Viết trên tờ Financal Times, Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy ban quân vụ Thượng viện Mỹ nhắc lại sự kiện Đô đốc Harry Harris, tư lệnh các lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương gần đây đã được Ủy ban quân vụ thượng viện Mỹ yêu cầu điều trần về những mục tiêu chiến lược của Trung Quốc. “Trung Quốc tìm cách làm bá chủ ở Đông Á”, ông Harris trả lời.
Đô đốc Harris kết luận: “Trung Quốc rõ ràng đang quân sự hóa Biển Đông”. Bất chấp đề nghị “ba không” của chính quyền Obama: Không bồi lấp xây đảo, không quân sự hóa và không sử dụng đe dọa, Bắc Kinh vẫn đang ráo riết thực hiện cả ba việc trên.
Theo thượng nghị sĩ John McCain, điều không muốn nhất của Mỹ là nguy cơ dẫn tới một chính sách ngăn chặn Trung Quốc theo đuổi bá quyền trên biển thất bại, trong khi gây mơ hồ và báo động đối với các đồng minh và đối tác khu vực của Mỹ.
Ông John McCain cho rằng đã đến lực thay đổi khi bước vào một giai đoạn hai tháng quan trọng đối với chính sách của Mỹ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Tòa án Trọng tài thường trực quốc tế (Hà Lan) được trông đợi sẽ ra một phán quyết vào đầu tháng 6 tới trong vụ Philippines kiện Trung Quốc về yêu sách “đường lưỡi bò” ngang ngược ở Biển Đông.
Đối mặt với khả năng về một phán quyết bất lợi, Trung Quốc có thể sử dụng những tháng sắp tới hòng củng cố những lợi ích hiện tồn hoặc thúc đẩy những dạng thức đe dọa mới nhằm bành trướng mạnh hơn. Việc này có thể bao gồm ráo riết bồi lấp, xây đảo và quân sự hóa các vị trí chiến lược như bãi cạn Scarborough, mưu toan xua đuổi các nước khác khỏi khu vực tranh chấp hoặc tuyên bố thiết lập một khu nhận diện phòng không ở một phần hoặc toàn bộ Biển Đông.
Để đáp trả, ông McCain khuyên Mỹ cần xem xét ngay một số lựa chọn chính sách. Như một phần của cuộc tập trận thường niên Balikatan với Philippines trong tháng này, chính quyền Mỹ nên xem xét điều một cụm tác chiến tàu sân bay tuần tra gần bãi cạn Scarborough nhằm biểu dương sức mạnh chiến đấu của Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter nên bày tỏ rõ trong chuyến công du tới Philippines rằng Manila là một đồng minh trong hiệp ước an ninh của Mỹ. Và chính quyền Mỹ nên khẩn trương làm việc Philippines cũng như các đối tác khác trong khu vực nhằm phát triển các chiến lược ngăn chặn Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế.
Nếu như Trung Quốc tuyên bố thiết lập một khu nhận diện phòng không ở Biển Đông, Mỹ cần phải chuẩn bị thách thức ngay lập tức động thái này bằng cách điều các chiến đấu cơ vào khu vực, không cần thông báo kế hoạch bay, liên lạc radio hay đăng ký trước.
Thượng nghị sĩ quyền lực nhấn mạnh, đây cũng là thời điểm để Mỹ hành động vượt khỏi những hành động mang tính biểu tượng và phát động một chiến dịch tự do hàng hải mạnh mẽ. Mỹ cần tăng cường nhịp độ và phạm vi chương trình tuần tra thực thi tự do hàng hải để thách thức yêu sách biển của Trung Quốc, cũng như tăng số ngày lưu trú của chiến hạm Mỹ trên Biển Đông. Các cuộc tuần tra và tập trận chung nên được mở rộng, cũng như tiếp tục đẩy mạnh việc tuần tra giám sát biển để thu thập thông tin tình báo ở khu vực tây Thái Bình Dương.
Cuối cùng, để thay đổi cán cân quân sự, Mỹ cần tập trung tăng cường sức mạnh và vị thế quân sự trên toàn khu vực. Phù hợp với một báo cáo mới đây của Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược trình quốc hội, Mỹ cần triển khai bổ sung các lực lượng lục quân, không quân và hải quân tới khu vực nhằm trấn an các đồng minh của mình.
Theo ông McCain, trong nhiều năm qua, Trung Quốc không hành xử như một “quốc gia cầm chịch có trách nhiệm” trong trật tự dựa trên luật pháp ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương mà như một kẻ bắt nạt. Những mối đe dọa tiềm tàng Trung Quốc gây ra ở Biển Đông trong những tháng sắp tới đòi hỏi một sự thay đổi để có thể tái bảo đảm các cam kết của Mỹ đối với khu vực và thể hiện với Bắc Kinh rằng theo đuổi chủ nghĩa bá quyền chắc chắn sẽ vấp phải sự đáp trả cương quyết.
T.N
