung Quốc bay vào không phận của Nhật Bản".
Trung Quốc đã đẩy mạnh các yêu sách chủ quyền trên quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) sau năm 2012, khi Nhật Bản thông qua quyết định mua một số đảo từ chủ sở hữu tư nhân tại Nhật Bản. Bắc Kinh coi hành động này là một vụ khiêu khích. Cuộc tranh chấp chủ quyền quần đảo Senkaku đã tác động tiêu cực đến mối quan hệ Trung-Nhật, bao gồm cả việc ngừng liên hệ ở cấp cao nhất. Tuy nhiên, trong năm 2015, sau mấy cuộc gặp của các nhà lãnh đạo Nhật Bản và Trung Quốc bên lề các diễn đàn quốc tế đã xuất hiện những dấu hiệu cải thiện quan hệ Trung-Nhật.
Chính bởi vậy, lời tuyên bố gần đây của ông Gen Nakatani, cho dù đúng đắn và hợp lý, vẫn là hơi khó hiểu. Nếu Trung Quốc muốn bình thường hóa quan hệ với Nhật Bản, thì không được lên kế hoạch thực hiện những hành động trên quần đảo Senkaku có thể làm hỏng các mối quan hệ song phương.
Chắc chắn Bắc Kinh không muốn để ai đó nghĩ rằng, Trung Quốc thực thi chính sách yếu đuối, có tính dè dặt, do dự. Vì vậy, lời tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản có thể dẫn đến kết quả ngược lại. Trung Quốc có thể thông qua quyết định phô trương sức mạnh quân sự gần quần đảo Senkaku để cho thấy rằng họ không sợ lời cảnh báo của vị bộ trưởng Nhật Bản. Và nếu Bắc Kinh đủ sáng suốt để không làm như vậy, lời tuyên bố của ông Gen Nakatani vẫn có thể tác động tiêu cực đến bầu không khí mới bắt đầu cải thiện trong quan hệ Trung-Nhật.
Các vấn đề phức tạp trong mối quan hệ song phương, ví dụ, các tranh chấp lãnh thổ, phải được giải quyết bằng biện pháp ngoại giao. Sự can thiệp của giới quân sự chỉ gây phức tạp cho quá trình tìm kiếm thỏa hiệp.
T.H
