Nếu yêu thích trượt băng nghệ thuật, bạn không thể nào bỏ qua những tập phim The cutting edge (Đường cắt cạnh). Trước khi chạm tay vào chiếc huy chương vàng Thế vận hội mùa đông, các vận động viên đã trải qua tập luyện gian khổ, chấn thương, những cú bổ nhào trên sân băng tưởng chừng không thể gượng dậy.
Như các vận động viên trượt băng, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu (Eximbank) đã từng nắm trong tay những chiếc huy chương và cũng từng để vuột mất. Nửa đầu năm 2014, Eximbank “chơi vơi” với sự “bốc hơi” của tổng tài sản, vốn huy động từ dân cư giảm, nợ xấu tăng và dự phòng rủi ro nghèo nàn. Thêm sáu tháng nữa, 2014 không kết thúc may mắn với Eximbank khi lợi nhuận ngân hàng rơi tự do về mức thấp nhất trong vòng thập kỷ qua. Liệu Eximbank có trở về quỹ đạo như nó vốn mạnh mẽ hay tiếp tục chênh vênh trên đường cắt cạnh?
Dịch chuyển cơ cấu trong ánh mắt dè dặt của thị trường
Có dạo, nhất là sau kỳ họp đại hội đồng cổ đông thường niên năm ngoái, Eximbank ồn ào với thay đổi nhân sự: tám tháng thay ba tổng giám đốc. Khi tin tức về Eximbank lắng dịu, giới ngân hàng bắt đầu ngó nghiêng, so sánh và bắt đầu quên nhắc cái tên Eximbank trong tốp 5 các tổ chức tín dụng cổ phần.
Lãnh đạo Eximbank dường như cảm nhận được ánh mắt dè dặt của thị trường chiếu về phía họ. Tuy nhiên, những người mới và những người cũ ở lại không phải thuộc típ thiếu can đảm. Điều họ làm trước tiên là xử lý nợ quá hạn. Nợ xấu được giải quyết từ cấp độ điều hành sang cấp độ hội đồng quản trị. Hội đồng xử lý và ngăn chặn nợ quá hạn được lập ra với người đứng đầu là chủ tịch hội đồng quản trị. Ngoài việc miễn giảm lãi, mua tài sản, cơ cấu lại tài sản sinh lời, thu nợ đọng... Eximbank đã bán hàng ngàn tỉ đồng nợ xấu cho VAMC.
Song song, ngân hàng thay dần những khoản vay tín chấp bằng thế chấp, kết quả tất yếu là cơ cấu khách hàng dịch chuyển. Cuối năm 2013, theo báo cáo tài chính năm, Eximbank sử dụng tới hơn 70.000 tỉ đồng vốn vay liên ngân hàng để cho vay lại. Con số này chiếm 41% tổng tài sản. Ở thời điểm lãi suất liên ngân hàng thấp, tận dụng vốn rẻ để cho vay cũng là cách kinh doanh, nhưng rủi ro kỳ hạn ở đây không thể phủ nhận.
Trong cuộc trao đổi tuần trước với TBKTSG, đại diện Eximbank cho biết nguồn vay liên ngân hàng hiện còn 44.000 tỉ đồng, bằng 27,5% tổng tài sản. Bù vào sự giảm sút, ngân hàng tăng cường huy động từ dân cư được thêm 19.000 tỉ đồng.
Do sự cải thiện huy động vốn từ dân cư chưa thể bằng mức giảm vốn vay liên ngân hàng nên tổng tài sản đạt 160.000 tỉ đồng, thấp hơn 5% so với cuối năm 2013. Tuy nhiên, nếu biết cuối tháng 6-2014, tổng tài sản của Eximbank đã rớt về 130.000 tỉ đồng, thì con số cuối năm đã có sự tiến bộ đáng ghi nhận.
Cơ cấu huy động vốn tích cực hơn, rủi ro kỳ hạn trong huy động được giảm thiểu, Eximbank cùng lúc kiểm soát tỷ lệ cho vay trên huy động, hạ từ 104% đầu năm 2014 về khoảng 86% cuối năm. Dư nợ cuối năm 2014 đạt gần 98.000 tỉ đồng, tăng chừng 10,7% so với cùng kỳ. So với một số đồng nghiệp, mức tăng trưởng tín dụng gần 11% không phải đã như kỳ vọng, nhưng điều đáng hoan nghênh chính là ở chuyển biến theo hướng khả quan của cả dư nợ, huy động và mối quan hệ hợp lý cho vay/huy động để chủ động kiểm soát nợ xấu. Nợ xấu nhóm 3-5 đã dừng ở 2,02% tổng dư nợ.
Cú trượt trên sân băng
Đại diện Eximbank “bật mí” năm 2014 ngân hàng vẫn có lãi, nhưng lợi nhuận vô cùng thấp. Số liệu chính thức còn phải đợi báo cáo tài chính kiểm toán. Có thể ngay cả những người trong cuộc cũng không ngờ lợi nhuận của một định chế chuyên tài trợ xuất nhập khẩu, có truyền thống kinh doanh ngoại hối như Eximbank mà lại thấp đến thế.
“Chúng tôi quyết định dùng tối đa lợi nhuận trước thuế để xử lý dứt điểm nợ xấu” - đại diện Eximbank nhấn mạnh - “Sau này nếu thu hồi được, khoản trích lập như của để dành, không ăn vẫn còn đó, sẽ được hoàn nhập. Để tái cơ cấu, phải chấp nhận “hy sinh”. Muốn cất cánh, phải trở về mặt đất và khởi động lại guồng máy hệ thống với một sự “dọn dẹp sạch sẽ”, một cơ thể được “tắm rửa”, khỏe mạnh”.
Cổ đông Eximbank có chấp nhận “cú trượt trên sân băng” của ngân hàng? “Có” hay “không” phụ thuộc một phần vào triển vọng lợi nhuận năm 2015. Năm nay ban tổng giám đốc không giao chỉ tiêu ngay, mà để cơ sở bên dưới đăng ký, căn cứ vào đó, kế hoạch được lập. Eximbank dự kiến trình đại hội đồng cổ đông chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế 1.000 tỉ đồng.
Đừng nghĩ có chỉ tiêu 1.000 tỉ đồng lợi nhuận, Eximbank sẽ lập tức rời đường cắt cạnh. Làm thế nào đạt chỉ tiêu ấy? Những cuộc khảo sát và tìm hiểu của chúng tôi cho thấy mỗi phòng giao dịch của Eximbank lãi bình quân chưa đầy 1 tỉ đồng năm rồi, tổng cộng lãi 163 tỉ đồng/164 phòng giao dịch. Chi nhánh Chợ Lớn bề thế giữa khu vực kinh tế sầm uất của TPHCM lãi vỏn vẹn vài chục tỉ đồng.
Tuy nhiên, đâu đó những ngọn lửa đã được nhóm lên, lửa trên sân băng! Các phòng giao dịch năm nay mạnh dạn đăng ký 600 tỉ đồng lợi nhuận. Chi nhánh miền Đông Nam bộ đăng ký 219 tỉ đồng lãi và có khả năng đạt 250 tỉ đồng. Trên thực tế, kế hoạch lợi nhuận trước trích lập dự phòng của Eximbank không thấp, nhưng ngân hàng sẽ phải trích cả ngàn tỉ đồng cho phần nợ xấu đã bán cho VAMC (trích 20% tổng nợ đã bán mỗi năm).
Bên cạnh tài trợ xuất nhập khẩu, lập trung tâm thanh toán, Eximbank vừa tuyển người điều hành nhóm giám đốc sản phẩm, tập trung phát triển bán lẻ. Một định chế nước ngoài lâu năm và tên tuổi ở Việt Nam đã ký với ngân hàng chiến lược hợp tác phát triển bán lẻ mang tên Life Style (định chế này quen thuộc và có tầm ảnh hưởng trên thị trường tài chính - NV). Theo đó, khách hàng ngồi đâu, quán cà phê, công sở, nhà hàng, shopping... đều có thể giao dịch với ngân hàng. Eximbank chuẩn bị đầu tư mạnh cho công nghệ, hệ thống dữ liệu tập trung, đang đàm phán để đầu tư một hệ thống core-banking thuộc thế hệ mới nhất.
Biết đâu Eximbank sẽ sớm bay lên từ đường cắt cạnh!
Theo TBKTSG
